Page Text
________________
મહામંત્રી
મહારાષ્ટ
હોદો
મહામંત્રી -ભત્રી) વિ. સિં. મહત્>માઁ + સં૫.] મહા-મોહ પું. સિં, મહત્ત >મહા + સં.] સંસાર અને પ્રધાન મંત્રી, મુખ્ય મંત્રી, “ચીફ મિનિસ્ટર- ચીફ સેક્રેટરી' સાંસારિક પદાર્થોમાંની પ્રબળ આસક્તિ. (૨) વાસ્તવિક મહામંત્રી-પદ (ભત્રી) ન. સિ., સમાસ ગુ.] મહામંત્રીને અનિષ્ટ વસ્તુઓને આંધળો રાગ
[(મ. ૨) મહાહિની વિ, સ્ત્રી. સિં.1 મહામહ કરનારી મહા-મંદિર -મદિર) ન. સિં.] મોટું દેવળ, કેથેડ્રલ’ મહામહી વિ. [સં.] મહામહ કરનારું મહા-માઈ સી. (સં. મહત્વ > મહા + જુઓ “માઈ.'] મેટી મહાયજ્ઞ છું. [સં. મહત >મહા + સં.) દ્વિજે વૈદિક વિધિ માતા, કાળકા માતા
પ્રમાણે દરરોજ કરવાના પાંચ નિત્યયજ્ઞોમાંનો પ્રત્યેક યજ્ઞ મહામાત્ય છું. સં. મહ>મહા + અમાર] સૌથી પ્રથમ મહાચવનિકા સી. [સં. મહા >H + સં. હકીકતે સં.કક્ષાના પ્રધાન, “પ્રાઇમ મિનિસ્ટર.' (મધ્યકાલનાં રાજનો માં નવનિન્ના જાતો છે.] ઓ “મહા-જવનિકા.' એક પ્રધાન હોદો)
મહા-યાત્રા . સિં મત >મહા + સં.] મેટી જવા. (૨) મહામાત્ર . [સં. મહત મહા + સં.] મજાવાળો (લાં) મરણ, મૃત્યુ. [એ સ-સિધાવવું (રૂ.પ્ર.) મરણ
અધિકારી. (૨) વિશ્વવિદ્યાલયો વગેરેમાં મુખ્ય વહી- પામવું] વટી અધિકારી, કુલ.સચિવ, “રજિસ્ટ્રારે (ગુ. વિ.) (૩) મહા-વાન . [સ. મદત >મહા + સ.] બૌદ્ધ ધર્મને એ હાથીખાનાને મુખ્ય અધિકારી, (૪) (હાથીને) મહાવત નામનો એક પેટા સંપ્રદાય (સંજ્ઞા.). મહામાન્ય વિ. સં. મહતું >મહા + સં.] ભારે માનને મહાયાની વિ. સિંધું.] બૌદ્ધ મહાયાન સંપ્રદાયને લગતું. માન. (૨) પં. નગરપતિ, “ભેચર'
(૨) મહાયાન સંપ્રદાયનું અનુયાયી મહામાયા સ્ત્રી. (સં. મહત્ત >મÉ + સં.) શાંકર વેદાંત મહાયુગ પું. [સં મદ >મહા + સં.] સત્ય વેતા દ્વાપર પ્રમાણે જગતના કારણરૂપે મનાતી અવિદ્યાની અધિષ્ઠાત્રી અને કલિ એ ચાર યુગને સમુહ, ચતુર્યગી શક્તિ. (દાંતા) (૨) જેનાથી પરમાત્મમય જગત પર- મહા-યુદ્ધ ન. સિં. મહતુ >Har+ સં.] ભારે મેટી લઢાઈ, માત્મારૂપે નથી દેખાતું તે મોહિકા-શક્તિ, પગ-માયા. (૩) “વર્લ્ડ વેર' દુર્ગાદેવી. (૪) લક્ષમી. (૫) બુદ્ધ ભગવાનની માતા. (સંજ્ઞા.) મહાગ કું. [સં. મહત >મહા + સં] પગનો એક મહામારી સ્ત્રી. [સં. મહત્ > મહું + સં.] ભારે સંહાર પ્રકાર. (૨) કુલ સરવાળો (ગ) જેમાં થાય તે ચેપી મહારોગ (ભાગળિયું મરકી વગેરે), મહાબી વિ, પું, [સંપું.] જેણે પ્રબળ યોગ સામે એપિડેમિકસ' (દ.કા.) (૨) મરકી, “લેંગ'
