Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 606

બ્રહ્મબંસરી
બ્રહ્મ-બંસરી (-બ°સરી) શ્રી. [+જુએ બંસરી.'] (લા.) પરમાત્મતત્ત્વના ખ્યાલ આપતું સાધન બ્રહ્મ-ખાલ(-ળ),૦૪ પું. [સં.] બ્રાહ્મણના પુત્ર બ્રહ્મ-ખીજ ન. [સં.] ૐકાર. (ર) બ્રાહ્મણના બાળક બ્રહ્મ-ભટ્ટ પું. [સં.] બ્રાહ્મણામાંથી રાજાઓની સ્તુતિ કરવાનું કાર્ય કરવાને જુદી પડેલી એક જ્ઞાતિ-ભાટ અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા) (‘ખારેટ' એ સ. ăા-મટ્ટ>પ્રા. વાર્«ટ્ટ) બ્રહ્મ-ભાગ પું. [સં.] યજમાનને ત્યાંથી પેાતાના બ્રાહ્મણ ગુરુને અપાતા દરરાજા સીધેા
બ્રહ્મ-ભાટ પું. [ +જુએ ‘ભાટ.’] જુએ ‘બ્રહ્મ-ભટ્ટ’ બ્રહ્મ-ભાવ હું. [સં.] બ્રહ્મની સાથે એકરૂપતા, બ્રા-ત્ત્વ બ્રહ્મ-ભાષી વિ. [સં.] બ્રહ્મ વિશે કહેનાર બ્રહ્મ-ભીનું વિ. [ + જુએ ‘ભીનું.'] બ્રહ્મપતાના અનુભવથી તખેાળ
૧૪૧
બ્રહ્મ-ભુવન ન. [સં] બ્રહ્માનેા ગણાતા એક ઉત્તમ લેક બ્રહ્મ-ભૂત વિ. [સં.] બ્રહ્મરૂપ થયેલું બ્રહ્મભત-તા શ્રી. [સં] બ્રહ્માત્મક સ્થિતિ બ્રહ્મ-ભૂય ન. [સં. પ્] બ્રહ્મની સાથે એકાત્મકતા બ્રહ્મ-ભાગી વિ. [સં,પું.] બ્રહ્મ-ધામમાં શાશ્વત શાંતિના
બ્રહ્મ-શિલા
બ્રહ્મરંધ્ર (૨ન્ત્ર) ન. [સં.] માથામાં તાળવા ઉપરનું એક મનાતું છિદ્ર (જે દ્વારા પણ પ્રાણ નીકળી નય છે.) બ્રહ્મ-રાક્ષસ પું. [સં.] સ્વભાવે રાક્ષસના જેવે બ્રાહ્મણ. (ર) મરણ પામેલા બ્રાહ્મણેાનું તે તે ભૂત [મુહર્ત બ્રહ્મ-રાત્ર ન. [સં.] ાત્રિને શેષ ભાગને સમય, બ્રાહ્મ બ્રહ્મરૂપ વિ. [સં.] બ્રહ્માત્મક, બ્રહ્મમય
બ્રહ્મર્ષિ પું. [સં. બ્રહ્મન્ + ઋષિ, સંધિથી] ઋષિની ઉચ્ચ કાર્તિએ પહોંચેલા બ્રાહ્મણ, પરમ તપસ્વી બ્રાહ્મણ, વેદદ્રષ્ટા ઋષિ
બ્રહ્મર્ષિ-પદ ન. [સં.] બ્રહ્મર્ષિના દરો ગ્રહો-લક્ષણ ન. [સં.] બ્રહ્મતત્ત્વના ગુણધર્મ બ્રહ્મ-લક્ષ્મી સી. [સં.] પરમતત્ત્વરૂપી સમૃદ્ધિ બ્રહ્મ-લીલા સ્ત્રી. [સં.) પર બ્રહ્મની સૃષ્ટિરૂપ ક્રીડા બ્રહ્મ-લેખ પું. [સં] નસીબમાં જે કાંઈ લખાઈ ચૂકયું
હાય તે
અનુભવ કરનાર મુક્તાત્મા
બ્રહ્મ-બાજ પું., જન ન. [સં.] બ્રાહ્મણેાને કરાવવામાં આવતું ભાજન, બ્રાહ્મણ-ભેજન
બ્રહ્મ-ભેામ (-ભેામ્ય) સ્ત્રી. [+જુએ ‘ભામ.'] પરમાત્મતત્ત્વનું ધામ, બ્રહ્મ-ધામ
બ્રહ્મ-મઠ પું. [સં.] જએ બ્રહ્મધામ.' (ર) બ્રાહ્મણાનું
આશ્ચય-સ્થાન
બ્રહ્મ-મય વિ. [સં.] બ્રહ્મરૂપ, બ્રહ્માત્મક
બ્રહ્મમય-તા શ્રી. [સં.] બ્રહ્માત્મક સ્થિતિ
બ્રહ્મ-મહાલ (-માલ) પું. [ + જુએ 'મહેાલ.'] જએ ‘બ્રહ્મ-ધામ(૧).’ બ્રાહ્મણ-સમાજ બ્રહ્મ-મંડલ(-ળ) (-મણ્ડલ, -ળ) ન. [સં.] બ્રાહ્મણેાના સમહ, બ્રહ્મ-માતા સ્ત્રી, [સં] બ્રાહ્મણ માતા. (૨) જગતની માતા બ્રહ્મમાત્ર-વાદ પુ. [સં.] બ્રહ્મ સિવાય બીજું કશું જ નથી એવે મત સિદ્ધાંત, કૈવલાદ્વૈતવાદ (કિં.ઘ.) બ્રહ્મમાત્રવાદી વિ. [સં.,પું] બ્રહ્મ સિવાય બીજું કશું જ નથી એવા સિદ્ધાંતમાં માનનાર, કેવલાદ્વૈતવાદી બ્રહ્મ-મીમાંસા (·મીમાસા) સ્રી. [સં] જેમાં બ્રહ્મતત્ત્વ વિશે વિચાર કરવામાં આન્યા છે તેનું શાસ્ત્ર (યગ્દર્શનનું છઠ્ઠું દર્શન), વેદાંત-શાસ્ર. (૨) બાદરાયણ વ્યાસનાં વેદાંતસૂત્ર કિંવા બ્રહ્મસત્રની ઉત્તરમીમાંસા. (સંજ્ઞા.) બ્રહ્મમૂર્તિ સ્ત્રી [સ] બ્રહ્માનું સ્વરૂપ
બ્રહ્મયજન ન, બ્રહ્મયજ્ઞ પું [સં] બ્રાહ્મણને નિત્ય કરવાના પાંચ ચન્નેમાંતા એક યજ્ઞ (ઋષિઓનાં ઋણમાંથી મુક્ત થવા નિમિત્તને)
બ્રહ્મ-યુગ પું. [સં.) સત્યયુગ, કૃતયુગ. (૨) બ્રાહ્મણેાની જાહેાજલાલીના સમય [મુક્તિ બ્રહ્મ-યાગ યું. [સં] બ્રહ્મની સાથે જોડાઈ જવું એ, મેક્ષ, બ્રહ્મ-રસ પું. [સ] બ્રહ્મના પરમ આનંદ, બ્રહ્માનંદ
Jain Education International_2010_04
બ્રહ્મ-લેક હું. [સં.] જુએ ‘બ્રહ્મધામ.' (૨) બ્રહ્માના લેાક બ્રહ્મલાક-ગમન ન. [સં.] (લા.) અવસાન, મૃત્યુ, મરણ બ્રહ્મ-ધ પું. [સં.] બ્રાહ્મણની હત્યા, બ્રાહ્મણનું ખૂન બ્રહ્મવર્ચસ ન. [ + સં. વર્નેસ્] જુએ ‘બ્રહ્મ-તેજ.’ બ્રહ્મ-વાગ્રંથ ન. [સં.] બ્રાહ્મણનું વચન બ્રહ્મ-વાચક વિ. [સં], બ્રહ્મ-વાચી વિ. સં.,પું.] બ્રહ્મના ખ્યાલ આપતું, બ્રહ્મા નિર્દેશ કરતું બ્રહ્મ-વાડી સ્રી. [ + જુએ ‘વાડી.’] બ્રહ્મરૂપ બગીચે બ્રહ્મ-વાણી સ્ત્રી. [સં] બ્રહ્માએ ગાયા મનાતા ચાર વેદ બ્રહ્મ-વાદ પું. [સં.] જ♦ ચેતન સમગ્ર સૃષ્ટિ બ્રહ્મરૂપ છે એ પ્રકારના (સિદ્ધાંત), શુદ્ધાદ્વૈતવાદ, ‘માનિક્રમ ' (વેદાંત), ‘પેથી,મ.’(હી.ત્ર.), (૨) વેદમાં જે કાંઈ કહેવામાં આવ્યું છે તે કથન, વેદ-વચન
બ્રહ્માદિ-તા શ્રી., ત્લ ન. [સં.] બ્રહ્મવાદી હોવાપણું બ્રહ્માદિની વિ., સ્ત્રી. [સં.] બ્રહ્મ વિશે વિચાર-વિમર્શ કરનારી આ [માનનારું, શુદ્ધાદ્વૈતવાદી બ્રહ્મવાદી વિ. [સં.,પું.] અખંડ બ્રહ્મવાદના સિદ્ધાંતમાં બ્રહ્મ-વિચાર પું. [સં.] બ્રહ્મના સ્વરૂપ વિશેની વિચારણા,
બ્રહ્મમીમાંસા
બ્રહ્મ-વિદ વિ. [+ સં. fવવું] જુએ બ્રહ્મ-વિદ્યા સ્ત્રી. [સં.] બ્રહ્મ જીવ તત્ત્વાના પરસ્પરના સંબંધ વિશેના વિચાર આપનારી વિદ્યા, વેદાંત-વિદ્યા, તત્ત્વવિદ્યા, તત્ત્વજ્ઞાન, ‘ક્િલાસૅફી' બ્રહ્મ-વિલાસ પું. [સં.] જએ ‘બ્રહ્મ લીલા.’ બ્રહ્મ-વિષચક્ર વિ. [સં] બ્રહ્મતત્ત્વને લગતું બ્રહ્મવેત્તા,દી વિ.,પું. [સં.,પું.] જ‘બ્રહ્મજ્ઞ’ બ્રહ્મ-વેલ (હય) આ. [+ આવેલ.'] બ્રહ્મરૂપી લતા કે વેલા
‘બ્રહ્મ-જ્ઞ.'
અને જગત એ ત્રણ
બ્રહ્મ-શત્રુ પું. [સં.] જએ ‘બ્રહ્મદ્રોહી.' [કા બ્રહ્મ-શાપ છું. [સં.] બ્રાહ્મણને આપેલે શાપ, બ્રાહ્મણની બ્રહ્મ-શિક્ષા સ્રી. [સં..] મંદિર-વિધાનમાં શિવલિંગની જલાધારીની પણ નીચે મૂકવામાં આવતી પથ્થરની ચેારસ પાટ. (સ્થાપત્ય.)