________________
પ્રથમ વર્ગ
અમારા વ્યાકરણના આઠમા અધ્યાયમાં નીચેના શબ્દો સાધી બતાવેલા છે માટે એ શબ્દને અહીં ફરી વાર નોંધ્યા નથી.
उन्भ--ऊर्ध्वम्-ऊभु-उंचुं । [वा ऊचे ८ । २ । ५९] उन्भे--यूयम्-तमे । [मे तुब्धे इत्यादि ८ । ३ । ९१] उअ-पश्य-जो-देख [उअ पश्य ८ । २ । २११] उस्सा
આ શબ્દનો અર્થ “ધેનુ-ગાય' થાય છે અને તેની વ્યુત્પત્તિ સંસ્કૃત 'उमा' श६ अ५२थी सभवानी छे, भाट सेवा व्युत्पन्न 'उस्सा' पहने महीनध्या नथी-"वसति क्षीरम् अस्याम् उस्रा"-मध वसे छ રહે છે તે ઉસ્ત્રા-[અમર૦ ક્ષીર૦].
उक्का-उक्कंदी कूपतुला, चुल्ल्यां उल्लि-उद्दाणा । उव्वा-उव्वर-उव्वाहा उक्कोलो च धर्मे ॥८७॥
उका
उन्धा उव्वर
उकंदि
।
-कूवानी तुला-जेना ऊपर गरेडी फरती रहे छे ते साधन
उव्याह
-ऊष्मा-घाम-गरमी
उल्लि
उक्कोल
)
उकळाट
-चूलो
उद्दाण
उक्कति बोजा केटलाक सड। उक्कदिने पहले उक्कंति नांधे छे.
ઉદાહરણગાથાज्वलितअग्निउल्लिउवासंतप्ता उष्णकालउक्कोले । कर्षकदुहिता ब्रजति उ ! उक्काकर्षितजले ॥ (६८) उदाणं इव समुद्र लवते वडवानलउव्वरं जयति । कस्य उव्वाहं न जनयति उक्कंदिभुजः पतिः मम ॥ (६९)
ઓ ! ચૂલાની ધખતી આગના ઊકળાટથી તપી ગયેલી ખેડૂતની છોકરી ઊનાળાના ઊકળાટમાં કૃપતુલા દ્વારા ખેંચી કાઢેલા પાણીમાં ચાલી जय छे.
ચૂલાની પેઠે સમુદ્રને લંઘી-ટપી-જાય છે, વડવાનલના ઊકળાટને જીતી લે છે એ અને ફૂમતુલા જેવી દઢ વા લાંબી ભુજાવાળે મારો પતિ, કોને ઊકળાટ ઊપજાવતું નથી ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
