________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अर्थालङ्कारवर्णनो नामाष्टमस्तरङ्गः ।
३०३
" भक्तिप्रबविलोकनप्रणयिनी नीलोत्पलस्पर्द्धिनी
ध्यानालम्बनतां समाधिनिरतैीते हितप्राप्तये । लावण्यस्य महानिधी रसिकता लक्ष्मीदृशोस्तन्वती
युष्माकं कुरुतां भवार्तिशमनं नेत्रे तनुर्वा हरेः ॥ ८७२ ॥" अत्रापि विकल्प कश्चिन्मन्यते तदयुक्तम् । यतो नेत्रयोस्तनोश्च न कश्चिद् विरोधः । कथञ्चिद् विरोधो वा यस्यापि क्रियां प्रत्यप्रवृत्तिस्तस्यापि प्रभावक्षति. प्रसङ्गः । वाशब्दस्य तु समुच्चयार्थस्यापि दर्शनात् ।। ५९ ॥
अथ व्याघातमाहसाधितं यद् यथैकेन तथैवान्यस्तदन्यथा । यत् साधयति स ज्ञेयो व्याघातः । यत् कार्यमेकेन केनचिद् यथा येनोपायेन साधितं भवति, तथैव तेनीपायेन कश्चिदन्यस्तत् कार्यमन्यथा साधयति पूर्वरूपविरुद्धेन रूपेण जनयति स पूर्वरूपव्याहतिरूपत्वाद् व्याघातो ज्ञेयः । यथा
" दृशा दग्धं मनसिजं जीवयन्ति दृशैव याः ।
विरूपाक्षस्य यिनीस्ताः स्तुवे चारुलोचनाः ॥ ८७३ ॥" अत्र हरेण ग्रूपोपायेन स्मरो दग्धः, स्त्रियस्तु तेनैव जीवेयन्तीत्यनेनैव दाहरूपकार्यव्याहतेाघातोऽयम् । सोऽपि विरूपाक्षस्येत्यादिशब्दोन्मीलितव्यतिरेकनिमित्तत्वेनात्रोक्तः ।
अथास्यैव लक्षणान्तरमाह
सोऽपरः पुनः ॥ ६॥ मुख्यकार्यविरुद्धस्य या सौकर्येण निर्मितिः। स पुनरपरो व्याघातः केनापि कारणेन समुपक्रान्तं यत् कार्य तद्विरुद्धस्य १ प. क्षिति । २ प. तेनैवोपा० ३ अ. जय० । ४ प. वामलो० । ५ प. व्यत्यनेन । ६ प. सोपरः परः ।
For Private And Personal Use Only
