Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 713

મરદનિયું
૧૪૮
મરી
મરદનિયું, મરદની વિ. સં. મર્હન અર્વા. તદર્ભવ + ગુ. તુલસીની જાતને એક ઉગ્ર ગંધવાળો છોડ (કબ્રસ્તાનમાં
ઈયું -“ઈ' ત.ક. મર્દન કરનાર ધંધાદારી (માણસ) ખૂબ હોય છે.). મરદવું સ.. [. મૃ-મ, અર્વા. તદ્ભવ) મર્દન કરવું, મર છું. તદ્દન કાચી કેરી (હજી થતી આવતી), ખાખડી માલિશ કરવી, ચાળવું. મરદાવું કર્મણિ, જિ. મરદાવવું મરશિ૮-સિDયો છું. [અર. મર્સિથ] શોકનું ગીત, મરેલા B. સજિ.
સી. કિ] બહાદુરી પાળ ગવાતું પ્રશસ્તિગીત, રાજિય-પરજિય મરદાઈ સી. જિઓ “મરદ'+ગુ “આઈ' ત.પ્ર.), મરદાન-ગી મરશિ(શ, સિ,
સિગી સ્ત્રી, મરા-શિગી મરદાના, -ની વિ. [ફા. મર્દાન] મને લગતું, પુરુષને મારહા (-8ા, અઠ્ઠા) મું. સિં. મહારાષ્ટ્ર- પ્ર. મરદ્યુમ-] લગતું. (૨) મને છાજે તેવું, વીરતા-ભરેલું. (૩) તાલીમ- સવયાના ૨૯ માવાને એક પ્રકાર. (પિ.) બાજ, કસરત–બાજ
મરહબા કે. પ્ર. [અર.] ભલે પધાર્યા મરદામરદી અ. જિઓ “મ૨૬,'–ર્ભાિવ + ગુ. ‘ઈ' ત.ક.] મરહમ પં. ફિ. આર.] મલમ, લેપ
બહાદુરીનું કામ, મરદાઈનું કામ. (૨) સાહસ-કામ મરહૂમ વિ. [અર.] મરણ પામેલું, સદ્ગત, સ્વર્ગવાસી મરદામી જી. [અર. મમી) એ “મરદાઈ.”
મરંદ (મરદ) ૫. સિં] જુઓ મકરંદ.' મરદાવવું, મરદાવું એ “મરવું'માં.
મરાટ પું. ધાતુને બળેલો કિડો મરદી, મર૬મી સી. [.) એ “મરદાઈ.'
મરાઠ(8)ણ (-ય) સ્ત્રી, જિએ “મરાઠ+ ગુ. “અ(એ)ણ” મરને (મર-ને) જેઓ “મર.”
પ્રત્યય.] મહારાષ્ટ્ર દેશની સામ, મરાઠાની સ્ત્રી, મરેઠણ, મરફ વિ. મું. [ફા.મર ફ] સુખી, સારી સ્થિતિને માણસ. મરેઠી (૨) એ નામનું એક રણ-વાઘ
[અર્થ મરાઠા-શાહી સી. [જએ “મરાઠા'+ “શાહી.'] મરાઠા મરમ ૫ [૨ કમેન, ન. અર્વા. તદભવ] મમે, ૨હસ્ય, ગુપ્ત લોકોને અમલ. (૨) વિ. મરાઠા લોકો પહેરે-વાપરે તેવું મરમા-મે) મું. એ નામની એક વનસ્પતિ
મરાઠી વિ. સિં. મહારાષ્ટ્ર-પ્રા. મડ્રિમ-] મરાઠા દેશને મેરેમાળું વિ. જિઓ “મરમ’ + ગુ. આળું ત.પ્ર.] મમં- લગતું, મહારાષ્ટ્રિય
[ભાષા. (સંજ્ઞા) વાળું, રહસ્યમય
[મર્મવાળું મરાઠી*(સં. મહારાત્રિમા>પ્રા. મટ્ટિયા] મહારાષ્ટ્ર દેશની મરમી વિ. [સં. મમ, મું.] રહસ્ય જાણનાર. (૨) માર્મિક, મરાણ -શ્ય) એ “મરાઠણ.” મરમે જ “મરમડ.'
મરા . જિઓ ભરાડી.'] મહારાષ્ટ્ર દેશને વતની, મરમ્મત સી. [અર.] જ “મરામત.'
મહારાષ્ટ્ર, મરે મરમતી વિ. [+ ગુ. “ઈ' ત.પ્ર.] મરામત કરવા જેવું મરામણું વિ. જિઓ “મારવું' + ગુ. ‘આમણે ખાસ કરી મરલ (-૧૫) શ્રી. એ નામની એક ફરિયાઈ માછલી
સુષ્ટિ-વિરુદ્ધ કર્મ કરાવનાર (એક ગાળ) મરવટ -ટચ) [ઓ “મરવું” દ્વારા] યુદ્ધમાં મરી ગયે- મરામત જ “મરમ્મત.” લાનાં કુટુંબીજનોને અપાતી કર વિનાની જમીન
મરામતી જ એ “મરમતી.” મરવટર (-ટય) સી. રામલીલા વગેરેમાં મઢા ઉપર રંગ મરાલ(ળ) શું સિં.) હંસ • વગેરેની કરવામાં આવતી રેખા. (૨) પટુવાની સૂકવેલી મરલી(-ળી) સ્ત્રી. સં.) હંસી, હંસણું કાચી છાલ
મરાલું વિ. રિસાળ, રિસાળવું મરવું અ.ક્ર. [સ, મૃને ગુણ મ, તસમ] મરણ પામવું, મરાવવું જુઓ “મરવું”માં. (૨) (લા.) વૃષ્ટિ-વિરુદ્ધ કર્મ અવસાન પામવું. (૨) કમી થવું. (૩) કરમાઈ જવું. (૪) કરાવવું (એક ગાળ)
સિહન કરવું કરવું. (૫) રમતમાંથી બાદ થવું. (૬) લેણું ખોટું થવું. મરાવું જ “મરવું'માં-મારવું'માં. (૨) (લા.) નુકસાન () (ધાતુ વગેરેની) રાખ થવી. (૮) ખુવાર થવું. [તાને મરાળ જુએ “મરાલ.” મર ન કહેવું (મરથ ન કેવું) (ર.અ.) નરમ સ્વભાવનું મરાળી એ ભરાલી.' હોવું. -તાં જીવતાં (ઉ.પ્ર.) ભવિષ્યમાં કયારેક પણ. -તાં મરાંચ પું. ગર્ભપાત મરતાં ઊઠવું (રૂ.પ્ર.) ગંભીર મંદવાડમાંથી ઊગરવું. -વા મરિયલ વિ. [ઇ એ “મરવું' દ્વારા.] મંદવાડથી દૂબળું પડી (ઉ.પ્ર.) નાહક. (૨) કામ વિના. મરી જવું (રૂ.પ્ર.) શાંત ગયેલું [૦ (રૂ.પ્ર.) તદ્દન સુસ્ત અને નબળું]. પડવું, બંધ થવું. (૨) કરમાઈ જવું. (૩) મરવા જેવું મરિયાદ-વેલ (ય) એ મરજાદવેલ.' દુખ થયું બતાવવું. મરીને માળ લે (રૂ.પ્ર.) મર- મરિયું વિ. [જ એ “મરી' + ગુ. “યું' ત,પ્ર.] (લા.) મરી જેવું ણિયા થઈ જવું, ઝઝવું. મરી ૫ણું (રૂ.પ્ર) શરીરનું બધું તીખા સ્વભાવનું, કડક મિજાજનું - સર ખર્ચવ. (૨) કુરબાન થવું. મરી પરવારવું મરી ન બ ૧ સિં, મર(-રી)- પ્રા. મરિ-૨)મ-1 એક (ઉ. પ્ર.) ખતમ થઈ જવું. મરી ફીટવું (ઉ.પ્ર.) એ “મરી જાતનું ગાળ દાણાના સ્વરૂપનું કાળા રંગનું વસાણું, તીખાં, પડ. (૨) મરી પરવારવું] મરણું કર્મણિ, કિં. મારવું [૦ ફાકવા (ઉ.પ્ર.) મગરૂરીમાં બોલવું. મગનું નામ મરી છે. (કર્મક), સકિ. મરાવવું પુન:પ્રેરક, સક્રિ.
ન પાવું (રૂ.પ્ર.) મંગથી અજાણપણું બતાવવું. મગને મરવેલ (ચ) સ્ત્રી. એ નામનું એક ધાસ
ભાવે મરી (રૂ.પ્ર.) સાવ સેાંધી.
[ભંગની અર૮ર૩ : મું. [સ, મહa->પ્રા. મહમમ, મરવા-] મરી* ન. માછલાં પકડવા માટે વાંસની ચીપની બનાવેલી