Page Text
________________
નિત્ય-સંબંધ
૧૨૯૭
નિદ્રોન્ઝ
નિત્ય-સંબંધ (સમ્બન્ધ) મું. [સં.1 હમેશા સંબંધ, નિદિધ્યાસુ વિ. [..] જુઓ “નિદિધ્યાસક.' નિત્ય-સિદ્ધ વિ. [સં] અવિનાશી, સનાતન, શાશ્વત નિદેશ પું. [સં.] સૂચન, ચીંધવું એ. (૨) આજ્ઞા, આદેશ, નિત્યસુખ ન. [એ.] શાશ્વત સુખ, મેક્ષ, મુક્તિ
હુકમ, ફરમાન નિત્ય-સ્થિતિ સ્ત્રી. [સં.] સદા રહેવું એ, (૨) અડગ સ્થિતિ, નિદેશ-કર વિ. સિ.], નિદેશ-કારી, નિદેશી, નિષ્ઠા વિ. અવિચળ ભાવ
[સપું.) આજ્ઞા કરનાર. (૨) આજ્ઞા પ્રમાણે કરનાર નિત્ય-હેમ વું. (સં.) એ “નિત્ય-યજ્ઞ.'
નિદ્રા સ્ત્રી. [સં.] ઊંઘ, નીંદર, વાપ નિત્યાનંદ (નિત્યાનન્દ ! [+ સં. મા-નર કદી લેપ ન નિકા-કર વિ. [સં.] ઊંઘ લાવી આપનારું પામે તેવો શાશ્વત આનંદ, બ્રહ્માનંદ
નિદ્રા-ગ્રસ્ત વિ. સં.] આંખોમાં ઊંઘ વેરાઈ ગઈ છે તેવું, નિત્યાનિત્ય વિ. [+સં. મ-નિવ) અવિનાશી અને વિનાશી, નિદ્રાધીન
[લન્ટ' ( જ.) શાશ્વત અને અશાશ્વત
નિદ્રાચર વિ. [સં] ઊંઘની દશામાં ફરનારું, “સેતેં મમ્મુનિત્યનિયવસ્તુ-વિવેક ૫. .] કયા પદાર્થ ક્ષણભંગુર નિદ્રા-ચર્યા સ્ત્રી. [સં.] ઊંઘની દશામાં ફરવાની ક્રિયા,
છે અને શું શાશ્વત છે એનો સાચે ખ્યાલ. (વેદાંત.) “સોને યુલિઝમ' (ભુ.ગ.) નિત્યાનુભવ છું. [+ સં. મ7-મ૨] હમેશનો અનુભવ, નિત્ય નિદ્રા-જનક વિ. [સં] જુઓ “નિદ્રાકર.' થતો અનુભવ કે ટાળો
નિકા-જિત વિ. [સ. નિકા-fi] ઊંધ ઉપર વિજય મેળવનારું નિત્યાન્ન ન. [ + સં. મન દરરોજનું અનાજ (દાનમાં નિદ્રા-ત્યાગ કું. સિં. ઊંઘમાંથી ઊઠી જવું એ, જાગ્રત થવું એ અપાતું.) (૨) દરરોજનું ખાવાનું કણેક
નિકા-દેવી સ્ત્રી. [સં] ઊંઘરૂપી દેવી [આવવી એ બિયે કિ.વ. + ગુ. ‘એ' સા.વિ.પ્ર.] જ “નિત્ય(૧). નિદ્રાધિથ ન. [+સ, યાત્રિ] વધુ પડતી ઊંધ,ઊંઘ બહુ જ નિત્યોદયાત છું. [+ સં. ૩ય + ] હમેશને સૂર્યને નિદ્રાધીન વિ. [+સ. અધીન ] ઊંધમાં પડેલું, ઘસઘસાટ ઉદય અને અસ્ત
[vજા-અર્ચના-ભક્તિ ઊંધી રહેલું, ઊંધને વશ થઈ રહેલું નિત્યોપાસન ન., -ના સ્ત્રી. [+ સં. ૩૫ાસન, ના] હમેશની નિદ્રાનાશ ૫. સિં] અનિદ્રાનો રોગ, ઊંઘ આવે નહિ નિઘરાવવું જ “નીથરવુંમાં.
