Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1144

સમાસત
૨૧૯
સમુદ્ર-પ્રણય
એ, કૅમ્પાઉન્ડ (ભા.)
[રીતે વળગેલું સમીક્ષક વિ. [સં. સન્ + ] બારીકીથી નાર. (૨) સમાસત વિ. [સં. રમ+ વા-સવ) ખૂબ આસક્ત, સારી સમાલોચના કરનાર, સમાલોચક, અવલોકનકાર, “રિવ્યઅર' સમાસક્તિ સ્ત્રી, [[સ. સન્ + મા-સવિ7], સમાસંગ (-સી) સમીક્ષા જી. [સં.] એ “સમાચના.” [(૩) યથાર્થ ૬. [સં. સન્ + મા-સપ્રબળ આસક્તિ
સમીચીન વિ. [સં.] સારું, રૂડું. (૨) યોગ્ય, બરોબર. સમાસાત્મક વિ. [સે. સમાસ + મારમન + ] સમાસના સમીપ કિં.વિ. [સં.] નજીક, પાસે રૂપમાં રહેલું, સામાસિક. (વ્યા.)
સમીપ-વતી થિ સિં. ૬ ], સમીપ-સ્થ વિ. [સં.] નજીકસમાસામિકા જેિ., ડી. સિં] સમાસના રૂપમાં રહેલી માં રહેલું, સમીપનું, પાસેનું (વાકય-પદ્ધતિ). (વ્યા) (૨) જેમાં વિભક્તિના તેમજ સમીપે વિ.વિ. [+ગુ. ‘એ'સા વિપ્ર.] સમીપમાં, નજીકમાં કાળના તથા અન્ય કત કે તતિ પ્રત્યય લાગીને રૂપ થયાં સમીર, ૦૭ ૫. [સ.] પવન, વાયુ હોય તે યથાવત્ વપરાતાં હોય તેવી (ભાષા કે ભાષા- સમી-સંધ્યા (સ-ધ્યા સ્ત્રી. જિઓ સમું + ગુ. કઈ ભૂમિકા), ૨પાત્મક, રૂપઘટનામક, સિટિક (લેં વેઈજ) સતીપ્રત્યય. + સં.], સમી-સાંઝ(જ) સી. [+જોઓ+ , (વ્યા.).
[અર્થાલંકાર. (કાવ્ય.) સાંઝ(જ).” સંખ્યા-કાળ, સાંઝને સમય સમાાતિ સી. [સ. સસ + af] એ નામને એક સમુચિત વિ. [સં. સન્ + ૩] બરાબર ગ્ય, વાજબી સમાહર્તા વિ., પૃ. [સં. સન્ + મા-૬, .] વસૂલાતી સમુચ્ચય પું. [સં. સન્ + 4] ભેગો કરેલો કથા, અધિકારી, કલેકટર
[(૨) સંક્ષેપ સંઘર. (૨) એ નામને એક અર્થાલંકાર. (કાવ્ય) સમાહાર છું. [સ. ઉમ્ + આન-] સંચય, સંગ્રહ, જથ્થો, સમુચિત વિ. [સ. +ગ્નિ એકઠું કરેલું, સંઘરેલું સમાહાર-તંદ્ર (-) . સિં] બે કે વધુ સમકક્ષ શબ્દ સમુચ્છિત વિ. [. સમ+ ] ઊછળી આવેલું, જોડાતાં અંતે નપુંસકલિંગે (કવચિત્ અલી.) એકવચન થાય ઊછળેલું. (૨) ઠીક ઠીક ઊંચે આવેલું, બણે ઊંચે જઈ એ દંઢ સમાસના પ્રકાર. (જા.)
રહેલું. (૩) ઉચ, ચડિયાતું સમાહિત છે. સિ. રમ + અr-fહો મોલ, સ્થાપેલું. (૨) સમુત્કર્ષ . [સં. સન્ +રા સારો ઉત્કર્ષ, અયુદય. સ્વસ્થ, શાંત. (૩) જેણે સમાધિ કરી હોય તેવું. (૪) ચડતી
[ઉ&મણ, “ ક્યુશન’ સ્થિતપ્રજ્ઞ. (૫) એકાગ્ર. (૧) પું. એ નામને એક અર્થ સમુકમ છું. [સં. રમ+ સામે], મણ ન. સિં] વિકાસ, લંકાર. (કાવ્ય.)
