Page Text
________________
નિત-રેજ
૧૨૯૨
નિત્યસંબધ
લગતું
નિત-રેજ કિ. વિ. જિઓ નિત' + રજ સમાનાર્થીઓ- (૨) દરરોજ કરવાના ધાર્મિક ગ્રંથને પાઠ (વાંચી જવું એ) ને દ્વિભવ.] દરરોજ, હંમેશ, હર-હમેશ
નિત્ય-પૂજા શ્રી. [સ.] હંમેશનું નક્કી થયા મુજબનું પૂજનનિતલ(ળ) ન. [સં] સાત માટેનું એક પાતાળ. (સંજ્ઞા.) અર્ચન નિત(-)વાળિયે જ “નતવાળિયે.”
નિત્ય-પ્રતિ કિ.વિ. [સ.], જુઓ “નિત્ય(૧).” નિતંબ (નિતખ) પું. [સં.] ઢાંઢાને બેમાંને પ્રત્યેક ઉપર નિત્ય-પ્રલય પં. [સં.] માણસ નિદ્રા લે છે એ સુષુપ્તિના સેલે ભાગ, કલે, ગરે
રૂપને પ્રલય નિતંબવતી (નિતબ-) વિ, . સિં.] ભારે ઢગરાવાળી નિત્ય-પ્રવાસ પું. સિં] દરરોજની ચાલુ મુસાફરી ખી, નિતંબિની. (૨) (લા.) અમી (સામાન્ય)
નિત્યપ્રવાસી વિ. [સ, .] દરરોજ મુસાફરી કરનારું નિતંબાસ્થિ ન. [+ સં. મ0િ] કલાનું તે તે હાડકું નિત્ય-ભેજ છું. [સં.] દરરોજનું ભેજન નિતબિના (નિતબિની) વિ., સ્ત્રી, સિં.1 જાઓ “નિતંબવતી. નિત્યજી વિ. [૪, પૃ.] દરરોજ ભેજન કરનાર નિતંબીય (નિતબીય) વિ. સં.1 નિતંબને લગતું, ગરાને નિત્ય-સુકા વિ. સિ.] હંમેશાંને માટે મોક્ષદશામાં રહેલું,
[.] જાઓ "નિતરાણ. કાળના બંધન વિનાનું. (૨) પું. પરમાત્મા, પરબ્રહ્મ, પરનિતાર , રણ ન. [; “નિતારવું' + ગુ. “અણુ કુ. મેશ્વર, ભગવાન
(દરરોજ, કાયમ, હર-હંમેશ નિતારવું જ “નીતરવું'માં.
નિત્યમેવ કિ. વિ. [સંનિરથમ +gવ અપવાદ વિના નિતારો છું. [એ. “નીતરવું' + “અરે” ક. પ્ર.] જઓ નિત્ય ૪ ૫. (સં.] દ્વિજને ત્યાં તે હમેશ યાગ નિતરાણુ.”
[તદન, સાવ, સદંતર, “અટલ નિત્યયાજી વિ. સિ., પૃ.] અગ્નિહોત્ર વૈશ્વદેવ વગેરેમાં નિતાંત (નિતાત) ક્રિ. વિ. સં.] ખબ, અતિશય. (૨) હંમેશાં પરાયણ રહેનારું નિતવાળિયો જ “નતવાળિયે.”
નિત્યજીવન ન. [સં.] સતત ચાલુ રહેતી જવાની નિત્ય ફિવિ. [સં.] હંમેશાં, દરરોજ, પ્રતિદિન, (૨) વિ. નિત્ય-લીલા શ્રી. [સં.] હમેશનો ખેલ (પરમાત્માની સૃષ્ટિનિત્યનું, હંમેશનું, જિંદું, “હેબિટ્યુઅલ.” (૩) સદા રહેલું, રૂપી ક્રૌઢા)
સનાતન, શાશ્વત “ઇટર્નલ. (૪) સ્થિર, અચલ નિત્યલીલા-વાસ છું. [૪] (લા.) (મુખ્ય આચાર્ય-કુટુંબનું નિત્ય-કથા સ્ત્રી. [સં] દરરેજ થતી ધર્મવાર્તા
માણસ મરણ બાદ ભગવાનની ક્રીડાને ભાગી બની રહે નિત્યકર્મન. [સ.]હંમેશ કરવાનું (કાર્ય, રૂટિન' (મન). (૨) છે એ માન્યતાઓ) અવસાન, મૃત્યુ. (પૃષ્ટિ.)