એ પ્રકારને વ્યાધિ નિ-દર્શક વિ. [૪] નિદર્શન કરનાર, જેનાર. (૨) નિદર્શન નિદ્રા-ભંગ (-ભી) પું. [૪] ઊંઘમાં ખલેલ થવી કે કરવી કરાવનાર, બતાવનાર, “ડાયરેકટર', ડેમોસ્ટ્રેટર
એ, કાચી ઊંઘમાંથી ઉઠવું કે ઉઠાડવું એ નિ-દર્શન ન. [સ.] નિરંતર જેવું એ. (૨) બતાવવું એ, નિદ્રા-ભ્રમણ ન. [સં.] એ નિદ્રા-ચર્યા–“
સ ભ્યમેટ્રેશન.” (૩) દષ્ટાંત, ઉદાહરણ દાખલો, પુરાવો. લિઝમ' (દ.ભા.) () ઉપદેશ
નિકા-રેગ . [સં.] ઊંઘ સખત આવે એવા પ્રકારનો નિદર્શના સી, સિં.1 એ નામનો એક અર્થાલંકાર. (કાવ્ય.) એક વ્યાધિ. (૨) લા.) ઊંધ ન આવવાનો રોગ નિદર્શનાભાસ પું. [સ. નિન + -માંa] ખોટું દષ્ટાંત નિકાલ(ળ)નું વિ. [સં.
નિg + ગુ. “G” ત.પ્ર.], નિકાલ આપવું એ. (તર્ક)
(-ળુ) વિ. [સં.] ઊંઘાળવું, ઊંધથી ગેરાયેલું, નિદ્રા-ગ્રસ્ત નિદર્શનાલંકાર (-લર) પું. [સ. નિન + અઢR નિકાલ(-)તા સ્ત્રી. [સં.] નિદ્રાળુ હેવાપણું જુએ “નિદર્શના.” (કાવ્ય)
નિદ્રા-લા૫ છું. [૪] જુઓ “નિદ્રા-ભંગ.' (૨) ઊંઘ ઊડી નિદર્શનીય વિ. [સ.] નિદર્શનને યોગ્ય
જવાના રોગ, “ઈન્સોનિયા' (ના. ઇ.) નિદાઘ, કાલ(ળ) ૫. [સ.] ઉનાળો, ગરમી અને નિકાલપી વિ. [સં.] નિદ્રા-ભંગ કરનાર તાપની ઋતુ, ગ્રીમ-કાલ
નિદ્રા-વશ વિ. [સ.] જુઓ “નિદ્રાધીન.” [એવી દશા નિદાન ન. [૩] મૂળ કારણ. (૨) કાર્ય-કારણનો વિચાર. (૩) નિદ્રાવસ્થા સ્ત્રી. [+સ. અવરથા] ઊંઘ આવી ગઈ હોય ચિ કસા. “ડાયાગ્નોસિસ' (અ.ર.) (૪) (લા.) કિ. વિ. નિદ્રાવક્ષે૫ ૫. સિં.1 ચાલુ નિદ્રામાં એનો ભંગ કરવાનું કાર્ચ નક્કી, ચોક્કસ, ખચીત, અવશ્ય. (૫) ઓછામાં ઓછું. (૬) નિકા-વિક્ષેપક વિ. સં.] નિદ્રા-ભંગ કરનારું અંતે, પરિણામે, છેકલે, આખરે
નિદ્રાવિષ્ટ વિ. [+ સં. મા-વિ8] આંખોમાં ઊંધ ઘેરાઈ ગઈ નિદાન-કાર વિસિ.], રીવિ. [સ,૫] નિદાન શોધી કાઢનાર હોય તેવું, ઊંચે ઘેરાયેલું, નિદ્રા-ગ્રસ્ત નિદાન-ચિકિત્સા અકી. [8,] રોગનું કારણ અને એની સારવાર નિકા-શીલ વિ. [સં.] ઊંઘણશી, નિદ્રાળુ નિદાન-વિદ્યા અજી. [સ.] રોગનું મૂળ શોધી કાઢવાની વિદ્યા નિકાસન ન. [+ સંમાન] ઊંઘતા પડયા હોઇએ એવી નિદાન-શાસ્ત્ર ન. [સં.] એ “નિદાન-વિઘા.' (૨) નિદાન- ગની એક પ્રક્રિયા. (ગ.). વિદ્યાનો ગ્રંથ
નિદ્રાધીનતા સ્ત્રી. [સં.] ઊંધનો અભાવ નિદાન-સ્થાન ન. સ.] રેગની પરીક્ષા કરવાને માટે નિકાળવું જ ‘નિદ્રાલવું.” શરીરને તે તે નક્કી કરેલ ચેકસ ભાગ
નિદ્રાળુ જુઓ “નિદ્રાલુ. નિધિબ્બાસ છું. સં.] ઈષ્ટદેવ કે પરમતત્વનું નિત્ય ચિંતન નિદ્રાળુતા જુએ “નિદ્રાલુ-તા.” નિદિધ્યાસક વિ. [સં.] નિદિધ્યાસ કરનાર
નિદ્રિત વિ. સં.] ઊંધી ગયેલું નિ-દ્વિધ્યાસન ન. [૪] જુએ “નિદિધ્યાસ'
નિદ્રોન્મુખ વિ. [+સ. ૩રમુd] આ ઘેરાવા મંડી હોય Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |