Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 370

Vier?
૧૪૫
પોટલા-૫૭
દીવાલ-તેનું કામ કરવા બંધાતી પાટિયાં વગેરેની માંહણ માટે). (૨) લાકડાનું લાંબું સાંકડું પાટિયું (છાપરામાંનું), પાજ* સી. ઝીણા પિતાનું એક રેશમી કાપર
નાને પાટડે, ભારવટિયે પાણી સ્ત્રી, વ્યસન, ટેવ, આદત, હેવા
પાટડો , જિઓ “પાટ" + ગુ. “હું સ્વાર્થે ત.ક.] લાકડાનું પાજણ સ્ત્રી. કાંઇ કે ખેળ પાવી એ. (૨) કાંજી કે ખેળ પડેલું લાંબુ લંબચોરસ પીરિયું (ધાબામાં કે છાપરામાં પાજી -ગરે ૫. [જ એ “પાણી' + સે, વાર- જશો . નાખવાનું), ભારવટિયો, “આ4 ઇવ'
પ્રા. ૧રમ-] ખેળ ચડાવનાર માણસ (સૂતરના તાણા- પાટણ ન. [સં. પત્તન પ્રા. વત્તળ, પટ્ટ] શહેર, નગર, વાણાને)
[(૫) હરામખેર (૨) અણહિલવાડ પાટણ (ઉત્તર ગુજરાતની જની રાજપાજી વિ. [ફા. (૨) નીચ. (૩) લુચ્ચું. (૪) તફાની. ધાની) (સંજ્ઞા.) (૩) (સૌરાષ્ટ્ર) પ્રભાસ-પાટણ, સેમિનાથપાજી-૫રત વિ. સં.] પાછઓને ઉત્તેજન આપનાર પાટણ. (સંજ્ઞા.) પા-જીવ-નું વિ. [જુઓ ' + સં. + ગુ. “” છ.વિ.નો પાટણ-વાડું ન., . જિઓ ‘પાટણ + સં. પાટ->
અનુગ], વાળ વિ[+ગુ. “વાળું' ત.પ્ર.] (લા.) કૃપણ, પ્રા. વાટમ-૩(લા.) ઉત્તર ગુજરાતના પાટણ શહેરની આસલેલિયું, કંસ, બખીલ.
પાસને પ્રદેશ. (સંજ્ઞા)
પિાટણવાડાનું) પાકિયું ન. ગાડાના પાલાને આગલે ભાગ(૨) બરડા પાટણવાડિયું વિ. [+ગુ. “ઇયું' ત.પ્ર.) પાટણવાડાને લગતું, ઉપર લટકતી નાખેલી ખેાળકે પોટલી
પાટણવાડિયા વિ.. જિએ “પાટણવાડિયું.'] વણિક પા-છંદ (પાઇન્ડ) સી. કિ.] ગાથા-અવેસ્તાની ભાષા અને બીજી કોમેમાં એક અટક અને એના પુરુષ. (સંજ્ઞા.) (પારસીઓના ધર્મગ્રંથની). (સંજ્ઞા.)
પાટણ સી. જિઓ પાટ" દ્વારા.] વિસ્તારનું માપ કરવું પાટ'યું. [સં. ઘટ્ટ વિસ્તારવાળી જમીન. (૨) વિસ્તારવાળું એ, મજણી
[પાટલો પાથરવાનું કપડું કે કાપડ. (૩) મેટો પાટલે, બાજોઠ. પાટણું ન. [જુઓ 'પાટદ્વારા.] આસન, બેઠક. (૨) (૪) સિહાસન (રાજગાદી.) [(ય. સા.વિ. જશુ. > પાટનગર ન. [sઓ “પાટ"+ સં.] રાજધાનીનું શહેર, “ય) બેસવું (-બેસવું) (રૂ.પ્ર.) વિધિપૂર્વક દેવની પ્રતિષ્ઠા થવી. “પિટલ' (૨) રાજાનો રાજગાદી ઉપર અભિષેક થે યા બેસવું. પાટ-પથરણું ન. જિઓ પાટ" + પથરણું.'] લગ્નગ્રસંગે ૦ બેસાઈ(-ભેંસાડવું) (રૂ.પ્ર.) પાટ બેસવાની ક્રિયા કરાવવી] ગણેશ સ્થાપનનું અને કન્યાને બેસવા માટેનું સાથિયાવાળું પાટ (૨) સ્ત્રી, સિં, ઘટ્ટી] પથ્થરની છાંટ, (૨) લાકડાની વસ્ત્ર (સાથે) ચાર પાયાવાળી બેઠક. (૩) ગુરુની બેઠક. (૪) નદીમાં પાઠ-૫રં૫રા (-પરમ્પરા) શ્રી. જિઓ “પટ' + સં.] આલંબાઈવાળો છીછરો ધર. (૫) ચિડાને. ઉપરનો ભાગ, ચાર્યની ગાદી ઉપ૨ ઉત્તરોત્તર આચાર્યોનું આવવું એ હ(સોના-ચાંદીની) ચપટ લગડી. [૦માં ૫૭ (.અ.) પાટ-પાટી બી. જિઓ “પાટે,'દ્વિર્ભાવ.] પાટો બાંધવો એ વેળ્યું થવું, જતું થયું. તે બેસવું ( બેસવું) (રૂ.મ.) લગ્ન પાટ-પૂન મી. જિઓ “પાટ + સં] વામમાર્ગીઓ કે પ્રસંગે મંડાયેલી પાટ ઉપર જઈ બેસવું, લગ્નને લહાવો મેટા પંથવાળાઓને પાટ માંડી કરવામાં આવતે ધાર્મિક લેવો. (૨) એ પ્રમાણે મરણ પછી મંડાયેલી પાટ ઉપર જઈ એક વિધિ ખરખરો કરવો. (૩) (જીએ) ઋતુમતી થવું].