દરરોજનું ધાર્મિક કાર્ય–સંખ્યામાળા પાઠ-પૂજા જપ-થાન વગેરે) નિત્યલીલાવાસી વિ. (સં. .], નિત્યલીલા-સ્થ વિ. [સં.] નિત્ય-કુંવારું વિ. [+જુઓ “કુંવાર.] (લા) હંમેશનું (લા.) ભગવાનની સનાતન કીડાનું સહભાગી-હકીકતે નવું નવું જાણવા સદા તત્પર
અવસાન પામેલું (ખાસ કરી આચાર્યો અને આચાર્યપત્નીનિત્ય-કૃત્ય ન. સિં. એ “નિત્યકર્મ.”
એના વિષયમાં રૂઢ છે.). (પુષ્ટિ.) નિત્ય-કમ પું. [૪] રાજને કમ, રૂટિન'
નિત્ય-વાદ ૫. [સં.] જ ‘નિત્યત્વ-વાદ.” નિત્યક્રિયા સી. (સં. એ “નિત્યકર્મ(૧).”
નિત્યવાદી વિ. સં. ૫.] જ “નિત્યત્વવાદી.” નિત્ય-ક્ષર ન. [૪] દરરોજની કરાતી હજામત
નિત્ય(નિ)વાસ . [સં.] કાયમનું નિવાસ-સ્થાન, કાયમી નિત્યતા સ્ત્રી. [સં.અવિનાશી૫ણું, સનાતન-તા, શાશ્વતતા, રહેઠાણ ઇટર્નિટી”
નિત્ય(નિવાસી વિ. [સં૫.] કાયમનું રહેનારું નિત્ય-તૃપ્ત વિ. સં.] હંમેશને માટે સંતેવી
નિત્ય-વિજેગ-ગે)ણ (-ણ્ય) વિ, સી. [+જુએ “વિજોગનિત્ય-૧ ન. [સં.] જુઓ “નિત્ય-તા.”
(ગે)ણ.'] હમેશ માટે પતિને વિયેગ પામેલી સ્ત્રી નિત્યત્વ-વાદ છું. [] બધા જ પદાર્થ કઈ અને કોઈ નિત્ય વૈકુંઠ (-વૈકુ) ન. [સંપું.] પરમાત્મા-પરમેશ્વરનું
સ્વરૂપમાં સદા હયાતી ધરાવે છે એવો મત-સિદ્ધાંત, શાશ્વત અખંડ ધામ અનેકાંતવાદ. (જૈન)
[વાદી. (જૈન) નિત્યવૈરિણી વિ, સી. સં.) હંમેશની શત્રુ (ચિંતા વગેરુ નિત્યત્વવાદી છું. સિ.] નિયત્વ-વાદમાં માનનારું, અનેકાંત- નિત્ય-વૈરી વિ. [ !) સદાને માટે પરસ્પર શત્રુ-રૂપ નિત્ય-નવું વિ. [ + જુઓ “નવું'.] જ “નિત-નવું.' (ઊંદર-બિલાડી, સર્ષનિત્યનિયમ . [સ.] જુએ “નિત-નીમ'-'નિત્ય-કર્મ.' નિત્ય-વ્યવહાર પું. (સં.) દરરોજનું કામકાજ, “રૂટિન” નિત્ય-નિવાસ રૂં. સિં.] જ “નિત્ય-વાસ.'
નિત્યશઃ ક્રિ.વિ. [સં.] નિત્ય, હંમેશા, દરરોજ, પ્રતિદિન, નિત્યનિવાસી વિ. [સ., .] જાઓ “નિત્યવાસી.”
નિત નિત નિત્ય-નૂતન વિ. સં.] જુઓ “નિત-નવું.'
નિત્ય-સમાસ પું. [સં. જેનાં પદ છૂટાં કરાતાં નથી તેવા નિત્ય-નૈમિત્તિક વિ. સં.] દરરાજનું તેમજ તે તે વિશિષ્ટ પ્રાચીન કાળના સંસ્કૃત શબ્દો ગણાતો એક સમાસ (વ્યા) પ્રસંગ ઊભે થતાં કરવાનું (કાર્ય)
નિત્ય-સંન્યાસી (સન્યાસી) વિ, . [સંપું ] જેનામાં નિત્ય-પદ ન. [સ.] શાશ્વત, સ્થાન, સ્થિર સ્થાન. (૨) સાંસારિક કાઈ આસક્તિ નથી તેવા સાધક મંદિરમાં દરરોજ ગવાતું તે તે કીર્તન. (પૃષ્ટિ.)
નિત્ય-સંબદ્ધ (સબ) વિ. [સં.] હમેશાંને માટે જોડાઈ નિત્ય-પાઠ છું. [. દરરેજ કરવાને તે તે અયાસ. રહેલું
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |