Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 990

વર્તમાનકાલ(-ળ)
ખબર. (૪) સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના નવ દીક્ષિતે લેવાના નિયમ
વર્તમાનકાલ(-ળ) પું. [સં.] ખાજની કે ક્રિયા બતાવનારા ક્રિયાપદના કાળ, (વ્યા.)
૨૦૨૫
કે રેખાથી બતાવતા તે ભાગ
વર્તુલ(-ળ)-સ્તંભ (-સ્તમ્ભ) પું. [સં.] કાટખૂણૢ ચતુષ્કોણની ચાલુ સમયની એક બાજુને સ્થિર રાખી એની ફરતે એ કાટણપ્રેઝન્ટ કેન્સ’ કાણનું એક ગેાળ કુંડાળું ફેરવવાથી થતી ધન આકૃતિ [સમયને લગતું વર્તુલા(-ળા)કાર પું. [ + સેં. માર] ગાળ ઘાટ, કૂંડાળું. વર્તમાનકાલીન, વર્તમાનકાલીય વિ. [સં.] ચાલુ કે હાલના (૨) ગાળ ઘાટનું, ગોળાકાર, ‘સર્કષુલ’ વર્તમાન-કૃદંત (-દન્ત) ન. [સ,] ચાલુ ક્રિયાવાચક વિશે- વર્તુલા(-ળા)કારી વિ. [સં.,પું.] જુએ ‘વર્તુલાકાર(૨).’ ષણાત્મક એક પ્રકારનું ક્રિયા-રૂપ. (ન્યા.) વર્તુલા(-ળા)કૃતિ આ. સં.[+ જ્ઞત્તિ] ગોળ આકાર. (ર) વર્તમાન-પત્ર ન. [સં.] સમાચાર આપનારું છાપું, સામયિક વિ. ગાળાકાર એિક આસન. (પેાગ.) વૃત્ત-પત્ર, ‘-સ-પેપર’ (મ.રૂ.) તુલા(-ળા)સન ન. [+સંમાન] એ નામનું યાગનું વર્તમાનપત્ર-કાર પું. [સં.] સમાચાર-પત્રમાં સમાચાર તંત્રી-વર્તુ-શૂળ ન. [પૂર્વપદ અસ્પષ્ટ + જુએ શૂળ.] ઢારના એ લેખ વગેરે લખનાર વ્યક્તિ, 'જર્નાલિસ્ટ’ વર્તમાનપત્રકાર-ત્ર ન. [ä.] વર્તમાનપત્રકારનું કાર્ય, ‘જર્ની-વર્તુળ જુએ ‘વર્તુલ.’ લિક્રમ' (‘વર્તમાનપત્રકારિત્વ' એ અસિદ્ધ શહસ્વરૂપ છે.) વર્તમતપત્રી વિ. [સં.,પું.] જુએ ‘વર્તમાનપત્ર-કાર.’ વર્તમાન-પ્રતિબંધ (-અન્ય) પું. [સં.] વર્તમાન સમયે તત્ત્વજ્ઞાન ન થવા ઢે તેવી ચાર પ્રકારની અડચણ, (વેદાંત.)
નામના શ્વાસ ચડવાના રોગ
વર્તુળ-કટિ(-ટી)-બંધ (અન્ય) જુઓ ‘વર્તુલ-કટિ(ટી)બંધ,’ વર્તુળ-ત્રિજ્યા જ વર્તુલ-ત્રિજ્યા.’ વર્તુળ-પાદ જઆ ‘વર્તુલ-પાદ,’ વર્તુળ-પ્રમાણ જએ ‘વર્તુલ-પ્રમાણ,’ વર્તુળ-મિતિ જુએ ‘વર્તુલ-મિતિ,’ વર્તુળ-માર્ગ જુએ ‘વર્તુલ-માર્ગ.’ વર્તુળ-વિભાગ જુએ ‘વર્તુલ-વિભાગ.’ વર્તુળ-તંભ (-સ્તા) જએ ‘વર્તુલ-સ્તંભ.’ વર્તુળાકાર, વર્તુળાકૃતિ જ ‘વર્તુલાકાર’. વર્તુળાકારી એ ‘વર્તુલાકારી.’ વર્તુળાસન જુએ ‘વર્તુલાસન.’ વર્તુળાતિ જુએ ‘વર્તુલાકૃતિ.’
-વર્ષ૪ વિ. [સં.] વધારનારું. (સમાસમાં ‘હિત-વક’ વગેરે), ‘એન્લાર્જર.’ (૨) ન. વધારા, વૃદ્ધિ, એન્લાર્જમેન્ટ’ વર્ષન ન. [સ.] વર્ષનું એ, વૃદ્ધિ, વધારેા. (૨) આખાદી વર્ષની સ્ત્રી. [સં.] સાવરણી
વષૅમાન વિ. [સં.] વધતું જતું. (૨) ઉન્નતિ પામતું, ચડતી પામતું. (૨) પું. મહાવીર સ્વામી (૨૪ માં તીર્થંકરનું નામ). (સંજ્ઞા.) (૩) ન. ઉત્તર સૌરાષ્ટ્રનું ભેાગાવા ઉપરનું એ નામનું પ્રાચીન નગર (વર્ધમાન મહાવીરના નામ પરથી), વઢવાણ, (સંજ્ઞા.) (૪) એ નામના મકાનને એક પ્રકાર. (સ્થાપત્ય.) વર્ષમાનક ન. [સં.] માગળ વધવાની ક્રિયા. (૨) ઢાંકણું વર્ષમાન-પુર ન. [સં.] જુએ ‘વર્ધમાન(૩). વર્ષાન. [સ. -> પ્રા.વ, મરા.] મહારાષ્ટ્રમાં નાગપુર નજીક આવેલું એક પ્રાચીન નગર, વૃદ્ધિ-નગર (જ્યાં ગાંધીજી" ના આશ્રમ છે.) (સંજ્ઞા.)
વર્ધિત વિ. [સં.] વધારવામાં આવેલું, ઉમેરવામાં આવેલું ચિંતાપરાક્ષ ન. [સં, યિંસ + અપરોક્ષ] ઉમેરવામાં આવેલા નિર્દેશકાના તરતના સંબંધ (મ.ન.) (ગ.) કર્ષિષ્ણુ વિ. [સં.] વધવાની ઇચ્છાવાળું. ઉન્નતિ ચાહનારું, સમૃદ્ધિ ઇચ્છનારું
વર્નાકયુલર વિ. [અં] સ્થાનિક ભાષા-સંબંધી, પ્રાંતીય-ભાષાસંબંધી. (૨) ગુલામેાની-ભાષા-સંબંધી. (૩) સ્રી. એવી તે તે પ્રકારની ભાષા [પટ્ટી–‘મેઝર-પા’· વર્નિયર છું. [અં.] નાનામાં નાનું માપ લેવાની એક પ્રકારની
વર્તવું અ.ક્ર. [ર્સ, તૃત્ત્વત્. તત્સમ] વર્તન કરવું, આચરણું કરવું, આચરવું, વ્યવહરવું, ચાલવું. (‘વરતવું’ના અર્થભેદ છે; ‘પારખવું’ ‘ઓળખવું’ એ અર્થે વર્તવું'ના નથી.) વર્તાવું ભાવે, ક્રિ. વર્તાવવું પ્રે.,સ.ક્રિ. વર્ષ ન. [સં.,પું,,ન.] બાર મહિનાના સમયને એકમ, વરસ, સાલ, (ર) (સં, પરિભાષામાં) દેશ (જેમકે ભારતવર્ષે વગેરે). [॰ ઊતરવું (રૂ.પ્ર.) વરસ પૂરું થયું. (૨) વરસ પા±ની દષ્ટિએ નીવડવું (સારું થા નખળું). ૰ એસલું (-બૅસનું) (રૂ.પ્ર.) વરસના આરંભ થવા. ૰ વળવું (...) દુકાળ પછીના વર્ષે સુકાળ થવું] વર્તાવ પું. [જએ વર્તવું + ગુ. ‘આવ’કૃ.પ્ર.] આચરણ, રીત-ભાત, ‘બિહેવિયર’ ‘(આ ‘વર્તણૂક’નથી.) (૨) વર્તન, ‘ટ્રીટમેન્ટ’
[કરવાની પીછી
વર્તાવવું,વર્તાવું જુએ ‘વર્તવું'માં. વર્તિ, -ર્તિકા સ્ત્રી, સ્ત્રી [સં.] વાટ, દિવેટ. (૨) ચિત્ર તિષ્યમાણુ વિ. [સં.] હવે થવાનું કે હાવાનું, ભવિષ્યનું, વા॰ સ્રી. [સં.] જુએ ‘વર્તિ’ ['કે'દ્રવર્તી ) -વર્તી વિ. [સ.,પું.] રહેનારું. (સમાસમાં ઉત્તરપદમાં વર્તુલ(-ળ) વિ. [સં.] ગોળાકાર, ગાળ ઘાટનું. (૨) ન. ગાળ આકૃતિ, ચક્ર, ચક્કર, કુંડાળું, ‘સર્કલ.’ (૩) ભ્રમણ, ભમરી (પાણી વગેરેમાં), (૪) મંડળ, સમહ, ગાળ વર્તુલ(-ળ)-ટિ(-ટી)બંધ (અન્ય) પું. [સં.] બે સમાંત યા વચ્ચે આવેલેા વર્તુળના ભાગ. (ગ.) વર્તુલ(-ળ)-ત્રિજ્યા સ્ત્રી. [સ.] જુએ ‘વક્રતા-ત્રિજયા.’ વર્તુલ(-ળ)-પાદ પું. [સં] કુંડાળાના ચેાથા ભાગ, ‘ડ્રન્ટ' (ગ.) વર્તુલ(-ળ)-પ્રમાણુ ન. [સં.] અન્યાન્યાશ્રય નામને એક રાત્ર, ‘પેટિશિયે પ્રિસિપિઆઇ' (મ.૨.) (તર્ક.) વર્તુલ(-ળ)-માર્ગ છું. [સં.] ગેાળાકાર રસ્તા, ‘રિંગ-રાડ’ વર્તુલ-(-ળ)-મિતિ શ્રી. [સં.] ગેાળ ગણિતની રીત. (ગ.) વર્તુળ(-ળ)-જિલ્લામ પું. [સ.] કુંડાળાની અંદરના આકૃતિ
Jain Education International_2010_04
વર્નિયર