Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1147

સર
૨૧૮૨
સરપ
જનારું. (૨) વેર ઘેર ભટકનારું
સરટ ક્રિ. [રવા] શ્વાસ લેતાં લીટને કારણે અવાજ થતું સરકે ૫. કા. સિકં] તાડી શેરડી દ્રાક્ષ વગેરેને જેમાં હોય એમ
[સીધું કરેલું ખટાશ કે થોડો આથો આવી ગયાં હોય તેવો રસ સરક વિ. [જ “સરકવું' + ગુ. “ડ' મયગ.] ખેંચીને સરખ () જ “સરક.”
સરકણું વિ. [જ એ સરકણું' + ગુ. “હ” મધ્યગ.સરકીને સરખાઈ સી. [ ઓ “સરખું + ગુ. “આઈ' ત.પ્ર.] પર- ટી જાય તેવું (એવી ગાંઠ વગેરે), સળકણું પરની સુપતિ-તા, મેળ. (૨) સુગમ-તા, સરળતા, સગવડ, સરકિયું વિ. [+ગુ, “છયું ત.] ખેંચતાં ટી જાય તેવું, અનુકૂળતા. (૩) (લા.) સંપ તિલના, મુકાબલો સરડકણું (ગાંઠ વગેરે) સરખામણી સી.[જ “સરખાવવું' + ગુ. “આમણીક પ્ર.] સર કે . [જ એ “સડક +. “ઓ' ત.ક.) ખાતાં સરખાવટ (૫) સ્કી. જિઓ “સરખાવ' + ગુ. “આટ' પીતાં કોળ ગળાની બારી તરફ ખેંચતાં થતો અવાજ, કુ.પ્ર.] એ સરખાઈ' (૨) જઓ “સરખામણી.' (૨) એવી રીતે ખાવાની ક્રિયા. (૩) (લા.) લીટે સરખાવડા(રા)વવું એ “સરખાવવું'માં.
સરડી ઝી. [જ “સરડો' + ગુ. “ઈ' કીપ્રત્યય] સરડાની સરખાવવું સ.. [જ સરખું' -ના.ધા] તુલના કરવો, માદા, (૨) સિ.] સરડે મુકાબલે કર, સરખામણી કરવી. સરખાવાનું કર્મણિ, સરડે કું. [સં. ફાટ-> પ્રા. રામ-] કાચી ક્રિ. સરખાવા (રા)વવું , સં.કે.
સરણ ન[સં.] સરવું એ, ખસવું એ, સરકવું એ સરખું .િ [સ, લક્ષજ>પ્રા. વિવા-] સમાન, તુષ્ય, સરણિ, ણી સારી. સં.) કેડે, માર્ગ, રસ્તા. (૨) પગદંડી, બરોબર, જેવું, મળતું આવતું, (૨) સમું, સીધું, (૩) કેડી. (૨) પંક્તિ, હાર. (૩) રીત, રસમ, પદ્ધતિ, પ્રકાર, ખાડા ખદબા વિનાનું, સપટ, સમતલ. (૪) વ્યવસ્થિત. (૪) નદી
[નજર, દરેિ. (3) સ્મરણ, યાદી (૫) કેચ, ઘાટેત, લાયક (૬) “ચની જેમ ભારવાચક સરત ઢી, [એ “સુરતા.'] ધ્યાન, લક્ષ્ય, ચિત્ત. (૨) વિશેષણ: “વાત સરખી ન કરી.” [ખી નજર (ઉ.પ્ર) સરતચૂક (-કર્ષ) શ્રી. [+જ “ચક.'] ખ્યાલ બહાર નિષ્પક્ષપાત દષ્ટિ. ૦ કરવું (રૂ.પ્ર.) માર મારી સરળતા જવું એ
[મહત્તવની જાંચ કરતું કરી દેવું, સીધું કરવું. ચારે ખૂણે સરખું (રૂ.પ્ર.) સર-તપાસ કું., સી. જિઓ “સર*+*તપાસ'] મુખ્ય તપાસ, સાવ ખાલી ખફ]
સર-તાજ છું. [ફા.] માથાને મુગટ. (૨) (લા.) સરદાર, સરખે-સરખું વિ. [+ ગુ. “એ' ત્રી, વિ. કે સા.
વિપ્ર, મુખી, ધણી, વડીલ [આવી રહેલું, નજીકનું, પાસેનું જ “સરખું.”] સમોવડિયું, બોબરિયું
સરતું વિ. [જ “સરવું' + ગુ. “તુ' વર્ત. ક] નજીક, સર-ગરમી સદી. (કા] કામમાં ચપળતા, હોશિયારી સર-તેજાબ છું. [જ એ “સર' + “તાબ.'] ભારે આકરો સરળ . [રિા દ્વારા] જેમાં અંદર થોડે થોડે એક તેજાબ, “એકવારગિયા” (૨.વિ.)
અંતરે બી હોય છે તેવી ગર્ભવાળી શાકની લાંબી શિંગો સર-દાર છું. [N] આગેવાન, અગ્રણ, મુખી. (૨) લશ્કરી આપતું એક ઝાડ
[જરાત નાસ્ત અમલદાર. (૩) શીખ લેનું એક સંબંધન, સરદાર સરગી સી. મુસ્લિમેના રમજાન મહિનામાં મળસકે વહેલો સરદાર-છ , બ.વ, [+ “છ(માનાર્થે)] જુએ “સર - સરઘ(-ગ) ન. ફિ. ગત્] નગરયાત્રા, શોભાયાત્રા, દાર(૩).'
[મહુવા બાજ થતી એક જાત વર-ડો. [ ૦ ચ(-૮૦૬ (રૂ.પ્ર.) કરતી થવી).
સરદારિયા વિવું. [+ ગુ. “છયું' ત.પ્ર.] કલમી આંબાની સર-ઘાસ ન, સિં. ૨૪-] એ નામનું એક પાસ સરદારી સી. [ફ.] સરદારનો હેદો કે કામગીરી, આગેસરજ જ એ “સરક.”
વાની. (૨) વિ. સરદારને લગતું સરજણ-ન)-હાર વિ. જિઓ “સર જવું' + ગુ. “અણ” સર-દેશમુખી સી. [એ “સર' + હેરામુa + ગુ,
પ્ર. + અપ. ૬+ સં. વાર >પ્રા. ] સર્જન કરનાર “ઈ'ત..] મરાઠી રાજ્યકાલને હતું તે એક મહેસૂલી લાગે સરજત (૯) સી. [જએ “સરજ' દ્વારા.) સરજેલું હ૨-. સરનશીન છું. (કા. સર્નિશીન ] અધ્યક્ષ, સભાપતિ, પ્રમુખ. ક્રોઈ, સૃષ્ટિ, સર્જન
સરનામાં સ્ત્રી, ડોકનું સ્ત્રીઓનું એક ઘરેણું સરજનહાર જ “સરજણ-હાર '
સરનામું ન. [જ “સર' + નામું.'] ઠામ ઠેકાણું ને સર-જમીન સી, કિ.] તાબાની જમીન. તાબાને પ્રદેશ પત્તો, “એ સ' સરજવું સે, જિ. સિં. 1 નો ગુણ તન, અવ. તદભવ સરન્યાયાધીશ છું. [જ એ “સર' + સં.] મુખ્ય ન્યાયાજઓ સર્જવું.' સરાવું કર્મણિ,ક. સરજાવવું છે સ કિ. ધીશ (સેસન્સ જજ'-ના દરજજાનો દેશી રજવાડાંમાં એક સરજાવવું, સરાવું જ સરજવું- “સ 'માં
હોદ્દો હતો.)
[દરજજો અને એની કામગીરી સરજ (જ) સ્ત્રી, પશ્ચિમ સૌરાષ્ટ્રના મુંગી માતાના ઉપાસક સરન્યાયાધીશી સ્ત્રી. [ + ગુ. “ઈ' ત...] સરન્યાયધીશને રબારી લેકેનું સામવેદના પ્રકારનું લાગતું ભક ગાન, સરપ પુ. fસ સર્ષ, અર્વા. તભવ] સર્પ, સાપ (સર્વસારબારીઓની માતાના છંદ.
[તુમાખીદાર માન્ય). [૦ ફંફાડે (રૂ.પ્ર.) દમામને દેખાવ, ૦ દરમાં સર-૨ વિ. [ક] (લા.) મગર, ગર્વિષ્ઠ. (૨) માથાભારે, સીધા (રૂ.પ્ર.) માણસ સંકડામણમાં સરળ. ૦ના દરમાં સરજેરી જી. [વા] મગરૂરી, ભારે ગર્વ. (૨) તુમાખી. (૩) જલમ
ચૌો. -પે છછુંદર ગળી (રૂ.પ્ર.) લીધું ન મુકાય તેવું કામ].