Page Text
________________
પાય-સ્ત
૧૪૨૦
પાર
પાય-દસ્ત રહી. [ફ.] (મરેલાંના શબની કાઢેલી) રમશાન- વન્દન>પ્રા. યંઢળ, પ્રા. તત્સમ જુઓ પગે-લગણ.' યાત્રા
પાય-વે (-૧૫) સ્ત્રી. [જ “પાય' + “વિલ.] વેલી જેવો પાચ-દાન ન. [સ.] પગથિયું, પણું
સુકોમળ પગ (ના. દ. ક). (૨) (લા.) નપુર, ઝાંઝર, પાય-દાર વિ. [] જએ “પાયા-દાર.'
પાયલ
[૬ધપાક, (૨) ખીર પાયદારી સ્ત્રી. [ક] સ્થિરતા, (૨) દઢતા, મજબૂતી પાયસ પું. સિં], સાન ન. [+ સં. અન] દુધાન, પાય-નમન ન. જિઓ “પાય'+ સં], પાય-૫ણ ન. પાયાસે ધું. પડોશ
[મળ-ભૂત [+ જુએ “પડવું' + ગુ. “અણ” કે. પ્ર.] જુઓ “પગે- પાયાગત વિ. જિઓ પા'+સં.] પાયામાં રહેલું, પાયાનું, લગણ.
પાયા(-)-દાર વિ. [જ “પાયો' + ફા. પ્રત્યય પાયાપાય-પાંદડી સ્ત્રી. જિઓ “પાય” “પાંદડી.] પાંદડી જેવા વાળું (૨) સાધાર, ભરોસાપાત્ર, વિશ્વસનીય સુકોમળ પગ (ના. દ. ક.)
પાયા-રહિત વિ. જિઓ “પાયો' + સં.] પાયા વિનાનું બિનપાય-પીઠ ન. જિઓ “પાય સે.] જઓ “પદ-પીઠ' પાયાદાર. (૨) (લા.) આધાર-શન્ય, અ-વિશ્વસનીય પાય-પુંછણ (-
પુ ણ) ન. જિઓ “પાય' + , ગોલ્ડન) પાયાનું વિ. [જ “પાયો'+ગુ, “નું' , વિ. ને અનુગ.] પ્રા. પુંછ, પ્રા, તત્સમ] પગ-લૂછણું [પાપોશ.' મૂળભૂત, મળમાં રહેલું, સમળું, બુનિયાદી, “ફન્ડામેન્ટલ,” પાય-પેશ . ફિ.] પગ સુધીને પિશાક. (૨) જાઓ “બૅબ્રિક'
ભિત, પાયાનું, પાયાગત પાય-બંદ(ધ) (-બન્દબ્ધ . [ફા. પાય-બી, પાયારૂપ વિ. જિઓ પાયો' + સં] પાયામાં રહેલું, મળપાય-બંધણુ (-બધણ)"ન. જિઓ “પાય + સં. રન્જન) પાયાળુ, -ળે વિ. જિઓ “પાય” + ગુ. “આળુ-આછું” પ્રા. વંથળ, પ્રા. તસમ.] પગે બાંધવાનું દેરડું, ડામણ ત.ક.] જમતી વખતે પગ પહેલાં આવ્યા હોય તેવું બાળક પાય-બાકી, ૦ની . ફિ. + ગુ.નું. ઇ. વિ.ને અનુગ+ પાયાં ન, બ.વ. જિઓ. “પાયું.] ૧/૪ ના ઘડિયા કે પાડા ઈ' સ્ત્રીપ્રત્યય.] (લા.) બાકી રહેલું મહેસૂલ
પાયિક પું. સિં. વાવિ દ્વારા]પગથી ચાલનારી સેનાને સૈનિક, પાય.બેસી જી. ફિ.] જ “પાદનચુંબન.”
પાયદળને સિપાઈ. (૨) દૂત, સંદેશવાહક પાયમાલ વિ. [ફા.] નાશ પામેલું. (૨) તારાજ, વેરાન, પાયું ન. [સ. વાઢ->પ્રા. વામ-] ૧/૪ અને એને (૩) દુર્દશામાં આવી પડેલું, બેહાલ
ઘડિયે (1) પાયમાલી સ્ત્રી. [વા.] પાયમાલ દશા
પાયદાર જુએ પાયા-દાર.' પાયર ન, એક જાતનું ઇમારતી લાકડું
પાયો છું. સિ. વાઢ->પ્રા. વાવ- કા. “પાય] ખાટલો પાયર છું. ખેતીનું એક સાધન, દંતાળ
ઢોલિયે પલંગ ખુરસી મેજ તિપાઈ પાટ વગેરેનું ઊભું પાય-રક્ષક વિ. જિઓ “પાય' + સં.) પગનું રક્ષણ કરનાર પગ. (૨) ભીતના તળનું ચણતર વગેરે, નીમ, “ફાઉન્ડેશન,” પાયરસ ન. સિ. પ્રતિ + મરી =ાતરારા > પાથરણ એઈ.” (૩) (લા.) મૂળ કારણ, (૪) આરંભ, શરૂઆત. પું, પ્રા. તત્સમ] સવારનું ભેજન, શિરામણ
[યા ઊખડી જવા, -ન્યા ઊખડી પડવા (૨પ્ર.) જળપાયરી સ્ત્રી. જિઓ “પાય દ્વારા.] પગથી, “ટ-પાય.’
