Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 386

પાર ર
વટાવી જવું. ॰ કાઢવા.(રૂ. પ્ર.) ભેદ કે રહસ્ય જાણવા મથવું. ॰ જવું (રૂ.પ્ર.) વટાવી જવું. (ર) સફળ થવું. • પાવું (રૂ, પ્ર,) સફળતા મળવી, સિદ્ધ થયું. ૰ પાડવું
-
(રૂ. પ્ર.) સફળતા મેળવવી, સિદ્ધ કરવું. ૰ પામવા (રૂ...) ભેદ જાણવા, (૨) પૂરું કરવું. મૂકવું, ॰ મેલવું (રૂ.પ્ર.) ફડચા લાવવા. (૨) ખતમ કરવું. હલાવવું (રૂ.પ્ર.) ઉદ્ધારવું. (ર) પૂરું કરવું. • લાવવા (રૂ.પ્ર.) મુક્ત કરવું. • લેવા (રૂ.પ્ર.) ભેદ જાણવા પ્રયત્ન કરવા. (રૂ.પ્ર.) પૂરું થઈ જવું, ખેડા પાર (રૂ.પ્ર.) સફળતા, વિજય. વારના પાર થવા (રૂ.પ્ર.) ઘણી જ વાર લાગવી] પાર પું. [સં. પ્ર≥પ્રા.વમર્] જુવાર બાજરી વગેરેનાં કણસલાંમાંથી દાણા છૂટા પાડી કચડવાની ક્રિયા. (ર) કસલાં કાપી તટકે નાખવાની ક્રિયા
હાવું
પાર ક્રિ.વિ. [અં.] કોઈ વ્યાજ કે બીજી વધ ઘટ કે ખર્ચ ચડાન્યા વિના, ઍટ પાર’
.
પારમિતા
પાર(-ય)ડી સ્ત્રી. દાણી, હાંડલી. (૨) ધી ભરવાની પાટરડી પારણાતી વિ. [જએ પારણુંÎ' દ્વારા.] વ્રત-ઉપવાસ ને બીજે દિવસે જેને પારણું કરવાનું છે તેવું પારણિયું ન. [જએ ‘પારણુર' + ગુ. ‘ઇયું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુએ ‘પારણું. ' (પદ્યમાં.)
[ક્રિયા
પારણી સ્ત્રી. [સં. વાüિthl> પ્રા. પાળિ] પાર કરવાની પારણીય વિ. [સં.] પાર કરવા જેવું પરિણું` ન. [સં, વાળ¥> પ્રા. વાળમ-] વ્રત-ઉપવાસને બીજે દિવસે કરવામાં આવતું ભેાજન પાર(-ય)હ્યું† ન. [સં. વધુ -> પ્રા. વર્લ્ડમ-દ્વારા વ્રજ. ‘પલના’હિં. ‘પલના’; ‘પલનું' થઈ ‘પારણું.'] હિંડાળાના પ્રકારની હાંસવાળી ખાટલીનું ઘેડિયું, [ણાં અંધાવાં (-અધાવાં) (રૂ. પ્ર.) શકરાં થવાની આશા ન હોય અને સંતાન થયું. -ણાં-વિવાહ (રૂ. પ્ર.) ખાળ-લગ્ન] પારતંત્ર્ય (-ત-શ્ર્ચ) ન. [સં.] પરતંત્રતા, પરાધીનતા, પરવશતા પારતી સ્ત્રી. [સં. કાર્યનના વિકાર] પ્રાર્થના, સ્તુતિ પારત્રિક વિ. [ર્સ.] પરલેાકને લગતું, પરલેાકનું પારદ પું. [સં.] પારે। નામની એક પ્રવાહી ધાતુ, મર્કયુરી.’ પારદ-ભસ્મ સી. [સં., ન.] પારાની ખાખ (રસાયણરૂપ એક દવા)
[પામવા એ જઈરહેવાનું. (૨) છેડા
૧૪૨૧
પારત ન, પૂજનું વાસણ [કરનારું, વટાવી જનારું પાર-કરું વિ. સં. પાર્-ર્ + ગુ. ‘ઉં' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પાર પારકું વિ. સં. વીથ-> પ્રા. વામ-] ખીજાનું, ઇતરનું, અન્ય કાઈનું, પરાયું. [-કાં કરવાં (રૂ. પ્ર.) સગપણ કરશું. -કી જણી (રૂ. પ્ર.) વહુ. -કી માના (રૂ. પ્ર.) શત્રુ. ૦ ધન (રૂ. પ્ર.) દીકરી. -કા દેશ (રૂ. પ્ર.) પરદેશ. કા પલા (રૂ. પ્ર.) ભૂતના વળગાડ)
પારદ-યંત્ર (-ચત્ર) ન. [સ.] પારાશીશી, ‘બૅરે મીટર’(ન.લ.) પાર-દૃષ્ટ વિ. [સં.] છેડા સુધી જોવામાં આવેલું પારદૃષ્ટાલેખન ન. [ + સં. આ હેતુન] વિગતાથી પૂર્ણ રેખાંકન, ‘કેઇસિંગ’ (ગ, વિ.) પારદર્તિ-તા શ્રી. [સં,] પારદર્શી હોવાપણું
ણ,,
પારખીતું વિ. [જુએ ‘પારખવું’ + જ. ગુ. ઈતું' ક વર્લ્ડ કું.] ઓળખીતું સાથે જોઢિયા પ્રયાગ એળખીતું પારખીતું') [‘પારખ’-‘પરખંદું.’ પારખું વિ. [જુએ પારખવું’+ ગુ. ‘' રૃ. પ્ર.] જુએ પારખું . [જુએ ‘પારખવું’+ ગુ. ‘ઉ’'ટ્ટ. પ્ર.] કસેાટી, પરીક્ષા, (૨) (લા.) ચમત્કાર, પરચે. (૩) નિશાન, એંધાણ. [ખરાં પારખાં કરવાં (રૂ. પ્ર.) સત્ય શેાધી કાઢવું. ઝેરનાં પારખાં (રૂ. પ્ર.) દુષ્ટના સંગ] પાર-ગત વિ. [સં.] પાર પામેલું પાર-ગમન ન. [સં.] સામે પાર પારગલા જ ‘પાળુંભડો.’
પારખ` (-મ્ય) આ. જિઓ ‘પારખવું,' ક્રિયાવાચક.] પરખ, વરતારા, ઓળખ [પરીક્ષક પારખર વિ. [જુએ ‘પારખવું;' ક વાચક.] પારખનાર, પારખવું. સ, ક્રિ. [જુએ ‘પરખવું.'] જુએ ‘પરખવું(૨).’પાર-દર્શક વિ. [સં.] આરપાર જેનારું, પારદર્શી. (૨) [ગુ. પરખાવું કમણિ., ક્રિ. પરખાવવું કે., સ. ક્રિ અર્થ] જેની આરપાર જોઈ શકાય તેવું, ‘ટ્રાન્સ્પેરન્ટ’ પારખંદું (પારખન્દુ) વિ. [જુએ ‘પારખવું’+ પંજા, ‘અંદ’ પારદર્શકતા સ્ત્રી. [સં.] પારદર્શક હોવાપણું વ. રૃ.] પારખનારું, પરીક્ષા કરનારું, પરીક્ષક પારદશી` વિ. [સં., .] આરપાર જોનારું, (ર) (લા.) પારખાણુ (-ણ્ય) શ્રી [જુએ ‘પારખવું' + ગુ. ‘આણ’ પરિણામને અગાઉથી જોઈ-જાણી લેનારું રૃ. પ્ર.] એળખાણ, પિછાણ પારદેશિક વિ. [સં.] પરદેશને લગતું પાર-દ્રષ્ટા વિં. [સં., પું.] જઆ પારદર્શી' પાર(-રા)ધી પું. [સં. વાવદ્ધિદ્મ-> પ્રા.પારધ્રુિમ-] (પાપની વૃદ્ધિ કરનાર) શિકારી. વ્યાધ. (૩) આર્દ્રતા તારા (મૃગશીર્ષ નક્ષત્રના ચાર તારાઓ વચ્ચેના ત્રણ આડા તારારૂપી બાણ કહ્યું છે એ માન્યતા એ). [૦ પઢવું (. પ્ર.) છુપાઈ ને જોવું-સાંભળવું] [(પદ્મમાં.) પારધી- પું. [+ ગુ. ‘ૐ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુએ ‘પારધી.’ પારપત ન. ઢાકારજીનાં વાસણ માંજવાની ક્રિયા, (પુષ્ટિ.) પારમહંસ્ય (ુસ્ય) વિ. સં.] પરમહંસ-સંબંધી, પરમહંસને લગતું [‘સુપર-હ્યુમન’ પારમાનવ વિ. [સં.] મનુષ્ય પ્રાણીથી પરતું, અતિ-માનવ, પારમાર્થિક વિ. [સં.] પરમાર્થને લગતું, શુદ્ધ, સત્ય, વાસ્તવિક. (ર) પારકાના કલ્યાણને લગતું. પરોપકારક પારમાર્થિકતા સ્ત્રી. [સં.] પારમર્થિકપણું. (૨) ગંભીર-તા, ‘સીરિયસ-નેસ' (૬, ભા.) [પહેાંચેલું, પાર-ગત પારમિત વિ. [સં.] પાર પામેલું, છેક અંત સુધી જઈ પારમિતા સ્ત્રી, [સં.] કાઈ પણ ગુણ કે જ્ઞાનની છેલ્લી કાટિએ
પાર-ગામી વિ॰ [સં., પું.] પાર જઈ પહોંચનારું, વિશારદ પારઘા, લેા જએ પાળુંભડો,’ પાર-જાંબલી વિ. [જએ જાંખવું' દ્વારા.] ઘેરા જાંબુડિયા રંગનું, ‘અલ્ટ્રા-વાયેાલેટ’
પાર(-૨)s (-ચ) વિ., સી. વિચાયા પછી લાંબા સમય સુધી દૂધ દેનારું (ગાય ભેંસ વગેરે)
Jain Education International_2010_04