Page Text
________________
નામદારી
૧૮૨
નામા
નામદારી સી. [] પ્રખ્યાતિ, વિખ્યાતિ.(૨) પ્રતિષ્ઠિતતા ના-મરદ જુઓ “ના-મર્ડ.” નામ-દ્વાદશી સ્ત્રી. [સં.] માગસર સુદિ ત્રીજનું એક દેવ- નામરદાઈ ‘જ “નામઈ' બત. (સા.).
નામ-રાશિ, શિયું વિ. સં. + ગુ. “યું' ત.ક.] જયંતિષની નામ-ધરાઈ સ્ત્રી. જિઓ “નામ” કે “ધરવું' + ગુ. “આઈ' બાર રાશિના નક્કી કરેલા નામનવમાં તે તે રાશિના નામવર્ણ ક. પ્ર.] (લા.) નિદા, અપ-કીર્તિ, બદનામી
જેને બીજાની સાથે સમાન હોય તેવું, સમાન રાશિવાળું નામ-ધાતુ પું. [સ.] નામ સર્વનામ વિશેષણ વગેરે ઉપરથી
નામ-રૂ૫ ન., બ.વ. [સં.] પ્રત્યક્ષ દેખાતું પદાર્થનું સ્વરૂપ કે ક્રિયાપદ તરીકે ઉપયોગમાં આવતે શબ્દ; (જેમકે “અજ- આકાર અને એને ઓળખવા માટે અપાયેલી સંજ્ઞા-હકીકતે વાળું'> અજવાળવું; “ધોળું> ળાવું-ધોળકાવું' હિં. દેખાતું અનુભવાતું જે કાંઈ પદાર્થ-જાત છે તે, ફોનમેનન અપના'>“અપનાવવું વગેરે.) (વ્યા.)
(દ.ભા.). “કેટેગરી' (અટક). (વેદાંત.) નામધારક વિ. સિં.] કોઈ અન્યનું નામ ધારણ કરનારું. ના-મર્દ વિ., પૃ. [ફ.નપુંસક, હીજડે. (૨) બાયલો, રંડવા (૨) (લા.) ઢાંગી, દંભી, ડોળી
નામર્દાઈ સી. સ્ત્રિી. + ગુ. આઈ' ત.પ્ર.), નામર્દી સ્ત્રી, નામ-ધારણ ન. [સં] કોઈ બીજાનું પિતે નામ ધારણ કરવું કિ.] નપુંસકપણું, હીજડાપણું. (૨) બાયલાપણું એ, બીજાના નામે પોતાને ઓળખાવવું એ
નામ-લિંગ (લિ) ન. [સં] સંજ્ઞાઓની Sલગ સ્ત્રીનામ-ધારી વિ, સિ., પૃ.] જ એ “નામ-ધારક.'
લિંગ નપુંસકલિંગ એ પ્રકારની ઓળખ, નામની જાતિ. (ભા.) નામ-ધન (ન્ય) સ્ત્રી, જિઓ “નામ" + “ધન.'] ભગવાનનાં નામ-લીલા . (સં. ભગવાનની નામ-રૂપે દેખાતી સમગ્ર નામેનું મોઢથી કરવામાં આવતું વારંવાર કથન
સષ્ટિ. (દાંત.) નામ-પેય વિ. [સં.]નામવાળું. (૨) ન. નામ, અભિધાન, સંજ્ઞા નામ-લેણું ન. જિઓ “નામ + “લેવું’ + ગુ. “અણું 'પ્રો. નામના સ્ત્રી. [સં. નામ ઉપરથી] ખ્યાતિ, કીર્તિ, આબરૂ, નામ-કીર્તન, નામ-કથન, ભગવાનનાં નામનું કથન. (૨) પ્રતિષ્ઠા. (૨) જાહેરાત
(લા.) સ્મારક, યાદગીરીનું ચિહન નામ-નિર્દેશ કું. સિ.) નામનો ઉલ્લેખ
નામવર વિ. ફિ.] પ્રખ્યાત, વિખ્યાત, સારી નામનાવાળું નામ-નિવેશ ૫. [સં.] જાઓ “નામ-ઠામ.'
નામવરી શ્રી. [ફા.) પ્રખ્યાતિ, વિખ્યાતિ, નામના નામ(-) નિશાન ન.ફિ. નામ-નિશાન] નામ અને એધાણ. નામ-વાકય ન. [સં.) મોટા વાકયમાંનું એવું નાનું વાકય કે [ ન રહેવું (-૨ :વું) (રૂ.પ્ર.) બિનવારસ મત પામવું, નિર્વશ જે સમગ્રરૂપે “નામ' તરીકે વપરાયું હોય (જેમકે “આપી જો ].
[કાગળ, ‘લેટર-હેડ' સાચું બોલે છે એ તમારે ગળે ઊતરે છે!' આમાં “આરોપી નામ-પત્ર કું. સિં, ન] છાપેલાં નામ-સરનામાવાળો કેરે સાચું બોલે છે.) (વ્યા.) [એવું બતાવનાર (વ્યા.) નામ-પરિવર્તન ન. [સં.], નામ-પલટો . જિઓ “નામ' નામ-વાચક વિ, [સં.3, નામ-વાચી વિ. સિં૫.] નામ છે
+ પલટ.] નામમાં કરવામાં આવતે ફેરફાર, નામ-બદલે નામ-વાદ પું. [૪] નામામક હેવાપણું, “નામિનાલિઝમ' નામન્વેષ ન. સિં] ઉપરનું પુસ્તકના નામવાળું દૂઠું, ‘ટાઈ- (દ.ભા.)
એિક દરેક નામ આવે એમ ટલ-પેઈજ' (મ.રૂ.)
નામ-વાર કિ. વિ. જિઓ “નામ* + “વાર'] એક પછી નામ-ફેર પું. [જ “નામ”+ર.], નામ બદલી સ્ત્રી,-લે નામવારી સ્ત્રી, જિઓ “નામ”+ “વાર' + ગુ. “ઈ' ત...]
૫. જિઓ “નામ”+‘બદલી,-લે.”] જ એ નામ-પરિવર્તન.” નામની ક્રમવાર યાદી, નાની ક્રમ પ્રમાણે ગોઠવણી નામ-બટાઉ વિ. જિઓ “નામ + “બુડાવવું” + ગુ. “આઉનામવું જ “નમવું'માં. (૨) નીચા વળી બાળકની ગુદા ક.], નામ-બળું વિ. જિઓ “નામ' + બળવું' + ગુ. દેવડાવવી (નાગરોમાં ૨૪) [અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા.) ‘ઉ' કુપ્ર.] “નામ-ડુબાઉં.”
નામ-શક . સિં] દ્રોમાં ઊંચી-જાતની ગણાતી કોમ નામ-મંત્ર(-મન્ન) પું. [સં.] ઇષ્ટનો નામરૂપી મંત્ર
નામશેષ વિ. [સં] નામ માત્ર બાકી રહ્યું હોય તેવું, નાશ નામમાત્ર વિ. [સ.] માત્ર નામ પૂરતું, નામનું જ. (૨) પામેલું. (૨) મરણ પામેલું
(લા.) ખૂબ જ ડું, સ્વપ. (૩) શક્તિ વિનાનું નામ શ્રવણ ન. સિં] ભગવાનનાં ગવાતાં નામ સાંભળતાં એ નામ-માલા(-ળા) બી. [સં.] શબ્દકોશ. (૨) ઇષ્ટના નામની નામ-સંકીર્તન (-સહકીર્તન) જુએ “નામ-કીર્તન.” માળા
[(૨) નામના વર્ણોવાળું બીબું, “સૌલિંગ' નામ-સંસકાર (-સકાર) . સિં] જુઓ “નામકરણ.” નામ-મુદ્રા સ્ત્રી. [સં.] નામના વર્ણોવાળી વીંટી, “સીલ.’ નામ-સાદસ્ય ન. સિં.) નાનું સરખાપણું નામયજ્ઞ . [8,] ભગવાનના નામને જપ-કીર્તન વગેરેના નામ-સેવક ! [સ.] માત્ર કહેવાને સેવક, સેવાને ડોળ રૂપને યજ્ઞ, જપ-યજ્ઞ
નિબંધ, નેમિનલ રેલ” કરનાર સેવક નામવાદી સ્ત્રી, જુઓ “યાદી.'] નામના અનુક્રમવાળી નામ-સેવા સ્ત્રી. [૪] પ્રભુના ચરિત-ગ્રંથોનું વાચન-મનન નામ-યોગી વિ. [સ., પૃ.] વાકયમાં નામ-સર્વનામ સાથે નામ-મરણ ન. સિ.] પ્રભુનાં નામેનું યાદ કરતાં રહેવું એ વિભક્તિ અને કામ આપતે ક્રિયાવિશેષણની કક્ષા ના મંજર (-મ-જર) વિ. [ફા.) મંજુર ન કરેલું, (૨) રદ
શબ્દ (જેમકે “પાસે' “નજીક’ ‘ઉપર' “માથે વગેરે). (ભા.) બાતલ કરેલું નામરજી સી. જિઓ “ના” + મરજી.'] મરજીનો અભાવ, નમંજૂરી (-મ-જરી) સી. [વા.] મંજૂરીને અભાવ અનિચ્છા, નાખુશી
નામાક્ષર પું, બ.વ. સિ. નામના + અ-ક્ષર) દસ્કત, સહી
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |