Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 233

નાકાસ
નાક-ખ
(લા.) પોતે અ-પ્રતિષ્ઠા વડેરી લીધી હોય તેવું.(ર) નિર્લેજ, કાણું પાડવું. નાકરાવું કર્મણિ, દિ. નાકરાવવું પ્રે., સ.ક્રિ. નકતું, એશમ નાકરાવવું, નાકરાવું જએ નાકરતું'માં, નક-લંગડી શ્રી. [જુએ ‘નાકૐ' + લંગડી.’] (લા.) એ નામની
એક મત
[નાક. (પદ્મમાં.) નાકલિયું ન. [જુએ ‘નાકર' + ગુ. ‘કું’ સ્વાર્થે + ‘ઇયું’ ત, પ્ર.] નાક-લિસેાટી સ્રી,, -ટે પું., નાકલીટી સ્રી, ટપું. [જએ ‘નાકનૈ’. + ‘લિસે ટી, -ટા,’-લીટી,-ટા’.] જમીન સાથે નાક ધસવું એ. (૨) (લા.) તાખા પાકારનું એ. [નાક લીટી ખેંચવી (-ખું ચવી), નાક-લીટી તાણવી (રૂ. પ્ર.) હાર ખલ કરવી, (૨) પસ્તાવું. (૩) હારી માફી માગવી, (૪) કાલાવાલા કરવા] [(લા,) નમાલું. (૩) હલકું ના-કસ વિ. [1, ‘ના' + જએ ‘કસ.’] કસ વિનાનું, (૨) નાકસી સ્ત્રી. [ફા.] નાલાયકી, હલકાઈ નાકસૂર જુએ ‘તાસૂર,’
નાસેરી સ્રી. જએ ‘નસકોરી.’ નાસેરું ન. જુએ નસકોરું.' નાકા-ચાલે પું. [જએ ‘નકું' + ચીલેા.'] (લા.) નગર ક્રે ગામની ભાગોળેથી જતા વાહનના લેવાતા એક જૂના કર નાકા-તૂ-ભ્રૂટ વિ. જુએ ‘નાકું’ + ‘તૂ (ત્રં )ટવું.'] (લા.) વ્યભિચારી, ચારિત્ર્ય-હીન નાકા(-કે)-દાર વિ. પું. [જ ‘નાકું’ + ફ્રા.પ્રત્યય.] નાકા ઉપરની ચેાકી કરનારે સિપાઈ, (ર) નાકા ઉપરની ચાકીએ જકાત વસૂલ કરનાર કર્મચારી, જકાતી કારકૂન, દાણી નાક(-કે)દારી સ્રી. [+ ગુ. ઈ ' ત.પ્ર.] નાકાદારની કામગીરી ના-કાફી વિ. [. + અર.] પૂરતું ન હોય તેવું, અપૂર્ણ, સંજોગેાને પહોંચી ન વળે તેટલું કે તેનું નાક(-કે)-મંદી(-ધી) (મન્દી, ધી) સ્ત્રી. [જુએ ‘નાકું’+ ફ્રા. ‘અન્દી.’] રસ્તા બંધ કરવા એ. (ર) (લા.) જકાત વસૂલ કરવાની ક્રિયા, ‘લોકેઇડ' ના-કાબિ(-એ)લ વિ. [ફા. + અર. ‘કાબિલ્’] આવડત વિનાનું ના-કાબિ(-એ)લિયત શ્રી. [ કા. + અર. કાબિલિચ્ચત્ ’] આવડતને અભાવ, બિન-હાશિયારી નાકામ(-મિ)યામ વિ. [ફ્રા. + અર. 'કામયાબ્] સફળ ન થયેલું કે ન થાય તેવું, નિષ્ફળ, અ-સફળ ના-કાર(-) પું. [જુએ ‘નાર’ + સં. ર્ + ગુ. ‘એ* ત.પ્ર.] નન્નેા ભણવા એ, નકાર
૧૨૬૮
of.