સમુદાંતક-કાન્તક) વિ. [સ. સમ + ] સમુકમણ સમાત વિ. [સં. રમ+ મા-દૂ] એકઠું કરી લાવવામાં કરનાર
[સમુદ્ધમ.” આવેલું. (૨) એકઠું કરેલું, ભેળું કરેલું. (૩) ટંકલું, સમુત્ક્રાંતિ (કાતિ) રહી. સિં. રમ + mic) જાઓ સંક્ષિપ્ત
સીધા ગાળાવાળું, ‘પેરેલલ.” (ગ.) સમુસ્થાન ન. [સં. સન્ + રસ્થાન] સારું ઉત્થાન, જાગૃતિ. સમાંતર (સમાન્તર) વિ. [સં. સમ + અ ,બ.વી.] સરખા (૨) પ્રવૃત્તિ, ધંધે. (૩) ચડતી, અસ્પૃદય સમાંતર-ઘાત (સમાન્તર) ન. [૪] છ બાજવાળી ચીજ, સમુદય . સિં. સમ + ૩] સારે ઉદય, ઉર્ષ, અયુદય, સમાંતર ઘન, પેરેલલેપાઈડ.” (ગ.).
ચડતી. (૨) સમુદાય, સમૂહ. (૩) જસ્થા સમાંતર-ચતુર્ભુજ (સમાન્તર-), સમાંતર-ચતુ કે સમુદાય પું. સ, સન્ + ૩૬+ સાથ] જ-સમૂહ (સમાન્તર) . [સં.] જેની સામસામી બાજુઓ સરખા સમુદ્ધરણ ન. [સં. સન્ + ૩દૂરળ] ઓ “સમુદ્ધાર.' (૨) માપની અને સમાંતર આવેલ હોય તેવો આકાર, લેખનમાં લેવામાં આવતું) અવતરણ “પેરેલલોગ્રામ
સમુદ્ધાર પં. [સં. સન્ + ઉદ્ધાર] લઈને ઊંચે મૂકવું એ. સમિતિ સી. [સં. સન + ]િ યુદ્ધ, લડાઈ. (૨) સભા, (૨) પડતી પામેલાંને ચડતી દશામાં લાવવાની ક્રિયા) પરિષદ. (૩) નાની મંઠળી, “કમિટી.” (૪) ધ્યાનપૂર્વક (૩) તૂટેલાં વગેરેનું સમારકામ, પુનરુદ્ધાર કરાતી ક્રિયા. (જેન.)
સમુદ્દભવ . [સં. સન્ + ૩૬મ] ઉત્પન્ન થવું એ, ઉપસિ સમિણિ વિ. rયું. નિષ + નિ, સંધિથી; બ.બી.] સમુદ્યત વિ. [સં. સન્ + ૩થa] સજજ થયેલું, તેયાર થયેલું, હાથમાં પવિત્ર સમિધ (હેમવા માટેની સૂકી વનસ્પતિને સાબદું ટુકડે લઈ ગુરુ પાસે દીક્ષા લેવા જનાર (બ્રહ્મચારી વિદ્યાર્થી) સમુઘમ . સિં. હમ + ૩] સારો પ્રયત્ન, મેટો ઉદ્યમ સમિધ ન. સિ. સંનિધ, સી.], ધા સ્ત્રી. [સં.] થzમાં સમુદ્ર . [સં.] સાગર, સિધુ, દરિ, ઉદધિ, રતનાકર. હોમવાને માટે પવિત્ર ગણાયેલ (આકડે ખાખરે ખેર [૦ ખેદ (રૂ.પ્ર.) દરિયાપારની સફર કરવી. હોળા અધેડે પીપળે ઉમર વડ પીંપર બીલી ખીજડો છોકડ (હોળો ), વેલાવ (રૂમ) મુશ્કેલી ભરેલું કામ કરવું. અને દર્ભ એક વનસ્પતિઓનું તે તે સંકે લોકોટિયું છોડિયું (૨) અઘરા વિષય ઉપર વિચાર-વિમર્શ કરવા કે તણખલું
* [તંબુ, શમિયાને સમુદ્ર કાંઠે, સમુદ્ર કિનારો .[+જ એ “કાંઠે.”-કનારે.] સમિચાણે ! (કા. શામિયાનાં ] માટે વિશાળ મંડપાકાર દરિયા-કાંઠે, સમુદ્રતટ, “સી-શેર' સમીકરણ ન. સિં.1 સરખું ન હોય તેને સરખું કરવાની સમુદ્ર-પર્યટન ન. સિં] દરિયાઈ સફર ક્રિયા, સમાન કરવું એ. (૨) ગણિતમાં બેઉ બાજ કે સમુદ્ર-પ્રબંધ (-પ્રબ-૧) પું. [સં.] સમુદ્રના આકારમાં પદો સરખાં કરવાની પ્રક્રિયા, ઇશન.” (ગ.)
વણેની રચના કરી કરાતું એક ચિત્ર કાવ્ય. (કાવ્ય)