હોય તે સાધક (આ મહાપુરુષો માટે વપરાય છે.) મહા-માલિક (ભાડલિક) વિ., પૃ. [સ. મહત્વ >મહા + મહાયોગીશ્વર છું. [સં. મહાયોનિન + Pa] મોટામાં મોટો સં.] ખંડિયા રાજાનો જ ના સમયનો દરજજો
યોગી
[સાધનાર યોગેશ્વર (શ્રીકૃષ્ણ વગેરે) મહા મુક્ત વિ. [સં. મહત >મહા + સં.] પરમ મોક્ષ પામેલું મહાગેશ્વર પું. (સં. મદાથોન + 4] ભારે પ્રબળ યોગ મહા-મુક સ્ત્રી. (સં. મહતુ >મા + સં] એ નામની બહાર છું. [મરા.] ભંગી હરિજન પગની એક મુદ્રા. (ગ) [સમયનો ચાંદીને રૂપિયે મહારજત ન. [સં. મદત >મહા + સં-] કિમતી સોનું. મહા-મુદ્રિકા સ્ત્રી. (સં. મહત્વ >માં + સં. બાદશાહી (૨) “લેટિનમ' નામની મહામૂલી ધાતુ મહા-મુનિ કું. [સં. મસ્ત >મહા + સં.] મટે ઋષિ. (૨) મહારત અ. [૨] કામ કરવાને ઉકેલ, આવડત. (૨) કૃષ્ણ પાયન વ્યાસ
ઉસ્તાદી, ચાલાકી મહામૂલું વિ. [સં. મહત્ >મહા + સં. મૂ >પ્રા. મહા-રત્ન ન. [સં. મહ>મહા + સં.] ભારે કિંમતી હીરે "કુર -] ખૂબ જ કિંમતી, ભારે મેટી કિંમતનું, ઘણું મોંઘુ મહારથ થી છું. [સ, મહત્ >g1 + સં., બ. બી., સં., મું] મહા-મૂષ સ્ત્રી. સિં મહતુ મહા + સં.] ધાતુ ગાળવાની દસ હજાર ધનુર્ધારીઓ સામે એકલા લડનાર યોકો. મેટી લડી
મહાર કું. [સં. મહંત મહા + સં.] ભારે મેટે અવાજ મહામૃત્યુંજય (-મૃત્યુ-જ ય) તિ, મું. [સ, મહ>મહીં મહાર-વાડે . જિઓ “મહાર+‘વડો.] ભંગી હરિજનવાસ
+સં] મૃત્યુ ઉપર વિજય મેળવનાર એક શિવ-મંત્ર મહારંભ ( ભ) . [સ. મહત >મહા + મા-મે મેટી મહા-મેધા સી. [સ મહત્વ > + સં] તીવ્ર બુદ્ધિ. (૨) શરૂઆત, મોટી પ્રવૃત્તિની શરૂઆત. (૨) મેટી હિંસાનું ઉત્તમ જ્ઞાન
કામ. (જેન.) મહામેરુ છું. [સ. મહત્>મહા + સં.) પૌરાણિક માન્યતા મહારંભી (૦૨મ્ભી) વિ. [i, j.] મોટું હિંસક. (જેન.) પ્રમાણને જંબુદ્વીપને એ નામનો એક પર્વત. (સંજ્ઞા) મહારાજ !. [સ. મg> મહા + 19ન, સમાસમાં મહા-મજ ન. સિં. મહત >મ + ] મેહું #ra] મોટે રાજા, મહારાજા. (૨) બ્રાહ્મણ આચાર્ય મોજ, મેટી લો
(૩) કોઈ પણ સંત-મહંત. (૪) પુષ્ટિમાર્ગને વલભવંશી મહા-મદ કું. [સં મત >મહા + સં] ઘણે આનંદ તે તે આચાર્ય. (૫) (લા.) બ્રાહ્મણ ૨ , ભ. મહાદ-કારી વિ. સં. ૫.] ઘણે આનંદ કરાવનાર [નું મેર બેસવું (મેર બેસવું) (રૂ.પ્ર) સૂર્યાસ્ત થો] મહામેલું વિ. જિઓ “મહા-મલું.' આમાં વળી જ મહારાજા કું. [જએ “મહારાજ'-ગુ. સમાસ.] રાજાઓનો
લ' +ગુ. “ઉ” ત.. પણ] જઓ “મહામૂલું.' રાજા, સમ્રાટ. (૨) દેશી રજવાડાંઓને અંગ્રેજી રાજ્ય
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |