Ashok Ane Ena Abhilekh

SR No.: 020057
Original Sutra Author: N/A
Author: Hariprasad Gangadhar Shastri
Publisher: Gujarat University
Publication Year: 1972
Total Pages: 206
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 19

જીવનરેખા
બિંદુસારને અનેક રાણીઓ હતી. તેના પુત્રામાં સુસીમ કે સુમન જ્યેષ્ઠ હતા ને વિગતોક કે તિષ્ય કનિષ્ઠ હતા; અશેાક બિંદુસારના બીજો પુત્ર, સુસીમ વગેરેના સાવકો ભાઈ અને વિગતશાકના સહાદર ભાઈ હતા એવી અનુશ્રુતિ છે. ‘ અશાકાવદાન અને ‘દિવ્યાવદાન ’ કહે છે કે અશાકની માતા અંગ દેશની ચંપા નગરીની બ્રાહ્મણ કન્યા હતી, જ્યારે ‘મહાવંશ' પ્રમાણે એ મૌર્ય ફુલની હતી. એનું નામ સુભદ્રાંગી કે ધર્મ હતું; સિંહલી સાહિત્યમાં એનું નામ ‘ધર્મા’ આપ્યું છે. એ બિંદુસારની પટરાણી હતી. એના કુલગુરુ આજીવિક સંપ્રદાયના હતા.
કુમાર અશોક : અશેાકાવદાનમાં જણાવ્યા મુજબ બિંદુસારનાં સમયમાં તક્ષશિલામાં બળવા થયા ત્યારે રાજાએ કુમાર અશાકને ત્યાં માકલ્યા. સૈન્ય લઈને એ ત્યાં પહોંચ્યા ત્યારે ત્યાંના લેાકો તેને મળવા આવ્યા ને કહેવા લાગ્યા કે અમને કુમાર સામે ને રાજા બિંદુસાર સામે કોઈ વિરોધ નથી; દુષ્ટ અમાત્યો અમારી અવહેલના કરે છે તેની સામે અમારો વિરોધ છે. અશોકે તક્ષશિલામાં શાંતિ સ્થાપી.
પછી એની નિયુકિત ઉજ્જનમાંના ઉપરાજ તરીકે થઈ. ત્યારે ત્યાં તે વિદિશાના ોષ્ઠી દેવની સુંદર અને સુશિક્ષિત કન્યા દેવીને પરણ્યો. કહે છે કે તેના પિતા શાકય જાતિના હતા. અવન્તિની પાટનગરી ઉજજન હતી. ત્યાં દેવીને પહેલાં મહેન્દ્ર નામે પુત્રના અને પછી સંઘમિત્રા નામે પુત્રીના જન્મ થયો, અાક
અવન્તિમાં ઓછામાં ઓછાં ૧૧ વર્ષ રહ્યો.
રાજ્યારોહણ : પાલિ અનુશ્રુતિ અનુસાર અશેક પિતાની ગંભીર માંદગીના સમાચાર મળતાં ઉજજનથી પાટલિપુત્ર પહોંચી ગયા ને પિતાનું મૃત્યુ થતાં સુસીમ ઉર્ફે સુમનને (તથા તેના સર્વ સહાદરોને૪) મારી તેણે રાજગાદી હસ્તગત કરી.પ કહે છે કે અશાકને બિંદુસારના મહામાત્ય રાધગુપ્તને ટેકો હતા. આ અનુકાલીન
૧. Raychaudhuri, ibid., p. 300; Barua, As'oka and His Inscriptions, pp. 35 f.; Thapar, As'oka and the Decline of the Mauryas, p. 26.
2. Barua, op. cit., pp. 51 f.; Thapar, op. cit., pp. 22 ff. ૩. ઉત્તરી અનુશ્રુતિમાં ‘સુસીમ’ નામ છે ને દક્ષિણી અનુશ્રુતિમાં ‘સુમન ’. ૪. ‘દીપવંસ ’તથા ‘મહાભેંસ ’માં ૯૯ ભાઈઓની હત્યાના ઉલ્લેખ છે, જ્યારે તારાનાથ તેને બદલે ૬ ભાઈઓ જણાવે છે.
૫-૬. 'Thapar, As'oka and the Decline of the Mauryas, pp. 25 ff.