પાટ-બંધારે (-બન્ધાર પં. [ઇએ પટ”+ “બાંધવું’ દ્વાર.] પાટ ) સ્ત્રી. [સં. વાટી ‘ગણિત'] આંકને પાડે કે નહેરમાંથી ખેતરમાં પાણી લઈ જવાને રિ, કૅનાલ ઘડિયે બેલી જ એ
૫ટ-બેસાઇ (બેસાડ) ન. જિઓ “પાટ”+ બેસાડવું.) પાટ કું. [સં. 18] વામમાર્ગમાં કે મેટા પંથમાં (ભેટે ભાગે વર અને કન્યાને પીઠી ચોળ્યા પછી પાટલે બેસાડવાની સુદિ બીજને દિવસે થતી એક ધર્મક્રિયા. [ માંટવા (ઉ.પ્ર.) ક્રિયા એવી ધર્મ-ક્રિયા કરવી)
પાટરડી સ્ત્રી, જિઓ “પાટરડે' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] પાટકવું અ.ક્રિ. ભટકવું, રખડવું, નકામું ભમ્યા કરવું
નાનો પાટરડે, માટીની તેલડી (ખાસ કરી છાસ દહીં પાટકg? સ.ફ્રિ. વિ.] જુએ “પટકવું. ૫ટકવું કર્મણિ, વગેરે માટેની). ક્રિ. પટકાવવું પ્રેસ.ક્રિ.
પાટર છું. જિઓ “પાટિયે.'] માટીને તાલિ (દાળ પાટગ કું. જિઓ “પાટ+ગાડું.'] (ચર) લાંબા ખીચડી વગેરે કરવાનું માટીનું વાસણ) પાટિયાવાળું ચાતર અને ઉત્તર ગુજરાતમાં પ્રચલિત ગાડું પાટલ વિ. સિ.] લાલ, રાતું. (૨) ન. સિંj] એ નામનું પાટ-ઘાય-વે . પટ્ટ-ઘાત, પ્રા. ઘટ્ટ થાય, “અ-] એક વૃક્ષ. (૩) [સન-] પાટલ વૃક્ષનું ફૂલ
લા) રાજપાટ ઉપર કે રાજા ઉપર થયેલો ઘા કે નુકસાન પાટા- . જિઓ “પાટલો'+ “છે.'] પાટલા જેવા પહોળા પટ-જોગી પું. જિઓ “પાટ" + ‘જોગી.'] સૌથી મોટો ઘાટની ધોની જાત, કાંકચા યોગીશ્વર, મેટો પેગી
પાટલા-ફા(હર્ષ) સી. [જ એ “પાટલો' + “કાડવું;' આવતાં પાટડિયા કું. [જ “પાટ' + ગુ. ‘ડું' + ઇચ્યું ત.ક.](ત્રણ પાટલા ઉપર બેસાડાતી હોવાથી] (લા.) પત્નીની માટી કે ઘા ઉપર કપડાને) પાટે. (૫ઘમાં.)
બહેન, મેટી સાળી, પાટલા-સાસુ (કટાક્ષમાં) પાટડી સ્ત્રી, જિઓ “પટી" + ગુ. “હું” સ્વાર્થે ત.પ્ર. +-ઈ' પલા-ભાજી સ્ત્રી, જિએ “પટ' + “ભાજી.” દરેક છોડ
પ્રત્યય.1 ખેતરને સાંકડે લાંબે ભાગ (પરચરણ વાવેતર લઈ એની નાની નાની પૂરી પાટલા ઉપર ચાકુથી કપાતી