Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 479

પ્રાપ્ત-ખાધ
૧૫૧૪
પ્રાપ્ત-બાધ છું [સં.] પરિસંખ્યામાં જણાતા એ નામને એક દૈાય. (મીમાંસા.)
્] જેને હક્ક મળ્યે, હાય
[(૬. ખા.) પ્રાપ્ત-યુદ્ધ ન. [સં.] પ્રતીકારાત્મક લડાઈ, ‘ડિફેન્સિવ વાર’ પ્રાપ્તવ્ય વિ. [સં.] મેળવવા જેવું, પ્રાપ્ય પ્રાપ્તાધિકાર વિ. [ + સં, શ્રષિ તેવું, પુખ્ત વયનું, ઉમરે પહેાંચેલું પ્રાપ્તિ સ્રી. [સં. ક્ + આતિ] લાભ થવા એ, મળવું એ, પામવું એ, પ્રેાકયોરમેન્ટ.' (3) અનાવ, ‘કરન્સ' (અ. ત્રિ.) (ર) લાભ, ફાયદા, મળતર. (૩) આવક, આમદાની પ્રાપ્તિમ પું. [સં.] પામવા કે મળવાના ક્રમ. (જૈન.) પ્રાપ્તિ-સ્થાન ન. [સં.] પામવા કે મળવાનું ઠેકાણું, સંપાદનસ્થાન, ‘ફાઇન્ડ સ્પોટ'
પ્રાપ્તિ-સ્વીકાર પું. [સં.] મળ્યાની પહોંચ, રસીદ
પ્રાપ્ત્યાશા શ્રી. [ + સં. મારા] પામવા કે મળવાની આશા. (ર) નાટય રચનામાં ઈષ્ટ ફળ મળવામાં વિઘ્ન આવ્યા પછી મળવાની બંધાતી આશાનું નિરૂપણ (એ એક અંગ છે.) (નાય)
પ્રાપ્ય વિ. [સં]જ એ ‘પ્રાપ્તવ્ય.’(૨) વર્તમાન, ‘એબ્રિસ્ટિંગ' પ્રાપ્ય-ક્રારી વિ. [સં., પું.] ગ્રાહ્ય વિષયે સાથે સંયુક્ત થઈ ને જ ગ્રહણ કરનાર
પ્રાબલ્ય ન. [સં.] પ્રબળતા, સામર્થ્ય, જોર, ખળ. (૨) તીવ્રતા, પ્રચંડતા. (૩) પ્રાધાન્ય, પ્રધાનતા. (૩) ઘણું ચલણ હજું એ [ન. પ્રભાતિયું પ્રાણાતિક વિ. [સં] પ્રભાતને લગતું, સવારને લગતું. (૨) પ્રાભુત, જે ન. [સં.] ભેટ, બક્ષિસ, ઉપહાર. (ર) નજરાણું પ્રામાણિક વિ. [સં.] પ્રમાણરૂપ, પ્રમાણભૂત, સાધાર, સાબિતી મળી હોય તેવું, પ્રમાણને અનુસરતું, ‘ઑથેન્ટિક (૨) વ્યવહાર કે વેપાર વગેરેમાં નીતિ પ્રમાણે ચાલતું, ‘ઓનેસ્ટ’ [ગ્રિટો' (ઉ જે.) પ્રામાણિકતા સી. [સં.] પ્રામાણિકપણું, હેાનેસ્ટી,'ઇન્ટી, પ્રામાણ્ય ન. [સં] પ્રમાણભૂત હોવાપણું. (૨) પ્રમાણ પુરાવા, સાબિતી, આધાર, ‘ઑથેરિટી' પ્રામાણ્ય-બુદ્ધિ સ્ત્રી. [સં] પ્રમાણના નિશ્ચય કરવાની શક્રિષ્ન વાળી સમઝ (ર) પ્રમાણિત ગ્રંથ છે એવું નક્કી કરનારી બુદ્ધિ પ્રામાણ્ય-મીમાંસા (-મીમસા) સી. [સં.] જુએ પ્રમાણમીમાંસા' – એપિ≥મેલૅાજી' (દ.ખા.) પ્રામાણ્ય-વિષયક વિ. [સં.] આધારભુત હવા સંબંધી પ્રામાદિક વિ. [સં.] પ્રમાદથી થયેલું, પ્રમાદને લગતું. (ર) ગાંડપણથી થયેલું
પ્રામુખ્ય ન. [સં.] પ્રમુખતા, મુખ્ય હેાવાપણું, પ્રધાનતા પ્રાયમસ જ ‘પ્રાઇમસ,’ પ્રાયશઃ કિ. વિ. સં.] જુએ ‘પ્રાયઃ.’ પ્રાયશ્ચિત્ત ન. [સં.] કરેલા પાપકર્મના ક્ષય માટે શાસ્ર વગેરેમાં પશ્ચાત્તાપ સાથે કરવાનું નિવારક કૃત્ય, ‘ઍટાર્ન્મેન્ટ' (૨) (લા.) પાપ પ્રાયશ્ચિત્ત-કાલ(-ળ), પ્રાયશ્ચિત્ત-યુગ પું. [સં] પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાના સમયને ગાળે. (ના ૬.) પ્રાયશ્ચિત્ત-વિધિ પું. [સં.] પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાની ધાર્મિક પ્રક્રિયા
Jain Education International_2010_04
પ્રારંભાર
પ્રાયશ્ચિત્તી વિ. [સં, પું.] પ્રાયશ્ચિત્ત કરનારું પ્રાયઃ ક્રિ. વિ. [સં.] મેટે ભાગે, ધણે અંશે, બહુધા પ્રાચાગિક વિ. [સં.] પ્રયાગને લગતું, પ્રયાગ કરીને કરવા જેવું. (ર) જેના પ્રયાગ થયે જતેા હાય તેનું, ‘એકસ્પેરિમેન્ટલ' (અ. ત્રિ.)
પ્રાયા પગમન ન. [સંન્નાથ +૩૫-મન] જુએ ‘પ્રાયે પવેશન,’ પ્રાયેાપવિષ્ટ વિ. [સં. ગાય + ૩૧-વિદ] આહાર-પાણી ડી મરણ માટે બેઠેલું, મરણ-કાલ સુધી આહાર-પાણી છેાડી ઈશ્વર-સ્મરણ વગેરે કરતું એટલું
પ્રાયા પવેશન, વ્રત ન. [સં, ગાય + q-વેરાન +સં.] આહારપાણી છે।ડી ઈશ્વર-સ્મરણ કરતાં મરણ માટે રાહ જોતાં એસનું એ, પ્રાયેાપગમન [કરનારું પ્રાયા પવેશી વિ. સં. પ્રાથ + વેરશી, પું] પ્રાયેાવેશન પ્રારબ્ધ વિ. સં. મેં + મા-′′] સારી રીતે આરંભેલું, અગાઉથી શરૂ કરેલું. (૨) કર્મના ત્રણ પ્રકારોમાંનું એક કે જેમાં આ ભવનાં કે પૂર્વના ભવ કે ભવેાનાં સંચિત કર્મોના બેગ શરૂ થઈ ચૂકયો હેાય. (૩) નસીબ, ભાગ્ય, દૈવ પ્રારબ્ધ-કાર્ય ન. [સં.] જુએ ‘પ્રારબ્ધ(૨).’ પ્રાર્ધ-પંથ (-૫) પું. [ + જુએ ‘પંથ.’] નસીબને। માર્ગ, પ્રારબ્ધ-યાગપું. [સં.] નસીબનું આવી મળવું એ, ભાગ્ય-યાગ, [-ગે (રૂ. પ્ર.) પ્રારધવશાત્, નસીબ-ગે] પ્રારબ્ધ-રેખા સી. [સં.] હથેળીમાંની ભાગ્ય બતાવતી મનાતી ઊર્ધ્વ રેખા
પ્રારબ્ધ-શ વિ. [સં] નસીબને અધીન, દેવાધીન પ્રારબ્ધવશાત્ ક્રિ વિ. [સં.] પ્રારબ્ધ-મેગે, ભાગ્ય-યેાગે નસીબ-યેગે, દૈવયોગે
પ્રારબ્ધ-વાદ પું. [સં.] નૌબમાં લખાયું હશે તે પ્રમાણે થશે એવા પ્રકારના મત-સિદ્ધાંત, ‘કૅટેલિઝમ’ (ગા,મા.) પ્રારબ્ધવાદી વિ. [ર્સ, પું.] પ્રારબ્ધવાદમાં માનનારું, કર્મવાદી પ્રારબ્ધાધીન વિ. [ + સં. મીન] જએ ‘પ્રારબ્ધ-વશે.’ પ્રારબ્ધાનુસાર ક્રિ. વિ. [ + સ અનુસાર] પ્રારબ્ધના યોગ પ્રમાણે, દેવ-મેગે
પ્રારબ્ધી વિ. [સં., પું.] ભાગ્યવાન, નસીબદાર પ્રારંભ (-é) પું. [સં. x + મા-Ā] આરંભ, શરૂઆત, ગિનિંગ,' ટેઇક-ઓફ'
પ્રારંભા (-રમ્ભક) વિ.સં+માર્શ્મ] શરૂ કરનાર, “પાયનિયર' (અ.રા.), પ્રેમેટર.' (૨) મુકદ્મામાંડનાર વાદી [સમય પ્રારંભ-કાલ(-ળ) (-રમ્સ) પું. [સં.]શરૂ કરવાના કે કર્યાંના પ્રારંભ-બિંદુ (ર્મ્સ-બિન્દુ) ન. [સં.] જયાંથી શરૂઆત કરવાની યા થવાની હોય તે કેંદ્ર, ‘સ્ટાર્ટિં ́ગ પેઇન્ટ' પ્રારંભ-કામ (પ્રારમ્ભ-) ન[ + જુએ ‘કામ,‘’ ] શરૂઆતનું નમ્ના માટેનું કામ-કાજ,' સ્પેઇડ વર્ક' પ્રારંભવું (રમ્ભનું) સ. ક્રિ. [સં. ૬ + મારમ્, તત્સમ] પ્રારંભ કરવા, શરૂ કર્યું, માંડવું. પ્રારંભાથું (-રમ્હાનું) કર્મણિ, ક્રિ. પ્રારંભાળવું (-રમ્ભાયું) પ્રે., સ. ક્રિ. પ્રારંભ-ન્નુર (-૨મ્ભ-) વિ. [સં.], -રું વિ. [ + ગુ. ‘ઉં' ત, પ્ર.] શમાં ખૂબ ઉત્સાહ બતાવી પાછળથી ઢીલું પડી જનારું