Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 867

રાજોશો
રાજ-દેશી હું. [સં. રાન(ન્)+જુએ સ્નેશી.] રાજાએ માન્ય રાખેલે ન્યુતિથી
રાજઙ્ગ (-ણ્ય) સી. શરીરમાં થતે એ નામના રોગ રાજત વિ. [સં.] રૂપાનું, ચાંદીનું. (ર) ન. રૂપું, ચાંદી રાજ-તખત ન. [સં. રાન(ગ્) + જ એ ‘તખત.’] રાજ-તખ્ત ન. [+જુઓ ‘તખ્ત.'] જએ ‘રાજગાદી.’
રાજ-તંત્ર (-તત્ર) ન. [સં.] ૨ાજોનું શાસન-તંત્ર, રાજન્શાસન, રાજ-વહીવટ, ‘માના (દ.ભા.)
રાજ-તંત્ર† (તન્ત્ર) ન. [જુએ ‘રાજનૈ’+સં.] રાજ્ય-તંત્ર,
રાજ્ય-શાસન, રાજ્ય-વહીવટ, રાજ્ય-કારભાર
રાજ-તંત્ર-પટ્ટુ (-તત્ર-) વિ. [જુએ ‘રાજતંત્ર' + સં.]
૧૯૦૨
રાજ્યના કારભાર કરવામાં કુશળ
રાજ-તંત્રી (-તત્રી) વિ. જિઆ ‘રાજતંત્ર + ગુ. ‘'' ત.પ્ર.] રાજ-તંત્ર ચલાવનાર, કારભારી, ‘ઍડ્મિનિસ્ટ્રેટર’ રાજ-તાજ પું. [ર્સ, રત્ન(ન્) +જુએ ‘તાજ.'] રાજ-મુગટ રાજ-તાર છું. [સં. રાન(ન)+જુએ ‘તાડ.'] તાડની એક
ઉત્તમ પ્રકારની જાત
રાજ-તિલક ન. [સં.,પું,ન.] રાજાના રાજ્યાભિષેક કરતી વેળા કપાળ ઉપર કરવામાં આયા કંકુ વગેરેના ચાંદલા રાજતિલકાત્સવ પું, [+ સં. ૩] રાજ્યાભિષેકને ઓચ્છવ [એશ્વર્યનું ન પ્રભાવ, રાજાના
રાજ-તેજ ન. [સં. રાનન્તનસ્] રાજાને રાજ-શ્ર્વ ન. [સં.] રાજાપણું, રાજપદ રાજ-દડી સી. એ નામની એક બાળ-રમત
રાજ-દરબાર પું. [સં. રાન(ન) + જ ‘દરબાર.'] રાજાની કચેરી, રાજ્ય-વહીવટ કરવાનું સ્થાન, રાજદ્વાર રાજદરબારી વિ. [+ ગુ. ‘ઈ' ત,પ્ર.] રાજદરબારને લગતું, રાજદ્વારી
રાજ-Ē (-6ણ્ડ) પું. [સં.] રાજાના નિશાન-રૂપે રહેતી ડી. (ર) રાન્ત તરફથી ગુનેગારને કરવામાં આવતી સા. (૩) પ્રજાને વશ રાખવા અજમાવવામાં આવતી રાજ-સત્તા રાજ-દંત (-6ન્ત) પું. [સં.] મેઢામાંના ઉપરના આગળના બે દાંતામાંના તે તે ક્રાંત [ખાલસા કરેલું રાજ-દાખલ વિ. [જુએ ‘રાજૐ'+'દાખલ.'] રાજ્યે રાજ-દારિકા હી, [સ.] જએ ‘રાજ-કન્યા.’ રાજ-દુર્ગ પું, [સે.] જએ‘રાજ-ગઢ’ રાજ-દૂત છું. [સં, તેમ જુએ ‘રાજર' + સં.] પર-રાજ્યમાં કે પર-રાષ્ટ્રમાં રહેતા રાજા કે રાજ્યના પ્રતિનિધિ, એલચી, ‘ઍમ્બેસેડર'
રાજદૂત-ભજન ન. [+ સે.] પર-રાજ્ય કે પર-રાજ્યૂના પાટનગર તેમ નક્કી કરેલાં નગરામાંનું રાજદૂતનું કાર્યાલય, એલચીખાતું, એલચી-કચેરી, દૂતાવાસ, ઍમ્બેસી’ રાજ-દૈય ન. [સં, તેમ જુએ શજર' + સં.] સરકારી લેણું રાજ-દેવડી સ્ત્રી. [સં. રાનન્ + જઆ ટુવડી.’] રાજ મહેલમાંની તે તે પેાલીસચાકી
રાજ-દેહ પું. [સં.] એક પ્રકારનું સ્થાન (ગા.મા.) રાજ-દોષ પું. [ä.] રાજની ભલ, રાજમાં રહેલું દૂષણ રાજ-દૌત્ય ન. [સં.] રાજદૂતનું કામ કે ફરજ
Jain Education International_2010_04
રાજનૈતિક
રાજ-દ્રોહ છું. [સં.] રાજાને અને એના રાજ્યને નુકસાન થાય એ પ્રકારની તન અને મનની પ્રવૃત્તિ, સૌડેશન' રાજદ્રોહી વિ. [સં.,પું.] રાજદ્રોહ કરનારું રાજ-દ્વાર ન. [સં.] રાજમહેલના દરવાજો . (૨) જએ
‘રાજદરબાર.’
