Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 45

તાળોટા
૧૦૮૦
તસ
તાળા , બ. વ. જિઓ ‘તાળી' દ્વારા. માટા પટાકાની તાંત્રિક (તાત્રિક) વિ. [સં] તંત્ર-શાસ્ત્રને કે તંત્ર-વિદ્યાને લગતું.
તાળીઓ પાડવી એ, ટાબેટા. (૨) (લા.) ગપ, હિંગ (૨) તંત્રવિદ્યાનું જ્ઞાન ધરાવનાર, તંત્રજ્ઞ, તંત્ર-વેત્તા. (૩) તાળા છું. જિઓ “તાળોટા.”] જઓ “તળેટા.”
(લા.) જાદુગરને લગતું. (૪) જાદુગર તઉભ. [સ. તાવ > અપ. તામ્ , તાā] તો, ત્યારે તાંત્રિકી (તાન્નિકી) વિ. સી. [સં. તંત્રવિદ્યાને અનુસરનારી તાં (ત) જુઓ તહાં.”
પ્રક્રિયા તાંક ન. લૂગડું, કપડું
તાંદળજે કું. [સ. તન્વી - > પ્રા. તદુરિંગમ-] એક તાંખ વિ. બાબરિયું, સમેવડ્યુિં
જાતની ભાજી, તાંજળિયે, તાંદળિયે તાંગહ સ. ક્રિ. ઉડાડવું
તાંદળા પું, બવ. [સ. તડુ-, તડુત્રમ- > પ્રા. ] તાંગડી સ્ત્રી. ઘોડા ઉપર લાદવા માટેની દોરી-ગૂંથેલી છાલકી | (સાળ કે ડાંગર કદના ફલેલા) ચાખા [‘તાંદળજે.” તાંગી જી. [બંગા.) એ નામનું એક હથિયાર (શસ્ત્ર) તાંદળિયા પં. [સં. તત્યુટીવ- > પ્રા. તંદુહાગ-] જુઓ તાંજળિયે જુઓ “તાંદળજે.”
તાંદુલ (તાબ્દુલ) ૫. બ.વ. [સં. તદુરુ, તન્દુરુપ્રા . સંતુ, તાંટી . વણકર
પરંતુ ગુ.માં વગય દ્વાળું ઉચ્ચારણ રૂઢ] જાઓ “તાંદળા.” તાંવ (તાડવ), વૃત્ત, નૃત્ય ન. [સં.] મહાદેવનું તાંબક ન, જિએ “તાંબુ' દ્વારા.] જુઓ ત્રાંબઠ.’ મર્દાનગી-ભરેલું નૃત્ત કે નૃત્ય, (૨) (લા.) તોફાન. [વ તાંબ' વિ. સિ. તાઝ > પ્રા. સંવ + ગુ. “ડ” સ્વાર્થે ત.ક.] મચવું (રૂ.પ્ર.) વરસાદ વગેરેનું ભારે તોફાન થવું]
જઓ ત્રાબ.'
[ત્રાંબ૮. તાંટિયો છું. બળદ
તાંબર (ડ) સ્ત્રી. જિઓ ઉપર “તાંબહ” વિ.] જુઓ તાંડુ ન. વેચાઉ ભેસનું ટોળું
તાંબા ન., બ. વ. જિઓ “તાબડું.'] જઓ “ત્રાંબડાં.' તાંડે પું. જિઓ “તાંડયો.”] વણજાર, વણજારાનો કાફલો તાંબદિ કું. [જઓ લાંબડી'+ ગુ. “ઇયું' ત. પ્ર.] જુઓ તાંત (ત્ય) સી. [સં. તg .] આંતરડાની બનાવેલી દેરી “ત્રાંબડિયે.”
[‘ત્રાંબડી.” (પીંજારાની પીંજણ વગેરેની). (૨) ધનુષની દેરી, પ્રત્યંચા, તાંબડી સ્ત્રી. [જએ “તાબડું' + ગુ. “ઈ” પ્રત્યય.] એ પણ. ૦ જેવું (ર.અ.) ખૂબ ચીકણું, ૦ તૂટવી (ઉ.પ્ર.) તાંબર્ડ વિ. જિઓ “તાંબડ’ + “ઉ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જાઓ આશા નષ્ટ થવી]
ત્રાંબડું.” તાંતણ . સિં તત્ત્વ દ્વારા તાંતણે, દરે. (૨) રેસે તાંબડે મું. જિઓ “તાંબડું.”] જ ત્રાંબડે.” તાંતણિયું વિ. [+ગુ. “થયું ત. પ્ર.] તાંતણાવાળું તાંબા-કાંટે જ “ત્રાંબા-કાંટો.” તાંતણે પું. જિઓ “તાંતણ' + ગુ. “એ” વાર્થે ત...] તાંબા-કંડી જુઓ “ત્રાંબા-કંડી.” દોરે, ધાગે, તંતુ. (૨) રેસે. [ણે જીવ, -પ્રાણ તાંબા-ગેની જુઓ “ત્રાંબાગાળી.' (.પ્ર.) ઉચાટ. ૦ ફૂટ (રૂ. પ્ર.) આવરદા પૂરી થવી]. તાંબા-ઘડે એ “ત્રાંબા-ઘડે.” તાંતયડી સ્ત્રી, જિઓ “તાંતરડી,'-પ્રવાહી ઉચ્ચારણી ઓ તાંબા-ચાર એ “ત્રાંબા-ચાર.” તાંતરડી'-તાંતૈિડી.”
