Page Text
________________
0
છગ્લી
ભૂતલ(-ળ)-શાસ
મધ્ય-સમુદ્ર બધા જ પ્રકારના વિષયોથી વાકેફ. ભુ-પૃપ વિશેનું જ્ઞાન [૦ના(-નાં)ખવી (ઉ. ક.) ભરમાવવું. (૨) વશીકરણ કરવું] ધરાવનાર
ભૂતિયું વિ. સિ. મૂarગુ. “યું” ત. પ્ર.] ભૂત-પ્રેતના સંબંધવાળું. ભૂતલ(ળ)-શાયી વિ. [સં] ભોંયતળિયે સૂઈ રહેના (૨) (લા.) જેનું મળ-માથું ન જણાય તેવું બનાવટી, ભૂતલ(ળ)શાસ્ત્ર ન. [સં.] જ એ “ભતલ-વિદ્યા.”
બોગસ.” [જાં કાર્ડ (રૂ. પ્ર.) બનાવટી પત્રો, “ધેસ્ટ-કાર્ડ”] ભૂતલીય વિ. [સ.] ભૂતળને લગતું
ભૂતિ વિપું, જિએ ભૂતિયું.] (લા) વંટેળ, વળિયે ભૂત-વર્તમાન વિ. [૪] ભતકાળનું અને ચાલુ. (૨) ક્રિયા- (પવન)
[‘પેટ્રોલિયમ' પદના મિશ્નકાળમાં એક કાળ ગયો છું આ છે -તૈ-)લ ન. [સં. મ-તૈ1 ઘાસલેટ, કેરોસીન.' (૨) વગેરે, પૂર્ણ વર્તમાન). (વ્યા)
ભૂતત્પત્તિ સ્ત્રી, સિ. મૃત + ૩પત્તિ] જુઓ “ભૂત-સર્ગ.' ભૂત-વાદ પું. [સં.] કુદરતી ક્રમ અનુસાર ચાલતી રાજ્ય- ભૂથર (-૨) અલી. સૌરાષ્ટ્રમાં કોડીનારના દરિયામાં થતી વ્યવસ્થા (જેમાં નાણું નહિ, પણ ભૂમિ અને કાચા માલ એક પ્રકારની માછલી એ જ મિલકત ગણાય.), “ફિઝિયોકસી'
ભૂદર, રે . [સ, મ્પર + ગુ. “ઓ' સ્વાર્થે ત..] (લા) ભૂતવાદી વિ. સિં.] ભૂત-વાદમાં માનનાર
ભગવાન, પરમાત્મા, ભૂધર ભૂત-વિજ્ઞાન, ભૂત-શાસન. [૪] માનસિક વ્યાધિ ને લગતું ભૂ-દર્શનશાસ્ત્ર ન. [સં.] પૃથ્વી અને એની સપાટી ઉપરના શાસ્ત્ર. (૨) પ્રેત-વિદ્યા
દેિહશુદ્ધિ પદાર્થોને જોવાનું શાસ્ત્ર, “જિયોપી ’ ભૂત-શુદ્ધિ સ્ત્રી. સિં.] હશોપચાર દ્વારા મંત્રાદિથી કરાતી ભૂ-દાન ન. [સં.] જમીનને ટુકડે દાનમાં આપી દેવાની ભૂત-સર્ગ . સિં] પ્રાણીઓની ઉત્પત્તિ. (૨) એ ક્રિયા, ભૂમિદાન
કિરવું એ-રૂપી યજ્ઞ ભૂત-સૃષ્ટિ.”
ભૂદાન-યજ્ઞ છું. [સં.] જમીનના ટુકડા કે ટુકડાઓનું દાન ભૂત-સંઘ (-સ) . .] પ્રાણીઓને સમગ્ર સમૂહ ભૂ-દેવ પં. સિ.], છતા પું. સિ., અ.] (લા.) બ્રાહ્મણ, ભૂત-સંચાર (સવાર) પું. [સ.] વળગાડવાળી વ્યક્તિના ભૂ-ધર કું. સિ.] (લા.) પહાડ, પર્વત, ડુંગર. (૨) સમગ્ર શરીરમાં થતી ભૂત વગેરેની અસર
વિશ્વનું ધારણ કરનાર પરમાત્મા ભૂત-સૃષ્ટિ રી, [સં.] પ્રાણીઓના રૂપમાં રહેલું આ સમગ્ર ભૂધરજી કું, બ.વ. [+જ એ “જી' માનાર્થે.] જ “ભૂધર સર્જન. (૨) ભૂત પ્રેત વગેરે
[ખેડ-હકક ભૂતળ જ “ભૂતલ.”
ભૂ-ધારણ ન. [સં] જમીનના ટુકડાની માલિકીના હકક, ભૂતળ-વાસ એ “ભતલવાસ.'
ભૂનું ન. સુકાઈ ગયેલું ફળ કે શિગ. (૨) તુવેરનું સુકાઈ ભૂતળવાસી ઓ “તલવાસી.”
ગયેલું કેચલું. (૩) પીપળાની ઉપડી ભૂતળ-વિદ્યા જ “ભૂતલ-વિદ્યા.'
ભૂપ છું. [૪] ૨ાજા, ભૂપતિ, (૨) એ નામને એક રાગ, ભૂતળ-વેરા જ “ભૂતલ-વત્તા.'
ભૂપાળી. (સંગીત.) ભૂતળ-શાયી જુએ “ભૂતલ-શાયી.'
ભૂ-પટલ(ળ) ન. સિં.] પૃથ્વીને પોપડો [“રાજા.' ભૂતળ-શાસ્ત્ર એ “ભૂતલ-શાસ્ત્ર.'
ભૂપત (-ત્ય) . [સ. મૂપતિ], તિ મું. સં.જુએ ભૂતાકાશ ન. [સં. મૃત + મારા પું, ન.] પંચમહાભૂત ભૂ-પરિક્રમા સી. સં.દેશાટન, પૃથ્વી-પરિભ્રમણ માંનું આકાશ તત્ત. (દાંત)
રિહેલું ભૂ-પરિધિ . સિં.] પૃથ્વીનો ઘેરાવો ભૂતાત્મક વિ. સિં. + મારમન + ] પંચમહાભૂતના રૂપમાં ભૂ-પાલ(-ળ) . [ ] જ “ભૂ૫(૨).' ભૂતાત્મા છું. (સં. મe + આત્મા] પ્રાણીઓમાં જીવાત્મા ભૂપાલી છું. સિ. મj] જએ “ભૂપ().” (સંગીત.) (જેને પરમાત્મા પરમેશ્વરથી થોડે અંશ ભિન્ન કે ભૂ-પાળ જુએ “ભૂ-પાલ.' અંશાત્મક છે.) (વેદાંત.)
[‘ભૂત-દયા.' ભૂ-પૃષ્ઠ ન. સિ.] પૃથ્વીની સપાટી, ભૂતલ, ભૂ-પટલ ભૂતાનુકંપા (-કપ્પા) શ્રી. [સં મત + અનુa૫] એ ભૂપૃષ્ઠ-વિધા સ્ત્રી, સિં] જ એ “ભૂતલ-વિદ્યા.” પોગ્રાફી’ ભૂતાનુરાગ કું. [સ, મુd + અ [૧] પ્રાણીઓ તરફને પ્રેમ ભૂપુષ્ઠ-સર્વેક્ષણ ન, સિ.] જમીનની સપાટીની મજણી. ભૂતાર્થ છું. [સ, મત + મર્ય] સાચી બીના, સત્ય, ‘ટ’ ‘ટેૉગ્રાફિકલ સર્વે' (મ, સં.)
જિનારું-સમઝનારું ભૂ-પ્રકંપ (-ક૫) , -૫ન ન. [૪] એ “ભ-કંપ.' ભૂતાર્થદશી વિ. [સં.] સત્ય હકીકત કે સત્ય સ્વરૂપને ભૂ-ભાગ . સિં. પૃથ્વીની સપાટી ઉપર તે તે ભાગ ભૂતાર્થ-ષ્ટિ સ્ત્રી, સિં.] સત્ય-દર્શન, વાસ્તવિક સમઝ. કે પ્રદેશ
[વધી પડેલાં પાપને જ ભૂતાવળ (-વ્ય) સ્ત્રી, [સ. મહિ ;ી] ભૂતિને સમુહ ભૂ-ભાર છું. [સં.] પૃથ્વીનું વજન. (૨) (લા.) પૃથ્વી ઉપર ભૂતાવિષ્ટ વિ. [સ, મત + મા-વિષ્ટ જેનામાં ભૂતને વળગાડ ભૂ-મધ્ય પૃ. [સાન.], ૦ પ્રદેશ [સં.] પૃથ્વીની સપાટી લાગેલો હોય તેવું
ઉપર બરાબર વચમાં આવેલો પ્રદેશ, વિષુવવૃત્તને ભૂતાશ પું. [સ. મત + મા-વેશ] ભૂતના વળગાડની અસર પ્રદેશ, વિષુવ-પ્રદેશ, “
ઇટર'
[નિક લીટી ભૂતાળું વિ. [સં. મૂa + ગુ. “આળું? ત. પ્ર] જ્યાં ભૂતની ભૂમજ્ય-રેખ સી[સં.] વિષુવવૃત્તમાંથી પસાર થતી કાપઅસર થઈ હોય તેવું, ભૂતવાળું.
ભમન્સ-સસક . સિ1 એશિયા આફ્રિકા અને યુરોપન ભૂતિ સી. [સં] સંભવ, ઉત્પત્તિ. (૨) સમૃદ્ધિ, આબાદી. વિભેટાને એ નામને સમુદ્ર, મેડિટોનિયન સી.” (સંજ્ઞા) Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org કે-૧૦૭.
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |