________________
૧૩૬
દેશી શબ્દસંગ્રહ
नालिकेर-काक-वृषभेषु करोडो, पिठर-पटहेषु ॥
मुख-हरिणेषु च कमलो, कलओ अर्जुनतरु-सुवर्णकारेषु ॥२२८।। करोड--१ नाळियेर २ कागडो ३ बळद| कलअ--१ अर्जुननुं वृक्ष-मांजणानुं कमल--१ पिठर-थाळी २ पडो-ढोल झाड-आसौंदरो २ कलाद-सोनी
३ मुख ४ हरण भिक्षापात्र--अशोकेषु करकं, व्याघ्र-लट्वासु ।
शबलेऽपि च करडो, कमढो मन्थनी-पिठर-हलधर-मुखेषु ॥२२९॥ करक-१ भिक्षानुं पात्र-भीख मागवानुं । कमढ-१ मंथनी-दहीं वलोववानु ठाम पात्र २ अशोकनुं झाड
__ -दहींनी गोळी २ थाळी ३ हलधर करड-१ करट-व्याघ्र-वाघ २ लट्वा- बलदेव ४ मुख-मोहूँ
गामचकलो ३ शबल-काबरचितरं
કાગડે? વગેરે અર્થવાળે “કરડ' શબ્દ તો દેશી નથી પરતું સંસ્કૃત '४२८ ५२थी मावतो छ.
લવા’ શબ્દ સ્ત્રીલિંગી છે એને લઈને ‘લા અર્થને સૂચક કરડ શબ્દ પણ સ્ત્રીલિંગી થાય ત્યારે કરડા” શબ્દ સમજે. कमढ
૧ કાચબ ૨ ભિક્ષુનું પાત્ર અને ૩ દૈત્ય એવા ત્રણ અર્થવાળે કમઢ' શબ્દ સંસ્કૃત ‘કમઠ” ઊપરથી જ ઊપજાવવાનો છે. (કમઠ” શબ્દના આ ત્રણે અર્થો આચાર્ય હેમચંદ્ર પિતાના અનેકાર્થ સંગ્રહ કાં ૩૦ ૧૬૪ માં नधि छ-स०)
मूलक-मुसलेषु कडंतं, कुसुमावचय-इषुषु कणओ च ।
गर्वित-नकुल-सखीषु कलिओ, कउअं प्रधान-चिह्वेषु ।२३०॥ कडत-१ मूळानुशाक २ मुसळ-सांबलं , कलिम-१ गर्विष्ठ-अभिमानी २ नोळियो कणअ-१ फूलो चूंटवां २ बाण
३ मित्र-सखी
कउल-१ प्रधान-मुख्य २ चिह्न १ "कमठः कच्छपे दैत्यविशेषे मुनिभाजने" [ हैमअने. क. ३ श्लो. १६४ ]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