તાંબા-નાણું એ “ત્રાંબા-નાણું.” તાંતર પું. પાટડાને ઉપરનો ભાગ, તંત્ર ક. (સ્થાપત્ય) તાંબા-પતરું જુએ “ત્રાંબા-પતરું.' તાંતરડી સ્ત્રી. [સં. તત્ર-> અર્વા. તદ્દભવ “તાંતર' + ગુ. તાંબા-૫નું જુઓ “ત્રાંબા-પડ્યું.”
હું સ્વાર્થે ત. પ્ર. + ‘ઈ’ સ્ત્રીપ્રત્યય] પાતળો ઝીણે તાર તાંબાખેહર (-૨) જુએ “ત્રાંબા-મહેર.” કે ધાગે. (૨) ચામડાની કે આંતરડાની વાધરી
તાંબા-રાય એ “ત્રાંબા-૨ાય.” તાંતરવું સ. િ[સ, તત્ર > અર્વા. તદભવ riતર' -તાંતર.” તાંબા-વરણું “ત્રાંબાવરણું.”
જુઓ “દંતરવું,' બંને એક.] (લા) કસાવવું. (૨) છેતરવું. તાંબા-વણું જ ત્રાંબા-વણું.” કેસલાવવું. (૩) મંત્રાદિથી વશ કરવું. સંતરા કર્મણિ, તાંબા-સાળ (૯૯) જ “તાંબા-સાળ.” કિ. સંતરાવવું પ્રે, સ, કિ,
જિએ તાંતર.' તાંબિયે જ એ “ઝાંબિયે.” તાંતરો ૬. જિઓ તાંતર' + ગુ. “ઓ' વાર્થે ત. પ્ર.] તાંબી જ “ત્રાંબી.” તાંતવ (તાન્તા) વિ. [સં] તાંતણાનું બનેલું, તંતુના સ્વરૂપનું તાંબું ન. [સે. તાપ્ર- > પ્રા. સંવ-મ- જુઓ ત્રાંસું.' તાંત-વડકું (તાંત્ય-) ન. જિઓ “તાંત' + “વડકું.'] (લા.) તાંબૂલ (તામ્બલ) ન. [સં.) નાગરવેલનું પાન ક્રોધ, ગુસ્સે
ગુણ, “ડટિલિટી' તાંબૂલિક (તામ્બલિક) વિ. [સ.] નાગરવેલના પાનને લગતું. તાંતવતા (તાન્તવ-તા) શ્રી. સં.] તાર ખેંચી શકાય એ (૨) ૫. તંબેળી તાંતા-બંધ(-બન્ધ) વિ. જિઓ ‘તાંત' + ફા. “બ૬.'] (લા) તાંબૂલી (તાબૂલી) સી. [સં.] નાગરવેલ એકરાગવાળું, સંપીલું
[ઓ “તાં. તાંબૂલીર ૧, ૫. [સ, મું.] તંબેળ [ત્રોબેરી.” તાતી જી. [જ એ “તાત' + ગ. “ઈ” પ્રત્યય.] (લા.) તાબેરી વિ. [જ એ “તાંબુ' + ગુ. ‘એરી' છે. પ્ર.|જ એ તતડી સી. જિઓ “તાંતરડી,' -પ્રવાહી ઉરચારણ જુએ તાંબેરો છું. [મર. તાંબેરા] બટાકામાં તે એક પ્રકારને રોગ ‘તાંતરડી.'
શ્રેણી, પતિ, હાર, કતાર તાંબેલ છે. હાલ-કાચ [ઊંચા કાંઠલાને થાળ, ત્રાંસ તાતા . જિઓ “તાંત' + ગુ “ઓ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (લા.) તાંસ પુ. [ અર. ‘તાસ-મટે થાળ] તાંબા કે પિત્તળ