________________
नानार्थवर्ग:३] मणिप्रभाव्याख्यासहितः ।
४४३ १ प्रवणं क्रमनिम्नोा प्रह्वे ना तु चतुष्पथे ।। ५६ ॥ २ संकीर्णी 'निचिताशुद्धाश्विरिणं शून्यमूषरम् । ४ 'सेतो च धरणो ५ वेणी नदीभेदे कचोच्चये (४२)
इति णान्ताः शब्दाः।
अथ तान्ताः शब्दाः। ६ देवसूर्यो विवस्वन्तौ ७ सरस्वती नदार्णवौ ॥ ५७ ॥ ८ पक्षिताक्ष्यौँ गरुत्मन्तौ ९ शकुन्तौ भासपक्षिणौ। १० अग्न्युत्पाती धूमकेतू ११ जीमूतो मेघपर्वती ।। ५८॥
१ 'प्रवणम्' (त्रि) के ढालू जमीन, नम्र, २ अर्थ और 'प्रवणः' (पु) का चौरास्ता, १ अर्थ है ॥
२ 'संकीर्णः' (त्रि ) के च्याप्त (फैला या भरा हुआ ), अशुद्ध ( दो जातियोंका मेल), २ अर्थ हैं ।
३ 'इरिणम्' (+इरणम् , ईरणम् , ईरिणम् , विरिणम् । न ) के खाली स्थान, ऊसर जमोन, २ अर्थ हैं ।
४ ['धरण:' (पु) के पुल, बाँस यातार, काँटा आदिका घेरा, २ अर्थ हैं । ५ [ 'वेणी' (स्त्री), के नदी-विशेष केशकी चोटी २ अर्थ हैं ] ॥
इति णान्ताः शब्दाः ।
अथ तान्ताः शब्दाः। ६ 'विवस्वान्' ( = विवस्वत् पु), के देवता, सूर्य हैं ।
७ 'सरस्वान्' (= सरस्वत् पु) के नद (शोणभद्र, सिन्धु, ब्रह्मपुत्र आदि), समुद्र, २ अर्थ हैं ॥
८ 'गरुत्मान् ( = गरुत्मत् पु) के पक्षी, गरुड़ २ अर्थ हैं । ९ 'शकुन्तः ' (पु) के गिद्ध, चिड़िया-मात्र २ अर्थ हैं ॥
१० धमकेतुः (पु) के आग, भविष्य में होनेवाले उत्पातका सूचक तारा-विशेष, २ अर्थ हैं।
११ 'जीमूतः' (पु) के बादल पहाड़ २ अर्थ हैं । १. 'निचिताशुद्धावीरिणम्' इति पाठान्तरम् ॥ ___२. सेतो"कचोच्चये' ईत्ययं क्षेपकांशः क्षी० स्वा० व्याख्यानेऽपि मूलमात्रमुपलभ्यते ।।
For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
Jain Education International