Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 213

નણરાઈ-જય)
૧૪૮
તુલા-કાતિ
નણદોઈ-ઈયા) j[સં. નાનપfa>પ્રા નણંદ્ર– નવો આવેલું. (૨) ખાડાખડબાવાળું
+ ગુ. “એ” સ્વાર્થે ત...] નણંદના પતિ, પતિની બહેનને નવો ક્રિ.વિ. સિ. તરત, જલદી, ઝટ પતિ (ભાભીને)
નત્ર . [એ. “નાઇટ્રોજન' દ્વારા સંરકૃતીકરણ એક જાતને નણંદ સી. [સં. નનાઃા >પ્રા. નાંદ્રા > અપ.નળદ્ર તત્સમ] રાસાયણિક પદાર્થ, નિર્ગુણ વાયુ, “નાઇટ્રોજન.” (૨) વિ. (ભાભીને) પતિની બહેન
સુરેખર ગુણ ધરાવતું, “નાઇટ્રિક ન(ના)વવું, ના-ના)ણવું જ “નાણ” માં. નક વિ. [એ. “નાઈટ્રિકનું સંસ્કૃતીકરણું જ “નત્ર(૨).’ નત' વિ. [સં] નમેલું
નત્રકા પું, ન. [+ “અસુરોખારને તેજાબ, “નાઈટ્રિક નત? () કિ.વિ. સિં, નિત્ય, અર્વા, તદભવ. ગ્રા. નિત્ય, ઍસિડ'
[‘નવ(૧).” હમેશાં, દરરોજ
નત્રજન છે. [એ. “નાઇટ્રોજનનું સંસ્કૃતીકરણ.] જાઓ નત-પર્વ વિ. સિં] નહેરની જેમ સાંધામાંથી વળેલું (નખ નત્રજનીય વિ. [+ સં. મનીષ ત..] નાઈટ્રોજન વાયુને લગતું, બાણ વગેરે) (બ.ક.ઠા.)
“નાઈટ્રિક નત-શ્વ વિ, સી. (સ.] ભમાં નીચી નમી પડેલી હોય તેવી સહી નવ-વાયુ પું. જિઓ “નત્ર' + સં.] જુઓ નત્ર(૧).” નત-મરતક વિ. [સં.] જેનું માથું નીચું નમેલું હોય તેવું નઝામ્સ છું, ન. [જઓ “નત્ર' + એ “મા”] જ “નત્રનત-મુખ વિ. સિં] જેનું મોટું નીચું નમેલું હોય તેવું કામ્સ.' ના-નિતા-તે-વાળિયે (નત્ય) વિ, પૃ. [જ એ “નત' + નન્નોયિત વિ. જિઓ “નત્ર' + સં. ત ભ. ક.1 નત્રામ્સ ‘વાળવું' + ગુ. “ઇયું' કુ.પ્ર.] મરનારની પાછળ નિત્ય જમવા સાથે ભસ્મ અથવા માસાર ભેળવતાં થતા પદાર્થ, “નાઈટ્રાઈટ' આવનાર બ્રાહ્મણ, નતાનિય
[‘નત-મસ્તક.' નત્રિકાન્સ S., ન. જિઓ “નત્ર' + સં. શક ત. પ્ર. + સં નત-શિર વિ[સં. 71-રારા ], નત શીર્ષ વિ. સિં] જઓ ] તીવ્ર જલદ, ઍસિડ, “એકવાર્ફોર્ટિસ નતાન (-) ક્રિ. વિ. [સ. નિન->નિતા- + જ ગુ. નત્રિત કું. જિઓ “નવ' + સં. દસ ત. પ્ર.] કઈ મળ તત્વ ઇ' સા.વિ, પ્ર; ગ્રા.] હમેશ, દરરોજ, નિત્ય
સાથે નત્રને તેજાબ ભળવાથી થતો ક્ષાર, નાઇટ્રેઈટ' નતાની વિ. [સં. નત + આનન] જુએ “નત-મુખ.' નત્રિલ ન., સ્ત્રી. [જ એ “નત્ર’ + સં. સૂત. પ્ર.] ઘઉં મકાઈ નતાનિયા પું. [જ આ ‘નતાન”+ ગુ. ‘ઇયું” ત...] જુઓ દૂધ દાળ તેમજ માંસ માછલીમાં રહેલું પ્રોટીન તત્વ નતવાળિયે.”
