Page Text
________________
નાતિ-ભી)
૧૨૮૧
નામ-ર
ને પુત્ર અને ઋષભદેવને પિતા. (સંજ્ઞા.)
માર (ઉ.ક.) ખૂબ તિરસ્કાર કરો, અવ-ગણના કરવી. નાભિ (ભી) સ્ત્રી. [સ.] . (૨) મધ્ય-ભાગ. (૩) પૈડાની ૦ પર પાણી ફેરવવું (કે રેવું) (રૂ.પ્ર.) પ્રતિષ્ઠાને હાનિ ના. (૪) મલ તd, “ચુકલિયસ” (છે. સુથાર)
પહોંચાડવી. • પર મરવું (રૂ.પ્ર.) વારી જવું, આફરીન નાભિ-ભી કમલ(ળ) ન. [.] એ “નાભિવ.” રહેવું. ૦ પાવું (રૂ.પ્ર.) એખે ચોખ્ખી વાત કરી લેવી. નાભિ'-ભી)-ચક્ર ન. [સં] દંટીનું કેદ્રસ્થાન. (૨) (લા.) (૨) ગંદું ઉપનામ આપવું. ૦ પામવું (ઉ.પ્ર.) મશહૂર થવું. કઈ પણ કેંદ્રસ્થાન
[ક્ટ્રિક સીલિંગ' (મ.ટ.) (૨) ઓ “નામ પમાડવું.'૦ બદનામ કરવું (રૂ.પ્ર.) આબનભિ-છંદ (૭ન્દ) કું. [સં] મધ્ય-ભાગની છત, “કોન્સ- રે ગુમાવવી. બાળવું, ૦ મકવું (રૂ.પ્ર.) ત્યાગ કરવો. નાભિ'-ભી)-જીવા સ્ત્રી. સિં] જુએ “નાભિ-શિરા.' (૨) સંભારવું નહિ. બળવું, ૦ બેળાવવું (-ળ-)(રૂ.પ્ર.) નાભિ(-ભી)-(૦%)દેશ મું. સિં.] દંટી આસપાસને ભાગ આબરૂ ખાવી. ૦ માટે મરવું (રૂ.પ્ર.) કીર્તિ માટે સખત નમિ (ભી)-નાલ(-ળ) ન, (-, -ન્ય) રુમી. [સં. નામ- મહેનત કરવી. ૦ મેટું કરવું (-મોટું) (રૂ.પ્ર.) આબરૂ
(-મી)-ન.] જમતાં બાળકની દંટીએ વળગેલો નાયડે. વધારવી. ૦ રાખવું (રૂ.પ્ર.) પ્રતિષ્ઠા જાળવી રાખવી. • લેવું નાભિ(ભી)-૫ ન. [૪] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે (રૂ.પ્ર.) તહોમત મકવું, આળ ચડાવવું. (૨) પજવવું. વિષ્ણુની ઇંટીમાંથી ઊગેલું પદ્મ
૦ સમરવું (રૂ.પ્ર) માળા જપવો. ૦ હેવું (રૂ.પ્ર.) પ્રખ્યાતિ નાભિ(ભી)-પ્રદેશ જુઓ “નાભિ-દેશ.” [નાભિચક(૧).' રહેવી. -મે કરવું (રૂ.પ્ર.) નામે ચડાવી સાંપવું, “એસાઈન.” નાભિ(-ભી-મંડલ(ળ) (-મડલ,-ળ) ન. સિં.] જુઓ મે લખવું (રૂ.પ્ર.) કોઈને ખાતે માંડવું. મે લાવવું (રૂ.પ્ર.) નાભિ'-ભી)-મૂલ(ળ) ન. [સં.] ઘૂંટીનું મૂળિયું
ઉધાર લાવવું. સારું નામ (રૂ.પ્ર.) સકીર્તિ] નાભિ-ભો-યંત્ર (ચત્ર) ન. [સં] પારામાં ગંધકનું ભારણ નામક વિ. [સં. નામન + ] નામવાળું, નામથી જાણીતું કરવા વપરાતું એક યંત્ર. (ઉદક)
(સમાસમાં ઉત્તરપદમાં; જેમકે “કૃષ્ણ-નામક' વગેરે) નસિ(-ભી)-વૃદ્ધિ સી. (સં.ટી ફુલવાને રેગ નામ-કડી સ્ત્રી. [જ “નામ' + “કડી.”] નામના અત્યાનાભિ-ભીશિરા સ્ત્રી. [સં] દંટી સુધી આવતી નસ ક્ષરથી ઉત્તરોત્તર નામ તારવતા-બેલતા જવાની રમત નાભેય પુ. (સ.) નાભિ ૨જાના પુત્ર-ઋષભદેવ. (સંજ્ઞા.) નામ-કરણ ન. [સ.] નામ પાડવાનું કામ. (એ એક સંસ્કાર છે.) નાભયંકર' (નાયત્ર) નસિં. નામિ(મી) + અન્તર] નામ-કીર્તન ન. [સ.] ભગવાનના નામનું ગાન કાચ અથવા અરીસાના પ્રકાશ-કેંદ્રથી જયાં પ્રકાશનાં નામ(મુ)કર વિ. [વા. ‘ના’ + અર. “મુકેર '] એક વાર કિરણ મળતાં હોય તે બિંદુ સુધીનું અંતર, ફોકલ લેંગ્લે' હા કહીને ફરી જનારું
