Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 129

કર્યું
ગડગડાટ
જુઓ ‘હંગાઈ ’દાંગાઈ ' દૂંગું વિ. [જુએ ‘મૂંગું.'] જએ ‘મૂંગું’શ્વાંગું.’ કુંદ (-ધ) જઆ ‘છૂંદ’ કુંદલ(-ળ) જુએ ‘છૂંદલ.’ દુંદાલ(-ળ), -લે(-ળા) જુએ ‘હૂંડાલ.’ દુંદુભિ (દુ-લિ) પું., સી., ન. [સં., પું., સ્ત્રી.] એક મોટું યુદ્ધ-વાદ્ય, નગારું દુંદુભિ-નિ,દુંદુભિ-નાદ (દુન્દદ્ધિ) પું. [સં.] દુંદુભિના [વાની ક્રિયા દુંદુભિવાદન (દુન્દુભિ-) ન. [સં.] નગારું કે નગારાં વગાડદુંદુભિ-સ્વન (દુન્દુલિ) પું. [સં.] જુએ ‘દુંદુભિ ધ્વનિ.’ હુંબાલ (દુમ્માલ) પું. [ફા.] પૂછ્યું. (૨) પાછળના ભાગ, પૂંઠે કુંભા (હુમ્ભા) પું. જાડા એટ [વિકલ્પે] જએ ‘દુર્.’ દુઃ ઉપ. [સં. વુન્, અધેષ વ્યંજનામાં પણ શ--સ' પૂર્વે દુઃખ ન. [સં.] શરીર કે મનની પીડા, અસુખ. (૨) સંકટ, આપત્તિ. (૩) નડતર, અડચણ, [ના ડુંગર, નાં ઝાડ, નાં વાદળ (૩. પ્ર.) અપાર દુઃખ. એ પાપે (રૂ.પ્ર.) મહામહેનતે, સુખે દુઃખે]
દુઃખ
દુઃખ-કર વિ. સં. ટુવસ્થ દુઃખ-કર્તા વિ., પું.] દુઃખ કરનારું, દુઃખદ [દુઃખ કરનારું,દુઃખદ દુ:ખકર વિ., [સં.], દુઃખકર્તા વિ. [સં. વુલસ્ય, વાંહું.] દુઃખ-કંદ (-કન્હ) પું. [સં] દુઃખનું જામી ગયેલું મૂળ, અપાર [‘દુઃખ-કર.' દુઃખ-કારક વિ. [સં.], દુઃખકારી વિ. [સં,,હું.] જએ દુઃખ-ગર્ભિત વિ. [સં.] જેમાં દુઃખ છુપાઈને રહેલું કે રહેલાં છે તેવું [કરનાર, દુઃખ-ભંજક દુ:ખ-ગંજન (-૫-જન) વિ. સં.] દુઃખને ભાંગી નાખી દૂર દુ:ખ-ગૂંજન† (-ગ-જન) ન. [સં.] દુ:ખ ભાંગી નાખવાની [કીચડ, અપાર દુ:ખ દુઃખ-ગર યું. [+જુએ ‘ગાર.] દુઃખરૂપી ગારા, દુ:ખમા દુઃખ-ગ્રસ્ત વિ. [સં.] દુઃખોથી ઘેરાયેલું, ખૂબ દુઃખી દુઃખ-જીથી વિ. [સં., પું.] દુઃખે જીવન ગુજારનાર દુઃખ-ઝાળ સ્ત્રી, [+જુએ ‘ઝાળ.'] દુ:ખરૂપી અગ્નિની જ્વાલા, ઘણું સખત દુ:ખ
ક્રિયા
દુઃખ-ત્રય ન., બ.વ. [સં., ન., એ.વ.] આધ્યાત્મિક ભૌતિક અને આધિદૈવિક અથવા આધિ વ્યાધિ અને ઉપાધિ એવાં ત્રણ દુ:ખ
૧૧૬૪
[દુ:ખી દુઃખ-ત્રત વિ. [×.] દુઃખ કે દુ:ખથી ત્રાસી ઊઠેલું, અત્યંત દુઃખ-દ વિ. [સં.] દુઃખ આપનાર, દુઃખ-દાતા, દુઃખ-કર દુઃખ-દગ્ધ વિ. [સં.] દુઃખને લીધે સળગી ઊઠેલા ચિત્તવાળું દુઃખ-દર્શક વિ. [સં] દુઃખના ખ્યાલ આપતું
દુઃખ-દાતા વિ. [સં. દુઃવસ્ત્ર લૈંત્તિા, પું], -યક વિ. [સં.], યી વિ. [સં, પું.] જએ ‘દુઃખ-૬.’ દુઃખ-નશંક વિ. [સં.] દુ:ખના નાશ કરનારું દુઃખ-નિરખ પું. [ર્સ,] શારીરિક કે માનસિક પીડાને અટકાવવાની ક્રિયા
દુઃખ-ભાગી વિ. [સં., પું.] દુઃખી થયેલું, દુઃખી દુઃખ-ભાર પું. [સં.]જએ ‘દુઃખ-જ.’ દુઃખ-ભીરુ વિ, [સં.] દુઃખથી ડરનારું, દુઃખને નજીક આવવા ન દેનારું. (ર) જુએ ‘દુ:ખ-ત્રસ્ત.’ દુઃખ-મય વિ. [ર્સ.] તદ્ન દુઃખી. (૨) દુઃખ દેનારું દુ:ખમય-તા શ્રી. [સં.] તદ્ન દુઃખી હાલત દુઃખમુક્ત વિ. [સં.] જેનાં દુઃખ દૂર થયાં હોય તેવું દુ:ખ-માચક, ન` વિ. [સં] દુ:ખમાંથી છેડાવનાર દુઃખમૈાચન ન. [સં.] દુ:ખમાંથી છેડાવવાની ક્રિયા દુઃખ-મેચની વિ., શ્રી. [સં.] દુઃખમાંથી છે।ઢાવનારી (સ્ત્રી) દુઃખ-શૈધ વિ. [સં.] દુઃખથી કે કષ્ટપૂર્વક મેળવેલું, દુ:ખ-પ્રાપ્ત દુઃખન્નય વિ. [સં.] દુઃખથી કે કટ્ટથી મળે તેવું દુઃખ-વાદ પું. [સં.] જીવનમાં સુખના સંભવ જ નથી એવા મત-સિદ્ધાંત, નિરાશાવાદ, ‘પૅસિમિશ્રમ'
દુઃખવાદી વિ. [સં.,પું.] દુ:ખવાદમાં માનનારું, નિરાશાવાદી, ‘પેસિમિસ્ટ'
દુઃખ-વિસ્મારક વિ. [સં] દુ:ખને ભુલાવનારું આધિ-દુઃખ-વિસ્મારણ ન. [×.] દુઃખને ભુલાવવાની ક્રિયા દુઃખ-વિસ્મૃતિ સ્રી. [સં.] દુઃખને ભૂલી જવાની ક્રિયા, દુ:ખ વિશે તદ્ન લાપરવા
દુ:ખ-નિરોધક વિ. [સં.] દુ:ખ ટાળનારું, પીડા અટકાવનારું દુ:ખ-નિવારક વિ. [ર્સ.] દુઃખ દૂર કરનારું
Jain Education International_2010_04
દુઃખનારી
દુઃખ-નિવારણ ન. [સં.] દુ:ખ દૂર કરવાની ક્રિયા દુઃખ-નિવૃત્તિ શ્રી. [સં.] દુ:ખ દૂર થવું એ, દુ:ખ-મન દુઃખ-પરાયણ વિ. [સં.] દુ:ખને વળગી રહેનારું દુઃખ-પરિણામઢ વિ. [સં.] જેનું પરિણામ દુ:ખમય હાય તેલું, દુ:ખ લાવી આપનારું દુઃખ-પૂર્ણ વિ. [સં.] દુઃખથી ભરેલું, તદ્દન દુઃખી દુઃખ-પ્રદ વિ. [સં.] જુએ ‘દુઃખદ.’ દુઃખ-પ્રદાન ન. [સં.] સામાને દુઃખ થાય એવું કરનું એ, દુઃખ દેવું એ [ભાગે જેમાં દુઃખ હોય તેનું દુઃખ-પ્રધાન વિ. [સં.] જેમાં દુઃખની મુખ્યતા હોય તેવું, માટે દુઃખ-પ્રાપ્ત વિ. [સં., હિં. તત્પુ.] દુઃખ પામેલું દુઃખ-પ્રાપ્તૐ વિ. [સં., નૃ.તત્પુ.] દુઃખ કે કષ્ટથી મેળવેલું,
દુઃખ-લધ
દુઃખ-માજ પું. [+ એ ‘બાજ'] દુઃખના ભાર, ઘણું દુઃખ દુ:ખ-ભંજક (-ભ-જક), -ન↑ વિ. [સં.] જુએ ‘દુઃખ-નાશક.’ દુ:ખ-ભંજનૐ (ભજ્જન) ન. [સં.] દુઃખના નાશ, દુઃખ દૂર થયું એ
દુઃખ-શમન ન. [સં.] દુઃખની શાંતિ, દુઃખ શમી જવું એ દુઃખ-શલ્ય ન. [×.] દુઃખરૂપી સાલ, દુઃખરૂપ કાંટા દુઃખ-શામક વિ. [સં.] દુઃખને શમાવી દેનારું દુઃખ-સાગર [સં.] દુ:ખને દરિયા, પાર વિનાનાં દુઃખ દુઃખ-સાધ્ય વિ. [સં.] મુશ્કેલીથી સાધી શકાય તેવું, કષ્ટસાધ્ય દુઃખહર,-શુ` વિ. [સં.] દુ:ખ દૂર કરનાર દુઃખ-હરણુ ન. [સં.] દુઃખ દૂર કરવું એ
દુઃખ-હર્તા વિ. [સં. ટુવસ્થ હર્તા, પું.], દુઃખ-હારક વિ. [સં] જુએ ‘દુ:ખ-હર.'
દુઃખ-હારિણી વિ., શ્રી. [સં.] દુઃખ દૂર કરનાર (સ્ત્રી) દુઃખ-હારી વિ. [સં., પું.] જએ ‘દુ:ખ-હર.’