[હોય તેવું તેવું નથ' સ્ત્રી. [. પ્રા. નાથા નાકમાંની દી.] (લા.) સીઓના નતાંગ (નતા 8) વિ. સં. નત + મ ] જેનાં અંગ નમી પડયાં નાકના ડાબા ફણસામાં ઘલાતી ખાસ ઘાટની કડી નતાંગી (નતા ગી) સી. [સં.] સ્તન અને જઘન લચી પડયાં નથ(-) અ. કેિ, વર્ત. કા. [સ, નારિ> પ્રા. નધિ હોય તેવી અપી
> જ, ગુ. “નથી.’ ગ્રા.] નથી, છે નહિ નકાલ લાશ (-લાશ) પું. [સ, + ચંરા] આકાશીય પદાર્થને નથી, નથડી સ્ત્રી. [ઓ નથ' + ગુ. હું સ્વાર્થે સ. મ. ધવ સાથે જોડનાર મહાવૃત્ત અને ઈષ્ટ સ્થળના યાખ્યો- + “ઈ' પ્રત્યય + “લ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.], નથણી-ની) સી. તરવૃત્ત વચ્ચેનો ખણે(ખગેળ.)(૨) ૫ર્વ તરફ મધ્યાહન- [ + “ણું'.-ની” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જ નથ.(પદ્યમાં) બિંદુમાં આવવાને સૂર્યને જેટલો સમય લાગે તથા નથાવવું, નથાણું જુએ “નાથવું”માં, મધ્યાહન-બિંદુથી પશ્ચિમ તરફ જેટલો સમય લાગે તેટલે નથી અ. હિં, વર્ત. કા. [સં. નાતિપ્રા . નધિ >જ.ગુ. સમય. (જ.)
છે નહિ. (ત્રણે પુરુષે બધાં વચનેમાં સમાન આ રૂપ મુખ્ય નતાશ (નતીશ) છે. [સં. નર + અંરા] આકાશીય શિર- ક્રિયાપદ તરીકે તેમ સહાયક ક્રિયાપદ તરીકે પણ વ્યાપકતાથી બિંદુથી મપાતું અંતર, આકાશીય પદાર્થનું ધ્રુવથી અંતર. પ્રયોજાય છે.) (ખગોળ.).
નર્થયો છું. જિઓ “નાથ' + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] નાથવામાં નતિ સી. [સં.] નમન, નમસ્કાર. (૨) એક બાજ હળ- નિષ્ણાત માણસ. (૨) (લા.) શ્રીકૃષ્ણ (કાલિય નાગ નાથ લે.) વાની પરિસ્થિતિ
નથુભાઈ પું. [‘નાથ' દ્વારા “નાથ' > ‘નથ’+જએ “ભાઈ.] નતિ . કાન ઢંકાય તેવી સુતરાઉ કે રેશમી ભરત- (લા.) માટે માણસ ભરેલી બાળકની ટોપી, ગલેચી
નદ પું. [સં.] મેથી નદી નતીજે . [અર. નતીજ] પરિણામ, ફળ. (૨) નિકાલ, નદવી વિ, પું. [અર. “નદવા”+ “ઉ'+ •ઈ ' તમ] ઉત્તર ફેંસલે. (૩) (લા.) બદલો, વળતર
ભારતની નદવા” મુસ્લિમ કૉલેજના સ્નાતક નવાળિ જુએ “નતવાળિયે.”
નદત વિ. [સં. ૧ +7], તિયું વિ. [+ ગુ. “યું સ્વાર્થે નાતાલ વિ. સં. ૧ + જુએ ‘તોડવું.'] ચપાટની રમતમાં ત. પ્ર.] લઈને પાછું ન આપનારું
તો થયા વિનાનું (૨) ન. ન-તોડથી થતી હાર નદીયું વિ. [સં. + જ ‘દા' + ગુ. “હું” ક. પ્ર.] સગર્ભા ન નારિયું વિ. [+ જ “યું સ્વાર્થે ત.ક.] જુએ “ન-ડ. થયેલી કોઈપણ પશુ-માદા
[ભકિંચન નતિદર- રીય વિ. સિં. નત +૩ઢર, કઢી નમી પડેલા- નદારત,-૬ . વિ. વિ. નદારદ ] ગુમ થયેલું, ગેબ. (૨) લચી પડેલા પેટવાળું, અંતર્ગોળ, “કેનેઇવ'
ન-દાવા ક્રિ. વિ. સિં. + જઓ “દાવો.'] કોઈ જાતને નન્નત વિ. સં. નત + ૩નત] નમેલું અને પછી ઊંચે હક કે દાવો ન રહે એ રીતે
' પE