Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 350

પલીદું
૧૩૮૫
પવન
પ્ર-સ્ફોટક, સુરંગ, ‘હિટોનેટર.” [-તે ચાટી જ (રૂ.પ્ર.) પહલવ છું. ન. સિં, પું.] તાજ કુમળાં પાનનો ગુચ્છો કે તાળવામાં ભડકો થવો. -તે ચાં , -તે મૂકવે (રૂ.પ્ર.) નવું કુમળું પાંદડું. (૨) ૫. સાડી કે પછેડીને છેડે. (૩) બે જણ ઝઘડી પડે એમ કરવું]
એ ભાતીગર છેડે (જે પછીથી સીવવામાં આવે છે). પલીદું ન. અમલી કે કોકમના પાણીની મસાલાવાળી કઢી (૪) બૌદ્ધ કાલમાં એક વિદેશમાંથી આવેલી એક પ્રજા ૫ક છું. એ નામને એક શેભીત છેડ
અને એને રાજવંશ, પાર્થિયન. (સંજ્ઞા.) ૫ર વિ. પાતળું, બારીક, ઝીણું (કાપડ). (૨) ન. લીલી ૫૯લવ-ગ્રાહી વિ. [સે, મું.] (લા.) ઉપર-ચેટિયું, ઊંડી કુમળી ડુંગળી કે લસણ
હિય તેવી જમીન નહિ તેવી સમઝવાળું, “સુપરફિરિયલ.” “સુપરફ્યુઅસ” પલેઉ૮-૧) વિ., સ્ત્રી. ખેડયા પછી પાણી પાવામાં આવ્યું (બ. ક. ઠા.) પલેજ ન. તરબુચનું વાવેતર કર્યું હોય તેવું ખેતર પલવવું અ. કેિ. સિં, તત્સમ ના. ઘા.] નવાં પાંદડાંને પલેટ પે.સ્ત્રી. [એ. લેઈટ ] સીવવામાં આવતી કપડાની કેર ફટ. પલવાવું ભાવે, ક્રિ.
પી. [૦ ભરવી , ૦ મારો,-લી, ૦ લે વી (.પ્ર.) પહલવાલેખન ન. [સં. પઢવ-મ-છેa] પહલવની આકૃતિ પટ્ટીને કપડામાં આકાર આપવો]
કરવાની ક્રિયા, વલ-બુટ્ટાનું ચિતરામણ, કેલિઈ જ ડ્રાઇગ' પલે સી. કણેક ગંદવાનું લાકડાનું કે પથ્થરનું વાસણ (ગુ. વિ). પલેવ એ “પલેઉ.'
પલવાયું જુઓ પલવવું'માં. પલેવણ ન. [સં. પ્રાન >પ્રા. દેવળ, તત્સમ] જીવ-જંતુના પહલવાંકુર (૫વાકુર) . [સં. પટ્સવ + મર] નવા રક્ષણ માટે લગડાં જોયણાં વગેરેને પહેળાં કરી તપાસવાં એ આવેલા કેરને તે તે ફટેલો ફણગે પલેવણું ન. [+]. ‘ઉં' સ્વાર્થે ત.પ્ર.) ઝાપટિયામાં કે સા- પલવિત વિ. [સ.] જેમાં પાંદડાંઓને ન કોર આજે
વરણું વગેરેમાં ભરાયેલાં જંતુ ખંખેરી નાખવાં એ. (જૈન) હોય તેવું, નવા કેરથી ખીલી ઊઠેલું, નવ-પલ્લવ પ(-હલે) મું. . પૂ૪->પા. પટ્ટમ-1 જ “પક્લો.” પલાહ વિ. જેને મેટું પલ્લું (પડવું) આપવું પડતું હોય (૨) દાઢીના લાંબા વધેલા વાળ
તેવું (વ૨, પરણવા આવનાર) પલાખવું સ. ક્રિ. સેના કે રૂપાના ગરમ થયેલા દાગીનાને પલા-કશ વિ. [. પલક](લા.) પક્ષપાત કરનાર પાણીમાં ઠાર. પલાખાવું કર્મણિ, ક્રિ. લખાવવું પલાકશી સ્ત્રી. ફિ. “ઈ' પ્રત્યય] પક્ષ-પાત ., સ. ક્રિ.
પલિલ(લી)જી. [સં. પ>િપ્રા. પર્ણિમા, પટ્ટિ(સ્ત્રી) પલેખાવવું, પખાવું એ “પલોખવુંમાં,
થયા પછી સંસ્કૃતમાં સ્વીકારાયું છે.] નાનું ગામડું. (૨) પ(-ળા), (ર) શ્રી. [ઓ “પાટવું'.] કેળવણી, ચારો-ધાડપાડુઓ વગેરેનું રહેઠાણ. (૩) ગરોળી, ગિલેડી તાલીમ, અભ્યાસ, અનુભવ
પહિલકા સ્ત્રી. [જ પલિક સં.માં સ્વીકારાયા પછી પ(-ળેટવું સ. કિ. [સં. ત્ર-ઢોટ >પ્રા. પોટ્ટ ફેકવું] સ્વાર્થે સં. ૧ ત. પ્ર.] જુએ “પલિ.' (જવાન ઘોડા ઘોડી બળદ વગેરેને) કેળવવું, તાલીમ પહેલી જ પહિલ.”
[વણ, ઘણ આપવી, અનુભવ આપ. (૨) કામ-કાજમાં જાણીતું ૫૯લુક છું. લાકડું ખાતરી ખાનાર બે-દિયવાળો એક જીવ, કરવું. પલ(-)ટલું કર્મણિ, કિં. પલાળે)ટાવવું પહેલું ન. [ફા. પહલ ] છાબડું (ત્રાજવાનું). (૨) વરુ પ્રે, સ. ક્રિ.
તરફથી કન્યાને અપાતાં દાગીના અને રોકડ, સ્ત્રી-ધન. પલેટ-ળા)વવું, પેલ(-)ટલું જ “પોત-ળોટવું'માં. [ આપવું, ૭ કરવું, ૧ ચડા(-દા)વવું, ૦ ભરવું (રૂ.પ્ર.) પલા-લેંકિયે જ “પલાંઠિય.”
સ્ત્રી-ધન તરીકે વર તરફથી કન્યાને આપવું. ૦ નમવું પ(-લ)ઠી જ પલાંઠી.'
(રૂ. પ્ર.) તરફ પક્ષપાત થશે. ૦ ભારે થવું (રૂ. પ્ર.) કુટુંબ પ(-લાંઠી-તર (-૨) ઓ પલાંઠી-તર.”
મેટું થવું. (૨) વ્યવહાર ચલાવવામાં મંઝવણ અનુભવવી] પલા(લે) જ સ્ત્રી “પલાંઠે.”
પલેદાર વિ. જિઓ “પહલે + ફા. પ્રત્યય.] પાલવવાળું પલોલ . ગળાને આગળનો ભાગ
ભરેલા છેડાવાળું (વસ્ત્ર)
[વજન ઉપાડનાર પલવવું સ, કેિ. વાવ્યા પહેલાં ખેડેલી જમીનને પાણી પહલે-દાર વિ. [ફા. પહલેહ-દા૨] તોળાટ. (૨) ભારે
પાવું. પલોવવું કર્મણિ, કિ, પલેવાવવું પ્રે. સ. ક્રિ. પહલેરી સ્ત્રી. [+ ફા. “ઈ' પ્રાયચ] તળવાનું કામ, (૨) પલેવાવવું, પલવાયું જુએ “પલોવવું”માં.
ભારે વજન ઉપાડવાનું મેટલિયાનું કામ (અનાજ વગેરેનું) પલાંટ (પલોટ) ૫. ઝીણી રેજેટી, બારીક ધળ
૫૯લા પં. [સં. પટ્ટā> પ્રા. પટ્ટમ-] જુએ “પાલવ.' (૨) પ(-)ઠિયા (પઢિ) જુએ “પલાંકિયે.”
(લા.) કોઈ પણ બે સ્થાન વચ્ચેનું અંતર, ટપિ. [-હલે પઢવું પલ(લે)ઠી (પલૉડી) એ પલાંઠી.”
- (રૂ. પ્ર.) પાછળ ચાલવું. (૨) વળગી રહેવું. ૦ છે ૫(લો)ઠી-તર (પલોંઠી-તર૩) એ “પલાંઠી-તર.” (રૂ. પ્ર.) પાછળ આવવાનું બંધ કરવું] [પાણીવાળું) પ-લે જ પલાઠે.”
પલવલ ન. [સં.] નાનું તળાવ, તળાવડું, ખાબોચિયું (સારા ૫૦ટન એ “પલટણ.”
૫(પા)વઈ (પ) પું, સ્ત્રી, એ “પયે.' ૫ટનિયે જ “પલટણિયે.’
પવન' É. [સં.] વાયુ, હવા, વાયરે. (૨) (લા,) તેર, પહલ ન. પલ્લું, છાબડું
મિજાજ (૩) પરિસ્થિતિ, સંયોગ, [૦ ઉપર ચડ(-)s