રાજદ્વારી વિ. [+]. ‘ઈ' ત.મ.], ~રીય વિ. [É ] "એ ‘રાજકારણીય,’ ‘પોલિટિકલ,’(૩) ‘પેાલિટિશિયન' (જે.હિ.) [॰ કાઢિયા (રૂ.પ્ર.) રાજા-પ્રજાને લૂંટનાર માણસ ॰ કુનેહ (રૂ.પ્ર.) રાજકીય યુક્તિ, ‘ડિપ્લેામસી’(જે.હિ.), ‘સ્ટેઇટમૅનશિપ' (જે.હિ.), ॰ શિષ્ટાચાર (રૂ.પ્ર) 'પ્રોટોકોલ'] રાજ-દ્વેષ પું. [સં.] રાજા તરફની અદેખાઈ રાજદ્રોપી વિ. [સં.,પું] રાજના દ્વેષ કરનાર રાજ-ધન ન. [સં.] રાજા અને રાજ્યની સંપત્તિ રાજ-ધમ પું. [સં.] રાજાની રાજ્ય ચલાવવાને લગતી તે તે ફરજ, રાજાનું કર્તવ્ય
રાજ-ધાની સ્ત્રી, [સં.] જ્યાં રાજાના હંમેશાના નિવાસ હાય તેવી નગરી, પાટ-નગર, પાય-તખ્ત, રાજનગર, ‘કૅપિટલ', 'મૅટ્રાપેાલિટન સિટી'
રાજધાની-પદ ન. [સં.] પાટ-નગરના દરજજો
રાજ-ધાન્ય ન. [સં.] ખડધાન્ય (ફળાહારમાં ખાઈ શકાય તેનુંરાજગરા સાંખે મેરેયા વગેરે)
રાજ-ધુરા શ્રી. [સું. તેમ જુએ ાજ' + સં] રાજા તરીકેની રાજ્યના સઘળા વહીવટ ચલાવવાની જવાબદારી રાજપુરા-ધર વિ. [સં.], રાજકુરા-ધારી વિ. [સં.,હું.] રાજપુરા ઉઠાવનાર, રાજ્યના વહીવટ કરનાર
રાજન્ કે.પ્ર. [સં., સંબંધન] જે રા' એવું સંસ્કૃત પદ્ધતિનું સંબધન રિસ, રાળ, ખેરો રાજન ન. [અં. રેઝીન્] એક પ્રકારના ઝાડને લાખ જેવા રાજ-નગર ન. [સં.] જુએ ‘રાજધાની.’ (૨) (જૈન-હિંદુ
ગ્રંથામાં) અમદાવાદ. (સંજ્ઞા.) રાજ-નગરી સ્રી. [સં] જએ ‘રાજધાની.' રાજ-નિષ્ટ વિ. [સં., ખ.વી.] રાજા કે રાજ્યકર્તામાં શ્રદ્ધાવાળું રાજ-નિષ્ઠા શ્રી. [સં.] રાજા કે રાજ્ય-કર્તા તરફની શ્રદ્ધા રાજનીતિ સ્ત્રી. [સં.] રાજ્યના વહીવટ કરવાની ચાક્કસ પ્રકારની કાર્ય-પ્રણાલી, મુત્સદ્દીગીરી,‘ડિપ્લેામસી' (ગા.મા.), પોલિસી' (બ.ક.ઠા.). (૨) રાજ્યનું હાઈપ્રકારે રક્ષણ થયું જ જોયે એ લક્ષ્ય પર જે કાંઈ પણ સારું નરસું કરવું પડે તે (એમાં ધર્મ-અધર્મ - ન્યાય-અન્યાય ગૌણ ખની રહે.), ‘પાલિટેક્સ' (મ.ર.) રાજનીતિ-જ્ઞ, નિપુણ, -દ્ધ વિ. [સં.] રાજ-નીતિનું પ્રમળ જ્ઞાન ધરાવનાર, રાજકારણી, ‘સ્ટેઇટ્સ-મેન' રાજનીતિહુઁ-તા સ્ત્રી. [સં.] રાજનીતિપટ્ટુ હેવાપણું, ‘ઇટ્સમૅનનીપ’ (જે,હિ) રાજનીતિ-વિશારદ વિ. [સં.] જુએ ‘રાજનીતિ-જ્ઞ.' રાજનીતિ-શાસ્ત્ર ન. [સં.] રાજય કેવી રીતે ચલાવવું એના પ્રબળ વિચાર આપનાર વિદ્યા, પાલિટિકલ સાયન્સ' રાજનૈતિક વિ. [×.] રાજનીતિને લગતું, રાજકારણીય, પોલિટિકલ’