________________
દેશીશબ્દસ ગ્રહ
ઉદાહરણુગાથા—
पुरोढि अपेआल पेसण अनभिश ! बलसु स्वक्षेत्रे । दारिद्रयपेल्लिय ! अपेज्जलकणिशैः यदि मस्ति पुंडरिक्षं ॥४२४ ॥ હું કાને નહિ જાણનાર, દારિદ્રયથી પીડિત ! એ તારે માપ વિનાનાં-ઘણાં-કણસલાંનુ કામ હોય તે પેાતાના ખેતરમાં માપ વિનાના धन्यरे-मातर-नाम
३०२
पेरिज्जं साहाय्ये, पेच्छओ दृष्टमात्राभिलाषुके । पिच्छे पेहुणं, पेंडलो रसे, गोपके पेंडारो ॥५२०॥
पेरिज्ज - साहाय्य
पेच्छअ-प्रेक्षक - देखतां च अभिलाष करनारो
पेंडार - गोवाळ - गायोने पाळनार
पेहुण- पेंडल - 'पेडु' भने 'पेंडस' नो के अर्थ भूणां मतायो छे ते ४ गोपाल नामना देशीसंग्रहकारे तान्यो छे, ते आहे छेडे-'पेहुण- पेडौ पिच्छे च रसे च बोद्धव्यौ” [ ] अर्थात् पेहुलुपीछे. पेंडस- रस. भूणपाठ 'पेंडलो रसे' छे. या पाठ अपरथी ने देशीसंग्रहका 'पेंड लोडर से' आवे मारश्वा या उद्या तेना 'अर से' એવા અ મતાવે છે તે તેમ કરવામાં તેએાની મૂઢતા સમજવી.
पेहुण - पेखुण' - पिच्छ-पछु पेंडल - रस
पेंडार - देशीसंग्रहकार देवराज डे छे "पे डारो महिषीपाल : " અર્થાત્ પેઇંડાર એટલે ભેસાને પાળનારા
उद्दाहरणुगाथा-
शिखिपेहुण अवतंसः पीनः पयः पेंडलेण पेंडारो | मन्मथकृत पेरिज्जो भक्तकहारिणीनां पेच्छओ जातः ॥४२५ ॥
મેરનાં પીછાનાં છેાગાવાળા, દૂધના રસદ્વારા પુષ્ટ થયેલા એવા गोवाज, મન્મથે કરેલી સહાયતાને લીધે ભતવારીઓને-ભાત લાવનારીઆને જોતાં જ તેમને અભિલાષી થયે.
१ पालिशब्दोनो कोश 'अभिधानपदीपिका' मां " पतत्तं पेखणं पत्तं" (लो० ६२७) 'पेखुण' शब्द 'पीछां अर्थमां नोंघेलो छे. 'पेखुण' - 'पेहुण' २ हेमचंद्र अनेकार्थसंग्रहमां 'पिण्डार' शब्दनो 'महिषोपालक' (भेशोनो पाळनार) अर्थ आपे छे: कां० ३ श्लो० ५.७१)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