મળમાંથી ફેંકાઈ જવું, સંપૂર્ણ નાશ થવો. યા ખખવા (૨) (લા.) પદવી, દરજજો, હોદ્દો
(ર.અ.) જોર નરમ પડવું. યા પાટવા (રૂ.પ્ર.) કપડાને પાયરી સતી. [પચુ. પેરેસ] પાડ્યા પછી તરત બગડી દેવા ધાકણે ધીખવું. ત્યામાંથી છટ ખેંચવી (ખેંચ)
જાય એ પ્રકારની ચીરિયાં કરી ખાવાની કેરીની જાત (રૂ.પ્ર.) થયેલા કાર્યને ઢીલમાં નાખવું. ચામાંથી ઊખડી પાયરી-ઉતાર ૫. [જ “પાયરી'+ “ઉતારવું.'] હોદા જવું (રૂ. પ્ર.) સર્વનાશ થવો. -યામાં રહેવું (રૂ. પ્ર.) કારણવગેરે ઉપરથી નીચે ઊતરી પઢવાની સ્થિતિ, ‘રિંગ્રેશન, રૂપ હોવું. ૦ ઉખેડી ના(નાંખ (રૂ. પ્ર.) જડમૂળમાંથી ડિમેશન
કાઢી ફેંકી દેવું. ૯ ઓછો હે (રૂ.પ્ર.) મગજ થાડું ચસકેલું પાયલ ન. [૩] નુપુર, ઝાંઝર (પગનું)
હોવું. ૦ ચણ (રૂ.પ્ર.) કામની શરૂઆત કરવી. ટે. પાયલ(-)ટ જ “પાઈલ-લૉ)..”
રવ (રૂ.પ્ર.) ઉત્તેજન આપવું. (૨) ભલામણ કરવી. (૩) પાય-લ(-લા)ગણ,શું ન. જિઓ “પાય' + “લાગવું' + ગુ. સહમત થવું. ૦ ના-નાંખવે (રૂ. પ્ર.) આરંભ કરવો. (૨) અણ’ ‘અણું” ક. પ્ર.] જુએ “પગે-લગણ.”
મૂળ પાલવું, દઢ થવું. અઢી પાયા (ઉ.પ્ર.) ચસકેલ મગજનું. પાયલી સ્ત્રી. જિઓ “પાય'+ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત. પ્ર. + ઓછા પાયે (રૂ.પ્ર.) એછી સમજ. ત્રણ પાયાનું, સારા
ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.], -લું ન. ચાર આની-પચીસ નવા ત્રણ પાયાનું (રૂ.પ્ર.) મુર્ખ. દેઢ પાયો (રૂ. પ્ર.) દાધાપૈિસાનો સિક્કો, પાવલી, પાવલું.
રિશું. પાકે પાયે કામ કરવું (રૂ. પ્ર.) પૂર્વભૂમિકા મજબૂત પાયલા જ “પાયલું' (જ. ગુ.)-પગ.
કરીને કામ કરવું. પાયલેટ જ “પાયલટ’–‘પાઈલ(-લેન્ટ.”
પાયારિયા મું. [એ.] દાંતમાં રસી થઈ સડવાને રાગ પાય-વંદ (-૧ન્દ) કું. મુડદાના ઓરડામાં અને મરનારની પાર છું. [સ.] અંત, ડે. (૨) સીમા, હદ. (૩) કાંઠે, પાછળ બલ્બની હીમાં જનારાએ રૂમાલ પકડીને જાય કિનારે, આર. [ આવ (રૂ. પ્ર.) નિકાલ થા, પૂરું છે તે સુતરાઉ પાટી. (પારસી).
થવું. ૦ઉતારવું (રૂ. 4) ઉદ્ધાર કરવો. (ર) પૂર્ણ કરવું. પાય-વંટણ, ને (વન્દણ,ન) ન. જિઓ “પાય” + સં. ૦ ઊતરવું (રૂ. પ્ર.) સફળતા મળવી. ૦ કરવું (ઉ. પ્ર.)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |