Dharmkosh Vyavaharkandam Vol 01 Part 01

SR No.: 016113
Original Sutra Author: N/A
Author: Lakshman Shastri Joshi
Publisher: Prajnapathshala Mandal
Publication Year: 1937
Total Pages: 858
Language: Sanskrit
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 21 MB

Page 574

४९८
व्यवहोरकाण्डम्
भयार्तः पातयेद्यस्तु व्रणं च न विभाव्यते। | अयस्तप्तं तु पाणिभ्यां अर्कपत्रैस्तु सप्तभिः । पुनरारोपयेल्लोहं स्थितिरेषा दृढीकृता ।।
अन्तर्हितं हरन् शुद्धस्त्वदग्धः सप्तमे पदे ।। । तंतस्तद्धस्तयोः प्रास्येद्व्रीहीन्वा यदि वा यवान्। तदश्वत्थपत्रालाभविषयम् । - स्मृच.११३ निर्विशङ्केन तेषां तु हस्ताभ्यां मर्दने कृते । ।
स्मृत्यन्तरम निर्विकारे दिनस्यान्ते शुद्धिं तस्य विनिर्दिशेत् ॥ सप्त पिप्पलपत्राणि शमीपत्राण्यथाक्षतान् ।
निर्विकारे करद्वये स्थिते शुद्धमिति तं निर्दिशेत् दूर्वायाः सप्त पत्राणि दध्यक्तांश्चाक्षतान्न्यसेत् ।। इत्यर्थः । केचिन्निर्विकारौ यदा. हताविति पठन्ति । शम्यक्षतं तथा दूर्वा दत्वा पत्रेषु विन्यसेत् ॥ तन्मते हरणानन्तरमेव मर्दनेन शुद्धिरवधारणीया । ननु - कालिकापुराणम् । 'दिनस्यान्ते शुद्धं तमिति निर्दिशेत्' इति पाठे मुक्त्वाऽग्नि शैतार्धपलिकं वृत्तं द्वादशाङ्गुलमायतम् । मुदितव्रीहिरदग्धः शुद्धिमाप्नुयादिति याज्ञवल्क्यवचन- लोहमग्निमयं ध्मातं देयं राज्ञाऽभिशापिने । बिरोधः स्यात् । मैवं वोचः। 'प्रहत्य परिधीन् जुहोतीति' । मण्डलानि तथा सप्त षोडशाङ्गुलमानतः । पदानन्तर्याभावेऽपि क्त्वानिर्देशोपपत्तेः। स्मृच.११५ तावदन्तरतो गच्छेद्गत्वा नवतृणे क्षिपेत् ॥ हारीतः
पिण्डस्तु सतृणे नवममण्डले निक्षेप्यः। व्यम.३१ प्राङ्मुखस्तु ततस्तिष्ठेत्प्रसारितकराङ्गुलिः। (१) मिता.२।१०३ (%D) हरन् शुद्धस्त्व (रहःशुद्धम );
आद्रवासाः शुचिश्चैव शिरस्यारोप्य पत्रकम् ॥ अप.२।१०३ वृद्धः; व्यक.९० वृद्धः; स्मृच.११३ निक्षिपेद् (क्षेपयेद); व्यसौ.८२ नारदः, वीमि.२।१०७;
स्मृत्यन्तरम् ; पमा.१८० स्मृत्यन्तरम् ; स्मृचि.५४ पितामहः; व्यप्र.१९५ (3), २०१; व्यम.३१ राकौ.४२२; प्रका.
सवि.१९५ पत्रै (पर्णै); व्यसौ. ८०,८२ वृद्धः, व्यप्र.१९८ ७२; समु.६१ निक्षिपे (विसृजे).
स्मृत्यन्तरम् राको.४२१ द्धस्त्व (द्धं त्वं) पितामहः; प्रका. (१) व्यक.८९; पमा.१८०-१८१; व्यसौ.८२ (तथानु- ७१ स्मृत्यन्तरम्; समु.६०. स्मृत्यन्तरम्. पातयेद्यस्तु ब्राह्मणो न विभाव्यते); समु.६१ रोप (हार). (२) स्मृच.११३ थाक्षतान् (थापि च); पमा.१८०प्त । (२) अप.२।१०७; व्यक.९०; स्मृच.१५५ ततस्तद्ध- पत्रा (प्त पर्णा); दित.५९५ (3) थाक्षतान् (थ क्रमात्); स्तयोः प्रास्येत् (हृते च मर्दयेत्पश्चात) द्धिं तस्य वि (दं तमिति) सवि.१९५ क्तां...सेत् (क्तानक्षतांस्तथा) शेष पमावत, पिताद्वितीया विना; पमा.१८१रे (रो); दीक.४१; ब्यचि.८१ महः; व्यप्र.१९८; राको.४२१ न्यसेत् (ततः) पितामहः; वा यदि वा यवान् (अथ यवानपि) शकेन ते (शेषेण वै); प्रका.७१ स्मृचवत् समु.६० स्मृचवत् . दित.५९८ रे (रो) द्धिं (द्धिः) प्रथमा विना; सवि.१९९ (३) व्यचि.८० शम्य (शाल्य) याज्ञवल्क्यः; वीमि.। यदि (ऽप्यथ) शेष स्मृचवत्, प्रथमाम् , प्रजापतिः; व्यसौ.८२; १०७. व्यप्र.२०१-२०२; व्यम.३१; प्रका.७३ स्मृचवत् , द्विती
(४) व्यप्र.१९६ ने (नः); व्यम.३० ध्मातं (ध्मानं); या विना; समु.६१.
विता.२३६ मातं (ध्मानं) राज्ञाऽभिशापिने (अग्नाभिशा(३) अप.२।१०३; व्यक.८७ तु ततस्तिष्ठेत् (तत्र तिष्ठे- पिते); राको.४२१; समु. ५९. च); स्मृच.११२; पमा.१७८ दित.५९५ (3) राङ्. (५) व्यक.८९; दीक.४१ चतुर्थपोदः, दित.५९७ ल गुलिः (राजलि:); सवि.१९६ व्यासः; व्यसौ.८० (3); (लि) र (रि); व्यसौ.८२; व्यप्र.२०१७ व्यम.३१; समु. व्यप्र.१९७; व्यम.३०; प्रका.७१ समु.५९. - ६१ गच्छेद्गत्वा नव (गच्छन् नवमे स).
विष्णुः अथोदकम्। - (१) विस्मृ.१२।१०
जलविधिः
पङ्कशैवालदुष्टप्राहमत्स्यजलौकादिवर्जितेऽम्भसि ।
(१) विस्मृ.१२।२-३; व्यक.९१ (अभिमन्त्रिताम्भः | प्रविशत् ) एतावदेव; दित.६०० (ऽम्भसि०) तत्रा... शेत