Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 124

દુર્ગમ(મ્ય-તા
૧૧૫૯
દુર્નિગ્રહ
દુર્ગમ(-મ્ય)ના સી. [સં] દુર્ગમ હોવાપણું
દુર્ઘટ વિ. [સ. યુ + ઘટ મુકેલીથી ઘડાય તેવું, મુશ્કેલીથી દુર્ગ-રક્ષક છું. [સં] એ દુર્ગપતિ,'-'દુર્ગપાલ.'
બને કે બનાવાય તેવું, દુઃસંભવ દુર્ગ-વિધાન ન [સં.1 કિલો ચણાવવાની ક્રિયા
દુર્ઘટના સ્ત્રી, સિં. સુન્ + ઘટના] ખરાબ બનાવ, ખરાબ દુર્ગ-સંસ્કાર (-સકાર) પું. સિં.) કિલ્લાની મરામત બનેલો પ્રસંગ, અશુભ ઘટના
[હાલત દુર્ગધ (દુર્ગ-ધ) મું [સં. યુ+ ] ખરાબ ગંધ, બદબો, દુર્ઘટાવસ્થા સી. [સં. દુર્ઘટ + અવસ્થા] દુર્ધટ પરિસ્થિતિ કે નઠારી વાસ
દુર્ઘર્ષ પું, ણ ન. [.ટુન્સ ઘર્ષ,ઉળ] ખરાબ પ્રકારની દુર્ગધ (દુર્ગ-ધ્ય) સ્ત્રી. [સં. ટુ પું, પરંતુ “વાસ' બોન્ડ અથડામણ, અનિચ્છનીય અથડામણ. (૨) ખરાબ પ્રકારની ના સાદ ગુજ,માં સ્ત્રી.] જુઓ “દુર્ગધ.'
હરીફાઈ [ખરાબ અવાજ, આકરા ખળભળાટ દુર્ગધનાશક (દુર્ગધ) વિ. [સં.] ખરાબ વાસને દૂર કરનાર દુષ છું. [સં. દુર + ઘોષ સાંભળ ન ગમે તેવો અતિ દુર્ગધન્યુક્ત (દુર્ગધ-), દુર્ગધિત (દુર્ગતિ ) વિ. [૪], દુર્જન પું, ન. [. દુન્ + નન, પું] ખરાબ માણસ, દુષ્ટ
દુર્ગધી" (દુધી) વિ. [સ., ] દુર્ગધવાળું, ગંધાતું માણસ, દુરિજન દુર્ગધીર (દુર્ગજી) સ્ત્રી. [સ. ટુથ . + ગુ. ” સ્વાર્થે દુર્જનનતા સ્ત્રી. [સં] દુર્જનપણું ત.પ્ર.) એ દુર્ગધ.૧-૨,
દુર્જય(૩) વિ. [સં. સુર + Hથ,-] જેને જીતવું મુશ્કેલ છે તેવું, દુર્ગા એ. સિં] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે મહાદેવનાં પત્ની મુશ્કેલીથી જિતાય તેવું, દુર્જય પાર્વતીનું એક નામ, ભવાની, ભવ૫ત્ની (દર્ગાના નવ સ્વરૂપ દુર્જયા-)ના જી. સિ.] દુજેય હોવાપણું મનાયાં છે). (સંજ્ઞા).
દુર્જર વિ. સિં. સુર + ૧૨] મુશ્કેલીથી પચે તેવું. (૨) મુશ્કેદર્શા-ચકલી સ્ત્રી, જિઓ “ચકલી.1, Í-ચલી જી. લીથી ઘસાય તેવું, તરત ધરડું ન થાય તેવું [+હિં] કાળા રંગની લાલ પઠવાળી ચકલી
દુ-જત વિ. [સં. ૨૬+ નાંa] હલકા કુળમાં જન્મેલું. (૨) દુર્ગાદેવી સ્ત્રી. [સં] જુઓ “દુર્ગા.'
(લા) કમનસીબ, હતભાગ્ય, દુર્ભાગી દુગધિકારી, દુર્ગાષ્યક્ષ . [સં. હુi + અપિશારી, અર્યક્ષદુજેય વિ. [સ. -] જાઓ “દુર્જય.' એ “દુર્ગપતિ.”
દુર્જય-તા સ્ત્રી. [૩] જાઓ “દુર્જયના.” દુર્ગા-નવમી સી. [સં] આ સુદિ નોમની તિથિ. સંજ્ઞા) દુર્ણ વિ. સિં. ૮૬+૪] દુઝ બુદ્ધિવાળું, ખોટી સમઝ ધરાવનારું (૨) કાર્તિક સુદિ નામ. (સંજ્ઞા.) (૩) ચૈત્ર સુદિ નામ. દુ-તા સ્ત્રી. [સં.] દુ હોવાપણું (સા.)
દુય વિ. [સં. સુર+] ભારે મુશ્કેલીથી જેનું જ્ઞાન દુર્ગાપૂજન ન., દુર્ગાપૂજા સ્ત્રી. [સં.] આસો સુદિ નોમને મેળવી શકાય તેનું, ગઢ, ગહન, દુર્ગમ, દુધ દિવસે-નવરાત્રના છેલ્લા દિવસે કરાતી દુર્ગાની પૂજા દુર્લૅયતા શ્રી. [સં.[ દુય હેવાપણું દુર્ગાશ્રય પુ. સ. ટુ + ચા-ક] કિલાને આશરે કિલ્લામાં દુર્દમ, મન, મનીય, -મ્ય વિ. સં. મહામુલીથી જેના જઈ ભરાઈ રહેવું એ
ઉપર કાબૂ મેળવી શકાય તેવું દુર્ગાષછી સ્ત્રી. [૧] આ સુદિ છઠની તિથિ. (સંજ્ઞા.) દુર્દશે વિ. [સં. સુલ ૩] જોવું મુશ્કેલ બને તેવું. (૨) (લા.) દુર્ગાષ્ટમી સ્ત્રી. [સ. યુ ગમી આ સુદિ આઠમની ભયંકર દેખાવનું [(૨) વિ. ઓ “દુર્દર્શ. માતાના નિમિત્તે થતા હવનની તિથિ. (સંજ્ઞા) (૨) કાર્તિક દુર્દર્શન ન. [સ. ૬+ ન] ખરાબ રીતે જોવાનું એ. સુદિ આઠમ. (સંજ્ઞા) (૩) પૌષ સુદિ આઠમ, (સંજ્ઞા). દુર્દશા સ્ત્રી. [સ ૩૬+ ] જાઓ “દુરવસ્થા.' (૪) ચૈત્ર સુદિ આઠમ. (સંજ્ઞા) (૫) ભાદરવા સુદ દુદાંત (દુર્દાન્ત) વિ. સં. સુન્ + ટ્રાન્ત] મુશ્કેલીથી જેનું દમન આઠમ. (સંજ્ઞા.)
કરી શકાય તેવું, દુર્નિગ્રહ [વાવંટોળ વગેરેવાળો દહાડો દુર્ગા સપ્તશતી સ્ત્રી. [સ.] માર્કંડેય પુરાણમાંની રાજા દિન પું. [સ. યુનિ ન.] ખરાબ દિવસ, વારો, વાદળાં સુરથનું ચરિત આપતાં દુર્ગાએ મારેલા અસુરોની વાત દુર્દેશ્ય ન. સિં. સુર + ] ખરાબ પ્રકારને દેખાવ, વર આપતી કથા, ચંડી-પાઠ. (સંજ્ઞા.)
દેખાવ
[દુર્ભાગિતા, અવદશા દુર્ગા-સ્મરણ ન. [સં.) દુર્ગા દેવીને યાદ કરવાની ક્રિયા દુદેવ ન. [સ. દુન્ +àa] ખરાબ નસીબ, કમનસીબી, દુર્ગણું . [સ. યુ + ગુ] અવગુણ, અપ-લક્ષણ, ખરાબ દુદેવ-વશાત કિ. વિ. [સં] કમનસીબે, દુર્ભાગ્યે, કમભાગ્યે ટેવ, કુટેવ, કુ-લક્ષણ, ખરાબ ખાસિયત, એબ
દુર્દેવી વિ. સિ., પૃ.] કમનસીબ, દુર્ભાગી દુર્ગુણી વિ. સં] દુર્ગુણથી ભરેલું, અપલખાણું દુર્દ વ્ય ન. [સ. ફુવ દ્વારા જ “દુર્દેવ.” દુર્ગેશ' પું. સિં. + ]િ જુઓ “દુર્ગ-પતિ.”
દુર્ધર વિ. [સં.] મુશ્કેલીથી ધારણ કરી શકાય તેવું, પકડી દુર્ગેશ . [૩. સુnt + ] દુર્ગાના સ્વામી મહાદેવ, રુદ્ર, રાખવું મુશ્કેલ , શિવ, શંકર
જિન સમારંભ દુધર્ષ, ર્ષણ, ધંણીય, -બ્ધ વિ. [સ. યુ + વર્ષ, ઉન, દુર્ગોત્સવ ! સિ. યુ + લક્ષa] નવરાત્રમાં થતા દુર્ગાના ખર્ષની ,-ર્થ] મહામુશ્કેલીથી જેને સામનો કરી શકાય તેવું દુર્થહ . [સં. ૮ + ] ખરાબ ગ્રહ. (જ.). (૨) પર્વ- દુર્વાન ન. [સ. ૩૨+ દવાન] ખરાબ પ્રકારનું ધ્યાન, બદદાનત ગ્રહ, બાંધેલો ખરાબ અભિપ્રાય, “બાયસ'
દુનિંગ્રહ વિ. સં. સુન્ + નિગ્ર€ જેને કાબૂમાં રાખવું મુશ્કેલ દુથ વિ. [સ. યુ + ગ્રાહ્ય] મુશ્કેલીથી પકડી શકાય તેવું છે તેનું દુદત