[ગણતરીમાં લેવું એ નાયંતર (નાવ્યંતર) ન. [સ, નામિ(મી) + અત્તર નામ-ગણના જી. [સં.] નામને ધ્યાનમાં લેવું એક નામને અવ્યય.] દંટીની અંદર ભાગ
નામચા સ્ત્રી. [ફા. નામચ] નામના, કીર્તિ, આબરૂ, પ્રતિનામ અવ્યય. (સં.) એટલે કે, અર્થાત્ (ગુ. માં રૂઢ' નથી. ઠા, પ્રખ્યાતિ
સં. ગ્રંથોના અનુવાદમાં “બ્રહ્મ નામ વિદ' જેવો ઉપયોગ.) નામચીન વિ. [], નામ-ધ વિ. [ફા. “નામચીન્’– નામ ન. સિં.] સંજ્ઞા, ઓળખ, અભિધાન, નેઇમ.” (૨) નો જ વિકાસ; “ચીંધવું' સાથે સંબંધ નથી.] પ્રખ્યાત, સંજ્ઞાવાચક કઈ પણ શબ્દ, “નાઉન.' (વ્યા.) (૩) પ્યાતિ, વિખ્યાત, સારી રીતે જાણીતું, નામીચું. (૨) ખરાબ રીતે પ્રતિષ્ઠા, કીર્તિ, આબરૂ. (૪) ક્રિ.વિ. જરાય, લેશ પણ જાણીતું, “નાટૅરિયસ” [ આપવું (રૂ.પ્ર.) કિંમત નક્કી કરવી. (૨) ઉલેખ નામશું ન. ખેટું બહાનું કરવો. ૦ ઉછાળવું (રૂ.પ્ર.) કલંક ચડાવવું. ૦ ઊછળવું નામ-જાદુ વિ. વિ. નામ-જદહ ] લોકમાં સારી કીર્તિ ઉ.પ્ર.) આબરૂ જવી. ૦ કમાવું, કરવું, ૦ કાઢવું (ઉ.પ્ર.) મેળવી હોય તેવું
[નામને ઉદેશી પ્રતિષ્ઠા મેળવવી. ૦ કે નિશાન (ઉ.પ્ર.) પત્તો, ઠેકાણું. નામ-ભિગ .વિ.જુઓ “નામ*'+ સં. ઘોર >પ્રા. નોril • ઊઠી જ(જા)વું (રૂ.પ્ર.) નિર્વ' જવો. ૦ ૫(-4)નું નામ શું વિ. [+], ‘ઉં' ત, પ્ર.] નામને ઉદેશી કહેલું યાદીમાં નામ નેધાવું. ૦ પઢા(રા)વવું (રૂ.પ્ર.) યાદીમાં કે લખેલું
સિરનામું, પતે નામ દાખલ કરાવવું. ૩ ચમકવું (ઉ.પ્ર.) પ્રતિષ્ઠા થવી. નામ-કામ ન., એ.૧., બ.વ., જિઓ “નામ ' + ઠામ.” , ચાલવું (રૂ.પ્ર.) કીર્તિ વ્યાપક થવી. • જપવું (ઉ.પ્ર.) નામ-ડબાઉ વિ. [જ એ “નામ + ડુબાવવું' + ગુ. “આઉ' સતત યાદ કરવું. ૦ જવા દેવું (રૂ.પ્ર.) વાત મૂકી દેવી, ક. પ્ર.] (લા.) પિતાની અ-પ્રતિષ્ઠા કરાવનારું, આબરૂ વાત જતી કરવી, ટાળવું. ૦ ડુબાડવું (રૂ.પ્ર.) અપ-કીર્તિ ગુમાવનારું [‘રામણ -દી.'] જુએ રામણ-દીવડે'વહોરવી. ૦ તારવું (રૂ.પ્ર.) કીર્તિ વધારવી. • દેવું (રૂ.પ્ર) નામણ-દીવડે, નામણ-દીવ મું. [જ “રામણ-દીવડે” પડકારવું. (૨) પજવવું. ૭ ન દેવું, ન પૂછવું, ન લેવું નામથી સ્ત્રી, જિએ ‘નામવું' + ગુ. ‘અણુ' કુ.પ્ર.] જોડે (ઉ.પ્ર.) લેવા-દેવા ન રાખવી. ૦ નીકળવું (રૂ.પ્ર.) પ્રતિષ્ઠા બળદ નીચું જોઈ ચાલે એ માટે એનાં શિગડાં ઉપર લઈ
લાવી. ૦નું (રૂ.પ્ર) નકામું, નજીવું, બિન-ઉપયોગી. ૦૫મા- બંસરીના નજીકના ભાગમાં બંધાતો દોરીને ટુકડો (-૧) (ઉ.પ્ર.) પૃષ્ટિમાર્ગીય વૈષ્ણવની અષ્ટાક્ષર મંત્ર(શ્રી : નામ-દાતા વેિ, મું. [સં. નાન: ઢાંતા] નામ આપનાર ફાળે મમ)ની દીક્ષા મેળવવો. ૦ ૫ર જાન દેવા (ઉ.પ્ર.) નામદાર વિ. .] લોક-વિખ્યાત, સુ-પ્રસિદ્ધ. (૨) લા.) આબરૂ મેળવવા જાનની પરવા ન કરવી, ૦ ૫ર જોડે માનવંત પ્રતિષ્ઠિત
Jain Educak74 Hernational 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |