________________
દ્વિતીય વ
कलम
આ શબ્દ સંસ્કૃતની જેવા છે પણ કવિએમાં એની પ્રસિદ્ધિ નથી માટે અહી' દેશીમાં બતાવેલ છે.
उदाहरशुगाथा
शैले करिल्लकडार एसु व्यापार्य कवाडं । कुभिरिव त्वं मुख कुसुमाल ! कलमत्वम् ॥१३८॥ હું ચૌર ! તુ પહાડમાં વાંસડાના અંકુરાવાળી જગ્યાએમાં અને નાલિચેરાવાળી જગ્યાઓમાં તારા જમણા હાથનેા ઉપયેાગ કરી તારુ પેટ ભરનારા થા અને ચારપણુ` મૂકી દે.
पुजे कयार - कज्जव - कतवारा, कक्खडो पीने ।
तथा च कलिंज-किलिंचा लघुदारु, कच्छुरी अपि कपिकच्छूः ॥ १८५ ॥
क्यार -- पुंज - पूंजो-कचरो - काजो
--
कज्जव
कतवार
कक्खड -- पीन - पुष्ट.
- कतवार - तृण वगेरेनो उत्कर-समूह-ऊकर डो.
૧૧૧
कलिंज किलिंच
}-नानु' लाकडं.
कच्छुरि — कपिकच्छु - कौवच.
कज्जव
बीजा देशीसंग्रहकारो आ राहतो अर्थ विष्ठा-गू सतावे छे.
Jain Education International
कक्खड
ये जीने कक्खड शब्द, कर्कश - कठोर खडबड मेवा अर्थभां छे परंतु ते संस्कृत कर्कश अपरथी ? अपलववानो छे भेटले कर्कश અથવાળા લઽશબ્દને દેશી સમજવાનો નથી.
उधाहरणुगाथा—
मन्यते मणीन् कयारं कज्ववं इन्दु बिसानि कतवारं । स्खलति किलिये कक्खडस्तनिका कच्छुरिकलिजस्पृष्टा इव ॥ १३९ ॥
પુષ્ટ સ્તનવાળી તેણી મણિએને કચરા માને છે, ચદ્રને પૂજો સમજે છે, ખિસાને કતવાર–મેલના ઊકરડા-ગણે છે અને કેમ જાણે કૌવચના નાના લાકડાથી સ્પર્શાયેલી હેાય એ રીતે તેણી નાના લાકડામાં સ્ખલિત થાય છે. कस्य - कोसलिया प्राभृते, कराली च दन्तपवने । कंकेल्ली च अशोके, तुम्बिकरके कलवु - कुउआओ || १८६ ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
