Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 723

મહા-જવનિકા
૧૫૮
મહાપ્રલથ
મહા-અવનિકા સ્ત્રી, સં. માર > મહા + સં.] નાટકમાં મહાનિબંધ (નિબંધ) ૫. [સં. મહતમ + સં.] માટે આગલો મુખ્ય પડદો, મહા-યવનિકા
સંશોધનપૂર્વક તદ્દન પહેલી વાર નવી વસ્તુ બતાવી એનું મહાડી (માડી) સ્ત્રી. ડાંગરની એક જાત
વિવેચન વગરે આપતે નિબંધ-ગ્રંથ, સંશોધનમૂલક ગ્રંથ, મહાથ વિ. [૩. મહત>મહા + અઢચો ખબ જ સમૃદ્ધ થીસિસ' (વિ ક.), ડેઝર્ટેશન.” મહાત (સાત) વિ. [અર. માત] હારેલું, જિતાયેલું મહાનિર્વાણ ન. [સ. મહેત > મા + સં.] પરમ મોક્ષ મહાતમ ન. સિં. મહાગ્ધ, અ. તદભવ જ “મા- મહા-નિશા સ્ત્રી. [સં. મહ>માન્સ.] મધ્યરાત્રિનો સમય. હાસ્ય.” (પદ્યમાં)
(૨) પ્રલયની રાત્રિ મહા-તલ (-ળ) ન. સિં. મહ>H + સં.) સાત પાતાળ
મહાનુભાવ છું. [સં. મહ>H + અનુ-માર્ચ) મેટા મનને કે નીચેની બાજુએ આવેલા પોરાણિક દેશોમાંનો પાંચમે
પુરુષ, ઉદારામાં પુરુષ, મહાપુરુષ, “હીરો.” (૨) ભગમનાયેલો પ્રદેશ. (સંજ્ઞા).
વાનના પરમ ભક્ત. (૩) મેટો જ્ઞાની. (૩) ભરૂચના મહાત્મતા સી. [સ.] મહાત્માપણું
ચકર બ્રાહ્મણે ગુરુ ગેડાંબા દ્વારા ચલાવેલો મથકાલને મહાત્મા છું. સિં. મહંત >મ + [] ઉદાર અને ઉનત એક વૈષ્ણવ પંથ, (સંજ્ઞા.)
[પણું ભાવના આત્માવાળ, મહાનુભાવ. સંત, “એ પોસ્ટલ' (ક.મા.) મહાનુભાવ-તા, મહાનુભાવિત સ્ત્રી. [સં.] મહાનુભાવમહાત્માજી પું, બ.વ. [+જઓ “છ” માનાર્થે.] (લા.) ભા. મહાનુભાવ-પંથ (૫૫) ૫. [+ જ “પથ.”], મહાનુરતને સ્વરાજ્ય લાવી આપનાર પરમ સંત મેહનદાસ ભાઇ-સંપ્રદાય (-સમ્પ્રદાય) કું. [સ.] જુઓ “મહાનુભાવકરમચંદ ગાંધી. (સંજ્ઞા.)
[ત્યાગ કરનાર સંત (૪).” મહાત્યાગી વિ. [સં. મહત > [ + સ., ૫,] ભારે માટે મહાનુભાવો વિ. [સં.,] જુઓ મહાનુભાવ.' મહા-દશા પી. સિં, મત્>મહા + સં.] મુખ્ય ગ્રહની થતી મહા-૫થ છું. [સં. મહત>મહા + પણન, સમાસમાં ‘પૂથ'].
અસરની પરિસ્થિતિ. (જ.) [સજા કે શિક્ષા માટે માર્ગ, રાજમાર્ગ, ધોરી માર્ગ, સરિશ્યામ રસ્તો મહા-દ (-૩) . [સ. મહ>મહા + સં.] ભારે માટી મહા-પદ ન. [સ. મહત્તમ + સં.] જુઓ મહત્પદ.' મહાદેવ છું. સં. મહતમ + સ.] રિવ, શંકર, રુદ્ર, મહાપદ્મ ન., વિ. [સં. મહવ->મહા + સં. ન.1 સહસ્ત્ર (સંજ્ઞા).
[મત અબજની સંખ્યા અને સંખ્યાવાળું મહાદેવ-મત છું. [સન.] સંગીતના ચાર મતોમાંને એક મહા-પાઠશાલા(-ળા) , [સ.] મટી શાળા, ઉચ્ચ માહા-ઘતિ શ્રી. એ. મદ્દતટમાં + સં] ભારે તેજ, પ્રબળ અભ્યાસની શાળા, “કૅલેજ' (હ. કા.) ક્રાંતિ. (૨) વિ. ખુબ તેજસ્વી
મહા-પાતક ન. [સ, મહતુ> મઢ[+સં.] બ્રહ્મહત્યા સુરાપાન મહા-દ્વાર ન. (. મહત>મહા + સં.] મોટો અને મુખ્ય ચારી ગુરુપત્નીગમન એ ચાર પા૫ અને એ ચારેને દરવાજે (રાજમહાલય કે કિલાનો)
સંગ-એ પ્રકારનું ભારે મેટું ગણાતું તે તે પાપ મહાન વિ. [સ. મહત્વ નું છે. વિ, એ.વ. મહાન ] મોટું મહાપાતકી વિ. સિં. ૫.] મહાપાતક કરનાર, મહાપાપી મહા-નગર ન. [સં.] રાજધાનીનું શહેર, “મેટ્રોપોલિટન સિટી' મહા-પરષ એ. મદમgr+
મહાપુરુષ [સં. મહત્તમ + સં.] વિશાળ અને ઉદાર મહાનતા સ્ત્રી, જિઓ “મહાન' +. સં. તા ત.પ્ર.] મહાનપણું હૃદયને મહામાનવ, એvઠ માનવ, “હીરો' (બ.ક.ઠા.). મહત્તા, ગૌરવ
મહા-પૂજા શ્રી. [સં. મહત્>મહા + સં. મેટી શિવરાત્રિને મહા-તરી . સિં.] એરિસ્સાની છેક મધ્યપ્રદેશમાંથી દિવસે મધ્યરાત્રિએ કરવામાં આવતું શિવ-પૂજન. (૨)
દિવસે માફ કરવામાં નીકળી બંગાળના ઉપસાગરને મળતી નદી. (સંજ્ઞા.)
નવરાત્રમાં કરાતી દુર્ગાદેવીની પૂજા મહાનલ(ળ) ૫. [સં. મહ>મહા + મન] માટે અગ્નિ. મહા-મ(પ્રાઈઝ વિ. [સં. મહn>મહા + સં.] ખબ (૨) (લા.) પરમાત્મા ૫૨નાના
મિની તિથિ. (સંજ્ઞા)
નાના પાન ૧•) બુદ્ધિશાળી માણસ મહા-નવમી સ્ત્રી. [સં. મહgટમાં + સં.] આસો સુદિ મહાપ્રતાપી વિ. [સં. મહત્વ>મક્ષT+સં૫.] ભારે પ્રતાપમહાનવલ જી. [સં. મહd >મહા + એ “નવલ.'] મટી મહાપ્રતિ(-તી)હાર . [સં. મહતમ + સં.] નગરની નવલકથા, મહાકાવ્યની કેટિની મટી ગદ્ય-વાર્તા, “નવેલન’
રક્ષા કરનાર માટે અધિકારી
ગ્રિંથ (બ.ક.ઠા)
મહા-પ્રબંધ (-પ્રબંધ) મું. [સં. મહતમ + સં.] મેટો મહાનસ ન. [સ.] રસોડું, રાંધણિયું, પક-શાલા
મહા-પ્રભ વિ. [સ. મહંત મહા + સં પ્રમ, બ વી. થત] મહા-નંદ (-નદ) મું. સં. મહત્વટમાં + સં.] નંદ-રાજ્ય- મોટા પ્રભાવવાળું, મહાન પ્રભાવવાળ કાલના નવ નંદામાને મુખ્ય રાજા (મહાન સિકંદરનો મહાપ્રભુ, ૨જી ૫, બ.વ. [સ. મત>મહા + સં. + ગુ. સમકાલીન અને ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યને પિતા). (સંજ્ઞા) “છ” માનાર્થે] પુષ્ટિમાર્ગના સંસ્થાપક શ્રીવલ્લભાચાર્યજી. મહા-નંદિ (નદિ) . (સં. મહેa>મહા + સં.] શિશુનાગ- (૨) ચૈતન્ય સંપ્રદાયના સ્થાપક ગૌરાંગ વંશને એક રાજા (સંજ્ઞા.)
મહ-પ્રયાણ ન. [સં. મહ>H + સં] મોટી મુસાફરીએ મહા-નાટક ન. [સં. મહત્વ>મદા + સં.] મોટી સંખ્યાના નીકળવું એ. (૨) (લા.) છેલ્લું પ્રયાણ, મૃત્યુ
વાળું નાટક. (૨) હનુમાનનાટક (એક નાટક). (સંજ્ઞા.) મહા-પ્રલય પૃ. [સ, મટમ€ + સં.] પૌરાણિક માન્યતા