Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 875

૨ાતમાં
૧૯૧૦
રાધાવલભી રાતબ કી. [અર. તિબ, હા, રાત ] વેડા હાથી રાતે-રાત (રાય) જિ.વિ. [જઓ રાત-દિવ.], વગેરેને અપાતી ચંદ્રી, રાતપ. (૨) એક ધાસચારે, ગદબ, રાતેવાઈ (
રાવાઈ)કિ.વિ.[જરાત' દ્વારા]રાતે અને ૨૪. (૩) દરરોજ મળતું મળ્યું. (૪) લવાજમ, વેતન રાતે (દિવસ થયા પહેલાં જ), એ રાતબ-ખેર વિ. કિ.] નિવૃત્તિ વિતન ખાનાર, “પેન્શનર.” રાત્રિ(-ત્રી) સ્રો, સિં] રાત, નિશા (૨) રોજમદાર
રાત્રિ-કાલ(-ળ) . [સં. રાત્રિને સમય. (૨) રાત્રિના રાત-ભર (રાય-ભરથ) .વિ. [જઓ “શત + “ભરવું.]. સમય ગાળો
[ [., પૃ) ઘુવડ આખી રાત દરમ્યાન, રાતને બધે સમય.
રાત્રિચર વિ. [સં.] રાતે ફરનાર. (૨) પું, ચોર. (૩) ન. રાત(તે)મ જ “રાતબ.'
રાત્રિચર્યા સ્ત્રી. [સંગે રાતે કરવાની ક્રિયા. (૨)રાતની રેન રાતરડ છું. (જુઓ “તું' દ્વારા.] જુવારના સાંઠા રાતા રાત્રિ-જશું વિ. [+જ જાગવું' + ‘ઉં' ક. પ્ર.] જુઓ થઈ જવાનો રોગ [ઘુવડ પક્ષી “રાત-જશું.”
[(૨) કિ.વિ. રાત-દહાડે રાત-રાજા (રાય) પું, ન, જિએ “રાત" + “રાજા.'] રાત્રિ-દિન, રાત્રિ-દિવસ ન. બ.વ. સિ.1 રાતરાણી (રત્ય-) સ્ત્રી, જિઓ “શત'+ “રાણી.' રાત- રાત્રિ-પ્રવૃત્તિ બી. [સં.] જુએ “રાત્રિ-ચર્ચા(૨).’ રૂપી રાણું. (૨) (લા.) રાતે જ સુગંધ આપતાં કુલ- રાત્રિ-જન ન. [સ.) સૂર્યાસ્ત પછી જમવું એ વાળો છોડ
મિડાં-વહેલાં રાત્રિ-માન ન. [સં] રાત્રિના સમયનું માપ કે પ્રમાણ, રાત-રેઢા (રાત્ય-) ક્રિ. વિ. જિઓ ‘રાત” + “રેટું.'] રાતે સૂર્યાસ્તથી વળતા સૂર્યોદય સુધીના ગાળાનું માપ રાત૯ સી. જિઓ ફાતડી૨ + ગ. લટ માયણ.રાત્રિ.
• “લ” મયગ.] રાત્રિ. રાત્રિ-વાસ છું. [સં.] તવા
કિ.લાસ , r: (૫ઘમાં)
સિક્કરિયું, રતાળુ રાત્રિ-વિકાસી વિ. સિંj.રાતે ખીલનારું (૫૫). રતલું ન. જિઓ “તું” + ગુ.' લ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] રાતું રાત્રિ-વિરામ છું. સં.] રાત પૂરી થવી એ. (૨) રાત્રિએ રાત-લગા (રાત્ય-), રાત-વરત (રાત્ય-વરત્ય) ક્રિ. વિ. કામ થંભાવવું એ. (૩) રાતવાસો [“નાઈટલ જિએ “રાત' દ્વાર.] રાતને સમયે
રાત્રિશાલા(-ળા) સમી, સિ.] રાતે ચાલતી નિશાળ, રાત-વાસી વિ. જિઓ “ત"+ “વાસી.'] આગલી રાતે રવિ-ભાષણ ન. [સં.] રાતે કરવામાં આવતી વાત-ચીત ખાતાં બચેલું, વાસી
રાત્રે ક્રિ.વિ. [સં. રાત્રિ, અ. તદભવ + ગુ, “એ” સા.લિ, રાત-વાસે છું. (રાત્ય) કું. [જ “રાત" + “વાસે.'] ઘર પ્ર.] રાતને સમયે, રાતે સિવાય બીજે સ્થળે રાત્રિભર રહેવું એ
રાચંધ (રાય-ધવિ. [+સ. અષ] રતાંધળું રાત અ. જિ. જિઓ “રાત' ના. ધા] (સક્રી-પુરુષે રાયંધતા (
રાધ) . [૪] રતાંધળાપણું સાથે) ત્રિ ગાળવી
રાચ્યાગમ [+ સં. મનમ, સંધિથી] રાત પડવી એ, રાત રાત અ. કિ. જિઓ “રા'-ના. ધા] રાતું રંગાઈ જવું શરૂ થવી એ
- રાતે ઊજવાતે તહેવાર રાતિવાર મું. છેલો દાવ લેનાર છોકરે
રાયુત્સવ મું. [+સ, વરસવ, સંધિથી] રાતને એવ, રાતાજગોવિયું. [સં વિ>. તમા+જુઓ ‘ાગવું રાથળ ) સી. એાખા પાસે થતી માછલીની એક જાત, + ગુ. “એ” ક.ક.] (લા.) દિવાસાના દિવસે જાગરણ પછી રાપા સી. [સં.1 પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે વૃષભાનું વહુને સાસરિયાં તરફથી અપાતો કમખો તેમ સુખડી ગોપની કન્યા અને બાલ કૃષ્ણની પ્રેયસી, રાધિકા. રાતી-જાગ સિ ત્રિા > સમાજ “જાગ."] (સંજ્ઞા.) (૨) (લા.) અસ્થિર મગજની સ્ત્રી. રૂિપાળી જાગરણ
- રાધા (રૂ.પ્ર.) ખુબ સુંદર સ્ત્રી. (૩) નખરાળી સ્ત્રી. (૪) રાતું વિ [. રત > પ્રા. રૉમ-] લાલ રંગનું. (૨) કુરૂપ સ્ત્રી (કટાક્ષમાં)] આસક્ત, રત. [રાતી કરવી, રાતી કરી ના(-નાંખવી રાધા-કાંત (-કાન્ત) છું. [સં] શ્રીકૃષ્ણ (બાલસ્વરૂપ) (.પ્ર.) સખત સંભોગ કરવો. રાતી પાઈ (રૂ.પ્ર.) થોડા- રાધા-કુણ ન, બ.વ. [સ.) રાધિકા અને ભગવાન માં થોડું નાણું. રાતી ર(૫)ણુ જેવું (શ્ય-) રૂ.પ્ર) તદ્દન બાલ કૃષ્ણ તંદુરસ્ત. ૦ધૂમ, ચટક,૦ચોળ (-ળ) (ર.અ.) તદ્દન રાધા-ગાળી સ્ત્રી. [+ સે, નrછી] (લા.) ઝઘડે, તકરાર લાલ. ૦૫ીળું (રૂ.પ્ર.) સખત ગુસ્સે થયેલું. રાતે પાણીએ રાધા-ગાંડું લિ. [+ એ ગાંડું,'] રાધાના જેવું ઘેલું (શ્રીરેવું (રૂ.પ્ર) સખત રડવું. રાતું રાખવું (મ:-) (રૂમ) કૃષ્ણના વિરહ થતી રાધાની સ્થિતિ જેવું) અનિચ્છાએ ખુશી બતાવવી].
રાધા-ચંપો (ચો) . [+જ એ ચંપ.'] ચમેલીને છોડ રાતુંતાતું વિ. [+ એ “તાતું.'] ખૂબ જ તપી ઊઠેલું. રાધા-છ ન, બ.વ. [+જ એ “જી' માનાર્થે.) એ (૨) (લા.) ખૂબ જ ગુસ્સે થયેલું
"રાધા(૧).’ રાતું-માતું વિ. [+જ એ “માતું.'] ખૂબ જ મા, હષ્ટપુર રાધા-યંત્ર (યન્સ) ન. [સં.] દ્રૌપદીના સ્વયંવર વખતે રાતૂડી સો. અકરી-બકરી નામની એક રમત
૨ાજા ,પદે મસ્ય-ધને લગતી ગોઠવેલી યોજના રડું સ્ટી. જિઓ “રાd + ડું સ્વાર્થે ત...] રાતા રંગનું રાધા-રમણ, રાધા-વર, રાધા-વલભીપું [સ.] જઓ “રાધાતેમ જ “રાતમ-રાતબ.”
કાંત.' રાતેડિયું જુએ “રતડિયું.”
રાધાવલભી 9િ, પૃ. [સં. S], ભીય વિવું. [સં]