Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 837

૧૮૨
૨ગશરઝશ
રાખ, વાની. [પાવી (રૂ.પ્ર.) લાકડાં સળગાવી રાખ રગડે . જિઓ “રગડવું' + ગુ. “ઓ' કુ.પ્ર.] જ “રગડકરવી. ૦ ૧ળવી (ઉ.પ્ર.) બળતા અંગારા કરતાં ઉપર (૧).” (ર) (લા.) તકરાર, ઝઘડે. (૩) ખટપટ, પંચાત. રાખ પથરાવો]
(૪) ધમાલ. (૫) ભીડ, ગીરદી રગ શ્રી. [ક] નસ, શિરા, નાડી, રક્તવાહિની. (૨) ૨-ગણું છું. [સં.] ગુરુલઘુ-ગુરુ એવા ત્રણ અક્ષરને ગણુમેળ પાંદડાની નસ. [૦ ઉતરવી (ઉ.પ્ર.) ગુસ્સે શાંત થવો. વૃત્તો-દો માટેનો એક ગણ, (જિ.). ૦ ઓળખવી, ૭ જાણવી, જેવી, ઝાલવી, ૦ તપાસવી, રગણ-પતિ મું. [સં.] (ઉપરના “ર-ગણને દેવ અવિન’ ૦ ૫કવી, પારખવી, વિચારવી (ઉ.પ્ર.) મન-વત્તિ મનાત હાઈ) અગ્નિ [(રચના કૃતિ ઍક વગેરે) જાણી લેવી. ૦ ખડી થવી (ર.અ) શરીરની નસ ફૂલવો. રગણુ વિ[+ ગુ. “ઈ' ત...] જેમાં “ર-ગણુ” હોય તેવું ૦ ચહ(૮)વી (રૂ.પ્ર.) ગુસ્સે થવું. ૦ત્રગ થઈ જવી રગત ન. [સં. વૈત અર્વા. તદ્દભવ લેહી. (૨) લોહી-પરુ (૨.પ્ર.) નસ એના સ્થાન ઉપરથી ખસી જવી. ફરકવી રમત-ઢ પું, [+જુએ “કઢ-] એ “રક્ત-કે.” (રૂ.પ્ર.) ભવિષ્યની આપત્તિને ખ્યાલ આવો . ૦મરવી રમત-પતી સ્ત્રી. [જ “ઉગત' દ્વાર.] (લા.) લોહી પડવું (રૂ.પ્ર.) નપુંસક થવું. ૦રગમાં (રૂ.પ્ર.) આખા શરીરમાં. એ, મારામારી, બાઝબાઝ
[‘રક્ત-પિત્ત.” ૦ હાથમાં આવવી (રૂ.પ્ર.) ભેદ પકડાઈ જવ, ગે આવવું રંગત-પિત્ત નં. [+સં], રગત-પતિ ન. [સં. પd] જ (ઉ.પ્ર.) ક્રોધના આવેશમાં આવવું. -ગે રગને ભેમિયો રગતપીતિયું વિ. [+ ગુ. “યું' ત.ક.3 રક્તપિત્તિયું (રૂ.પ્ર.) બધી વાતના મર્મને જાણકાર. -ગે રગે રાઈ રગતપીતા સતી. એ નામની એક વેલ
પરવી (-ચૌપડવી) (ઉ.પ્ર.) ત્રાસ આપવો]. રગત-રેલ -ય) સ્ત્રી. [જ “ઉગત' + “રેલ.'] લેહીનું રગ પું,ી. ન. [અં] કામળે, ધાબળો (મિલને વણાટ) પૂર, લેહીને પ્રવાહ રચ-ઝગ (રશ્ય-ઝગ્ય) સી. જ “રક-ઝક.'
રમત-રેઇ (૯) (રેઇ(-)ડે) મું. [સં. વૈરોહિતરગ-ટીરિયું વિ. મંદવાડથી સુકાઈ ગયેલા શરીરવાળું પૂર્વ પદ અર્વા. તદભવ + પ્રા. લિમ.] ઘાનું લેાહી રગ' . [ઓ “રગડવું.'] પ્રવાહીને ઘ૬ રગડે. (૨) અટકાવવાના ગુણવાળું એક વૃક્ષ
બટાકા ચણ વગેરેની એક પ્રવાહી પદ વાની. (૩) વિ. રંગત-રોટી જી. જિઓ “ઉગત’ + “રેટી....] (લા) સખત ઘાટું, ઘટ્ટ
મજુરીથી મળતું ભરણપોષણ, (૨) લશ્કરી કરીમાં મળતું રગઢ (-ક્ય) સ્ત્રી જિઓ રગડવું.'] ખૂબ રગડવું એ, ઈનામ
ઘંટ. (૨) (લા) નકામી દેહાદેડ. (૩) ઘણી મહેનત, રગતરો, - એ “રગત-રોઈડે.' ભારે અમ. (૪) રંજાર, પજવણું
રગતી સ્ત્રી. [જ “ઉગવું' + ગુ. “તું” વર્ત. કે. ઈ' સીરેગડગત (રગથ-ગત્ય) સ્ત્રી. [ઓ “ગડ' + ‘ગત.) પ્રત્યય.] રગવું એ, કરગરવું એ, કાલાવાલા. (ર) (લા.) રગડાવું એ, અથડામણ
શેહ, શરમ રગટ-ટીટી ઢી. એક જાતની જંગલી વેલ
રગતિયો છું. એક પ્રકારને પાતળા ઝેરી સાપ રગ-દ(-)ગઢ જિ.વિ. જિઓ “રગડવું,”-દ્વિભવ.] (લા.) રગ-રગ જ “ઉગમાં. જેમતેમ કરીને, ધીમે ધીમે, આસ્તે આસ્તે
રગડ-દગટ છું. જુઓ “રગડે.' (૨) ગંદું મેલું પાણી રગ-૧દી એ “રખડપટ્ટો.'
રગ-દાર વિ. [.] (લા.) જોરદાર, મજબૂત રગડબુઝારું વિ. જિએ “રગડ' + સં. હિ+ માં%ા= રાદળ સ.ક્રિ. [અનુ.) માટી કાદવ વગેરેમાં નાખી વચાર->મા, ગુસ્સામ.] જાડી અને કંગધડા વિનાની આડું અવળું ધસવું. રગદોળવું કર્મણિ, ક્રિ. રગદોળાવવું બુદ્ધિનું
છે. સ.ક્રિ. રગડ-મલ્લ૮-૧) પું. [જ “ઉગડનું + મફલ(-લ).] રગદોળાવવું, રગદોળવું જ “રંગદળવુંમાં. કસરતી જ વાન, અખાડી મલ. (૨) (લા.) જંગલી જેવું, રગબી સ્ત્રી. [.] કુટબૉલની એક પ્રકારની રમત અડબોથ
રગર (૨૩) જી. રમત, ખેલ, ક્રીડા રગડવું સ.જિ. [૨વા. ઘુંટવું, મસળવું. (૨) (લા.) પજવવું, રગ-રગ (૨ગ્ય-૨ગ્ય) સ્ત્રી [જ “ગવું,'દ્વિર્ભાવ) વારંવાર
હેરાન કરવું, રાગડ લેવી. પિત્તર રગઢવી (પત્તર-) રગ એ, કાલાવાલા, આજીજી (રૂ.પ્ર.) હેરાન કરવું.] રગડવું કર્મણિ, કિ. રગટાવવું રગરગવું સ ક્રિ. [જ “ઉગવું,”-દ્વિર્ભાવ.] રગવું, કરગરવું, પ્રે.સ.િ
[યુદ્ધ કરવું કાલાવાલા કરવા, આજીજી કરવી. રગરગાવું કર્મણિ, ગઢવું-ઝગઢવું સક્રિ. [+ ઓ “ઝગડવું.”] સમાસામું લડવું, રગરગાવવું પ્રેસ.. રગડા-ઝગઢ પું,બ,વ, ડી સ્ત્રી, જિએ “રગડવું' + ઝગડ- રગરગાવવું, રગરગાવું જ એ “રગરગવું'માં. વું,’ + ગુ, “એ-ઈ' કુ.પ્ર.] તકરાર, ઝઘડા
રગગિયું લિ. [જએ “ગરનું+ગુ. કયું પ્ર.] રગરગે રગટ કું. [જએ “રગડવું' + ગુ. “આટ' કુ.પ્ર.] (લા.) તેવું, કાલાવાલા કરનારું રગડવાથી થતો અવાજ. (૨) (લા.) હેરાનગત, રગવું સક્રિ. જઓ “ઉગરગવું.” (ભકનો કર્તરિ પ્રગ.) પજવણી, રંજાડ. (૩) સખત વતરું
રગાવું ભાવે,ક્રિ, રગાવવું . સ.કિ. રગટાવવું, રગટાવું જ “રગડવુંમાં,
રગશરમશ ૪.વિ. ધીમે ધીમે, મંદ મંદ. (૨) હરડાતું રડાતું