Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 712

મરડી-મચડી
૧૭૪૭
‘ઈ’ સં. ભ. ક.] આમ તેમ મરડીને. (૨) (લા.) પરાણે મરણ-૧૨ વિ. સં.] મૃત્યુને અધીન, મરણાધીન મરડી-મચરડો ક્રિ.વિ. [ “મરડવું' + “મચરડવું' + બેઉને મરણશય્યા સી, સિં] જુઓ મરણ-પથારી(૧).' ગુ. ઈ’ સ. ભૂક.] મારીમચડીને
મરણ-શરણ ન. (સં.) મોતને વશ થવું એ. (૨) વિ. મરડી-મંઝવી કિવિ જિઓ ‘મરડવું' + “મંઝવવું' + બેઉને જુએ મરણ-વશ.' ગુ. 6' સં. ભ. ક] ખબ મંઝવીને
મરણશીલ વિ. સં.] મરવાનો સ્વભાવ છે તેવું, મરણધર્મો મરડે કું. [જ મરડવું' + ગુ. “ઓ' કુ.પ્ર.] આંતરડામાં મરછુ-શુક ન. સં.] જુએ “મરણ-કર.' અમળાટ કે ચંક આવીને થતો રોગરૂપ ઝાડ, ઝાડા-વાટે મરણ-શેયે ન. [૪] મરણિયાપણું | [આંકડો આમ તથા લોહી પડવાનો રોગ
મરણસંખ્યા (સખ્યા) સ્ત્રી. [સ.] મરણ પામેલાઓનો મરણ ન. સિં.] મૃત્યુ, મેત, અવસાન, દેહાંત. [૫છે? મરણુ- સારણી બી. [સ.] મરણ-પ્રમાણ બતાવનાર કઠો ના(ના) (ઉ.પ્ર.) ગંગળાવી મારી નાખવું. ૦ બગલું મરણાકાંક્ષી (-કાક્ષી) વિ. [+ સં. મા Iક્ષી, પં.] (ઉ.પ્ર.) ઉત્તરક્રિયા બરાબર ન થવી. (૨) કમોતે મરવું. મરણની ઈરછ રાખનારું ૦ સુધરવું (રૂ.પ્ર.) સુખમય રીતે મરવું].
મરણાધીન વિ. [+સં. અપીન] જુઓ “ભરણ-વશ.” મરણકર કું. [સં] મૃત્યુવેરે, થડટી'
મરણભિમુખ વિ. [+ સં. અમિ-મુa] મરણ પામવાની નજીક મરણ-કાલ(-ળ) મું. સિ.] મરણને સમય, મતનું ટાણું થઈ ઊભેલું મરણ-કિયા સ્ત્રી, સિં.1 શબને કરવાને અંતિમ ધાર્મિક વિધિ મરણાભિમુખતા સ્ત્રી. [+ સં.] મરણની તૈયારી મરણ-ખાટલી સ્ત્રી. [+ જુએ “ખાટલી.'] શબવાહિની, મરણાવસ્થા સી. [+સં. સવ-થT] મૃત્યુ પામવાની સ્થિતિ ઠાઠડી, નનામી
મરણશંસા (-શસા) સ્ત્રી. [+ સં. શા-રાંa] મરણ કટ થઈ મરણ-ઘંટ (ધક્ટ) . સં.] (લા.) મરણ થવાની આગાહી જાય એવી ઇચ્છા, (જેન.)
