________________
દેશીશબ્દસંગ્રહ धू'मरी- (धूमरी नीहार-धुम्मस- धूलीवट्ट-धुलीवर्त-धूळमां भाळोटनार-धोगे धूमिया- धूमिका । धूमसिहा- धूनशिखा ।
झाकळ-ओस- | धूमदार-घूमद्वार-धूमाडो नीकळवार्नु धूममहिसो- (धममहिषी धुवाड.
बार'-गवाक्ष-गोखलो धूरियवट्ट-बीजा देशीसंग्रहकारो 'धूलीवट्ट' ने बदले 'धूरियवट्ट शब्द कहे छे. ઉદાહરણગાથા
धूममहिसीइ धूमरियजले कः चटति धमियाकाले । धूमसिहाओ भीतः धलीवट्टे च धमदारे च १ ॥३६॥
ધુમ્મસ પડવાને વખતે ધુમ્મસ દ્વારા ધુમ્મસવાળું પાણી થયે ધુમ્મસથી ભય પામેલે એ કોણ ઘેડા ઊપર ચડે અને ધુમાડિયા માટે બનાવેલ ગંખલાઓ ઊપર પણ ચડે ?
धूरियों दीर्घ, धूमद्धयमहिसीओ बहुलासु । धूरिय मानव धूमद्धयमहिसी-धूमध्वजमहिषी-कृत्तिका धूरिभय राधासरा-जवु लाबु
नक्षत्र ઉદાહરણગાથા–
धमद्धयमहिसीसु गते दिनेशे अधरियामओ अपि । प्रियविरहविधुरितानां रजन्यः युगसमा भवन्ति ॥३६४॥
સૂર્ય કૃત્તિકા નક્ષત્ર ઊપર ગયા પછી, પ્રિયના વિરહને લીધે વ્યાકુળ થએલીઓને, નાની પણ રાત્રીઓ, યુગ જેવડી લાંબી થાય છે-લાગે છે.
['' माहिवासी शम्। पुरा थया]
हवे 'ध' आदिवाळा अनेकार्थक शब्दो:भार्या-पर्याप्तिषु बद्धकनिश्शङ्कके च धणी ॥४६॥
१ भोस-धुम्मस, धूमाडा जेवू होय माटे तेना पर्याय शब्दोमां 'धूम' शब्द विशेष वपरायेलो छे.
२ धूळमां वर्ते-आळोटे-ते 'धलीवर्त'-घोडो धूळमां आळोटे छे ए प्रसिद्ध छे.
३ धूरिय-धूर्य-अग्र, वट्ट-वर्त्म-वाट. जेनो मार्ग अप्र-आगळ-होय अर्थात् जे मोखरे रहेतो होय ते र्यवर्म-धूरियवट्ट अथवा जे हमेशां मोखरे वर्ततो रहेतो-होय. ते धूर्यवर्त-धूरियवट्ट.
४ हेमचंद्रे (अभिधानचिन्ता. कां० २ श्लो २३) 'कृतिका' नो पर्याय 'अग्निदेवा' (जेनो देव अग्नि छे) शब्द कह्यो छे ए जोतां (धूमध्वज-भग्नि, महिषो-राणी धूमध्वजमहिषी-धूमद्धयमहिसी-अमिनो राणी.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