નાક-પૂરું ન. લાકડા કે પથ્થર માંહેનું કાણું નાક-ઘસણી સ્ત્રી. [જુએ નાક’+ ‘શ્વસવું’ ગુ. ‘અણી’ કૃ.પ્ર.] (લા.) ખુશામત. (ર) આજી, વિનંતિ. (૩) લાચારી નાઈટ (-છટ) વિ. જુએ નાકર' + છાંટવું' દ્વારા.] નાક સાંસરવું પસાર થાય તેવું (દુર્ગંધ વગેરે માટે) નાક-છાબી સ્રી. [જએ ‘નાકરે' દ્વારા.] નાકમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું [નામની એક વનસ્પતિ નાક છીંકણી સ્ત્રી. [જુએ બાકર' + ‘છીંકણી ’] (લા.) એ નાકટ વિ. [જ નકટું’ દ્વારા.] (લા.) નિભૅજ્જ, બેશરમ, (૨) કલંકિત [પ્ર.] નાક. (પદ્મમાં,) નાકયુિં જિએ નાકર, + ગુ. ‘હું' + ઇયું' સ્વાર્થે ત. ના-દર વિ. [ફા.ના’+જુએ ‘કદર,’] કદર વિનાનું, ગુણગ્રાહક-તા ન હોય તેવું ના-કદરદાની સ્ત્રી, [l, + અર. + ફા. પ્રત્યય], નાકદરી સ્ત્રી. જિએ ‘ના-કદર.' + ગુ. ઈ’ત. પ્ર.] કદરદાનીનેા અભાવ નાકનમણુ ન. [જ ‘નાકર'+'નમણું' + ગુ. ‘અણ' રૃ. પ્ર.] (લા.) નાક કાન વગેરેનું એક ઘરેણું. [॰ કરવું ( પ્ર.) નાના મેઢા દાગીના વેવિશાળમાં ચડાવવા માટે કરાવવા] નાક-પડી(ફ્રી) સ્ત્રી. [જુએ ‘નાકરે' + પી (-ટ્ટી).'] ઘેાડાના નાક ઉપર રહેતી મેાવડ માંહેની એક પટ્ટી નક-પધેર (-૨૫) ક્રિ. વિ. [જુએ નાકર' દ્વારા.] નાકની ડાંડીની સામે સીધું હોય એમ, [॰ જવું (રૂ. પ્ર.) સીધે માર્ગે ચાલ્યા જવું]
નાક-ફળી સ્ત્રી. જઆ ‘નાકર' + ફળી.'] એ નામનું
સ્ત્રીએના નાકનું એક જૂના સમયનું ધરેણું નાકુ-છંદ(-૪) (-અન્ય,Ā) પું. [જુએ ‘નાકર' + ફા. ‘બન્યું.'] નાક ઉપર રાખવાના મરડો કે પટ્ટો (ચેડા બળદ વગેરેને માટેના) નાકબુદ્ધિ વિ. જુઓ ‘નાકર' + સં.] (લા.) નાક સુધી જ જેને વિવેક પહોંચે તેવું તુચ્છ બુદ્ધિવાળું ના-કબૂલ વિ. [કા. ‘ના' + જુએ ‘કબૂલ' અર.] સંમતિ આપે તેવું, કબુલાત ન આપી હાય તેવું ના-કબૂલાત . [ફ્રા. ‘ના' + જ એ ‘કલાત.'], ન-કબૂલી સ્ત્રી. [જુએ ‘ના-કબૂલ'+ ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર.] સંમતિ ન આપવી એ, વાતના અ-ૌકાર, ઇન્કાર ના-૨ પું. [કા. ‘ના' + સં.] વેરાન ભરવા એ (એક
પ્રકારના સત્યાગ્રહ)
નાર
નાકર છું. સેાળમી સદીની વચ એ પચીશીને વડેદરાના એક આખ્યાન-લેખક દસા દિસાવાળ વણિક. (સંજ્ઞા.) ન. [જુએ ‘નાકરવું.] ઢેર બાંધવા માટે ભીંતના પથ્થરમાં કે લાકડામાં પાડેલું કાણું. (૨) ધ્વજદંડને જોડેલા લાકડાના બે ટુકડાઓ માંહેનેા તે તે એક. (૩) નાથ પરાવવા માટેનું બળદ પાડા વગેરેના નાકમાં પાડેલું કાણું નાકરણ ત. જુએ ‘નાકરવું’ ગુ. ‘અણુ’‡. પ્ર.] કેાસના
ઉપરના ભાગમાં કારી બાંધવા પાડેલું કાણું નાકરવું સ. ક્રિ. નાથ પહેરાવવા બળદ-પાઢા વગેરેના નાકમાં
Jain Education International_2010_04
નાકાર-ગી સ્ત્રી. [+ ફા. ‘ગી’ પ્રત્યય] (લા.) આળસ, સુસ્તી નકારવું સક્રિ. જ઼િએ ‘નાકાર,’-તા.ધા.] જુએ ‘નકારવું.’ નાકારાવું કર્મણિ, ક્રિ. નાકારાવવું કે.,સ.ક્રિ. નાકારાવવું, નાકારાવું જએ ‘નાકારવું’માં, નાકરી શ્રી. જએ ‘તાકાર’+ ગુ. ‘ઈ ' ત.પ્ર.] બિન-ઉપયાગીપણું [ખરાબ વૃત્તિ, હલકટ વલણ નાકારે-પણુ ન. [જુએ ના-કાર' + ગુ. પણ' ત.પ્ર.] (લા.) નાકારા જ નાકાર.' નાકા-વેરે પું. જુિએ નાકું'+વેરા.'] ગામ કે નગરના નાકા ઉપર વસલ કરવાના કર, નાકા-કર, જકાત, દાણ, ‘કટ્રાઇ,’ ‘ટાલ,' ‘ટર્મિનલ ટૅક્સ’ નાકાસ જ નાકિસ,’