[મરણ મરણ-ઘા ડું. [+જુઓ ‘પા.”] મેત થાય એવા તાકડે મરણાસન વિ. [+સં. મા-સન] મરવા પડેલું, આસનકે પ્રસંગ
[વા સંગ, ઘાત મરણાંત (મરણોત્ત) વિ. [+ સં. મ7] મરણ થતાં પૂરું મરણ-ઘાત (૯ત્ય) સી. [+જુઓ “ઘાત.'] મરણ પામ- થનારું, મરણ થાય ત્યાંસુધીનું. (૨) કરુણત, ટ્રેજિક' મરણચીસ જી. [+ એ “ચીસ.'] મૃત્યુ-વખતની (આ બા.) ચિચિયારી
મરણાંતર (મરણોત્તર) ક્રિ.વિ. [+ સં. સત્તા] મરણ પછી મરણ-તાન ન. [ર.] મરવા માટેની આનંદી તત્પરતા મરણાંતિક (મરણાતિક) વિ. [+ સં. મનિn] મરણમરણ-તિથિ શ્રી. [સંપું.] મૃત્યુની તિથિ, મરણ દિવસ, સમયે કરવાનું સાંવત્સરિક તિથિ
મરણિયું, મરણીક વિ. [+ ગુ.“ ઈયું'-‘ઈક” ત...] મરણની મરણતોલ વિ. વિ. [+સં. સુદામા . દ્વારા] પરવા કર્યા વિના સાહસ કરનારું, જીવ પર આવી ગયેલું. મોત થઈ જાય તેટલું. (૨) મૃતપ્રાય, લગભગ મરવા જેવું
ચ. લગભગ મરવા જેવું [મરણિયા વૃત્તિ (.) ઝંપલાવવાનું વલણ, આંધળક્રિયા થઈ ગયું હોય તેવું કે એમ
ઉત્તિ ]. મરણધમ વિ. [સં ] મરણ થવાના સ્વભાવનું, મરણ મરણીય વિ. [સં] જુઓ મત્સ્ય.’ થવાનું જ છે એ પ્રકારનું, મરણ-શીલ
મરણું ન. [+ગુ. “ઉ” સ્વાર્થે ત...] જાઓ “મરણ.' મરણ-પછાતા પું, બ,વ, +િ જુએ “પછાડા.”] મરણ- મરણે, ૦૪ વિ. [+ સે. હુ, ૦] મરણની ઈરછાસમયને પ્રબળ તરફડાટ વગેરે
વાળું, મરવા ચાહતું. મરણ-પથારી શ્રી. [+ જ પથારી.'] મૃત્યુ-શમ્યા. (૨) મરણેત્તર વિ. [+સં. ૩] મરણ થયા પછીનું, “પસ્થમસ.” (લા.) મરણની બીકવાળો મંદવાડ
(૨) ક્રિ.વિ. મરણ થયા પછી [મરણાભિમુખ.” મરણ-પરણ સ્ત્રી. [+જુઓ “પરણવું.'] મરવું અને પરણવું મરણેનુખ વિ, [+સં. ૩૫૩] જુઓ “મરણાસનંમરણ-પંજી સ્ત્રી. [+જીએ પૂછ.'] જ “મરણ-મૂહી.' મ ન્સુખી વિ, સ્ત્રી. [સં.] મરણાસન સ્ત્રી શિબ મરણ-પોક સી. [+જઓ પેક.] મરી ગયા પછી મારત, હક સં. મૃ૩, ૦૧ અ. તદભવ મૃતક, મડદ, નજીકનું સગું શબના જમણ. કાન પાસે ખખવો મૂકે છે એ મરતગ વિ. [સં. મૃત, અર્વા. તદભવ] મરણ પામેલું મરણ-પ્રમાણ ન, સિં] થતાં મૃત્યુની સરાસરી, ડેથ-રેઈટ.' મરતબા ૨. [અર. મબહુ ] દરજજો, પદવી, અધિકાર. મરણ-ભય ડું સિંન.] મતની બીક
(૨) મે , ગૌરવ મરણ-ભાન ન. [૪] મૃત્યુને સમયે છેલ્લી પળ સુધી રહેતું મરત-માર છું. [જ એ “મરત' + સં.] મરણ-તેલ માર સચેતપણું. (૨) મૃત્યુ નજીકમાં છે એ પ્રકારનો મરનારને મરતલ વિ. જિઓ “મારવુંદ્વારા], નલિયું વિ. [+ગુ. થત ખ્યાલ
“યું' ત...] મડદા જેવું, મુડદાલ. (૨) (લા.) અળસુ, મરણમૂડી . [+ જુએ “મડી....] મરણ સુધી કામ સુસ્ત લાગે-ખપમાં લઈ શકાય એમ હોય તેવી રોકડ વગેરે મરંતુક ન. સં. મૃત્યુ દ્વારા] મૃત્યુ, મરણ. (૨) મડદું, શબ મિલકત, મરણ-પંજી
મરદ ! [ફા. મ] પુરુષ, નર. (૨) (લા.) બહાદુર માણસ, મરણયાતના સ્ત્રો. સિં.] મૃત્યુ-સમયની પીડા કે ધાલાવેલી [૦નું શિ(-)ગડું (રૂ.પ્ર.) મરદ માણસ].