Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 114

દિલદારી
૧૧૪૯
દિવા-અંધ
દિલદારી સ્ત્રી. [૩] દિલદારપણું
વિકસેલી મધ્યકાલથી ચાલી આવતી ભારતવર્ષની અને દિલ-દિલાવર વિ. [+ જ દિલાવર.'] ભારે ઉદાર મનનું, સ્વરાજ્ય મળ્યા પછી ભારતની રાજધાનીનું નગર, વિને વિશાળ હૈયાનું
વુિં, મનપસંદ ઠગ (રૂ.પ્ર.) નામચીન લુચ્ચો માણસ. ને શાહુકાર દિલ-પસંદ પસંદ), દિલ-પિજીર વિ. [B] મનને ગમે (ઉ.પ્ર.) ધર્ત, ઠગારે. ૦ દુર (રૂ.પ્ર.) દૂરનું અંત૨] . દિલન્ફરેબ કે. કા.] દિલને દગો દેનારું, દિલને છેતરી જનારું દિવ(-)ટિયું ન. [.સ. ટોપ-વર્તન-મટકા, ઢીવ-ટ્િવઝ-3 દિલફેબ સ્ત્રી. [.] દિલની છેતરપીંડી, દિલને અપાયેલે દગો દીવાનું ચાહું, દીવી. (૨) ફાનસમાં વાટને પકડી રાખનાર દિલબર વિ. ફિ.] વહાલું, પ્રિય
આંકડે દિલબરી સ્ત્રી. [ફા] વહાલ, પ્રિય
દિવ(-)ટિયા કું. જિઓ “દિવ-(-વેટિયું.] હાથમાં દીવી દિલ-બહાર વિ. [ફા] મનોહર, ચિત્તાકર્ષક, દિલકશ, દિલજીત ઝાલનાર આદમી, મશાલચી, (૨) નરસિંહ મહેતાએ પિતાને દિલ-ભર જિ.વિ. [+જઓ “ભરવું.'] મન ધરાઈ રહે એમ, માટે વાપરેલું એક વિશેષણ. (૩) વડનગરા નાગર ગૃહપૂરેપૂરા દિલથી
સ્થાની એક અવટંક. (સંજ્ઞા) દિલ-ભંગ (-ભy S. [+સં] મન ભાંગી પડવું એ, પરે- દિવેટિયું ન. [જઓ “દીવડો' + ગુ. ‘છયું' ત...] દીવાલમાંનું
પુરી નાસીપાસી. (૨) વિ. મન-ભંગ થયેલું, નાસીપાસ થયેલું દીવાના આધાર માટેનું ચાડું. (૨) (લા.) શરીરમાં પાણીના દિલ-રખું વિ. [+જુઓ રાખવું + ગુ. ‘ઉં' કુપ્ર.] સામાનું પ્રવાહ લેતું એક જળચર પ્રાણી, ‘લૅપ-શેલ’ મન રાજી રહે એ રીતે વર્તનારું, મન-૨ખું
દિવટિયો છું. [જ દીવડો' + ગુ. “યું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] દિલરંગી (-૨૯ગી) વિ. [+ સં.] મનને આનંદિત કરનારું જઓ “દીવડો.” દિલરુબા છું, સ્ત્રી. ફિ.] સારંગીના પ્રકારનું મેગલાઈમાં દિવસ ૫. સિં.1 જાઓ “દિન.” [ ઊઠ (રૂ. પ્ર.) કમવ્યાપક થયેલું એક તંતુવાદ્ય [લાગણી વિનાનું નસીબી શરૂ થવી. • કાઢવા, ૦ ગબઢાવવા, ૦ ગુજારવા
૧. [ + જ “વિઠ્ઠાણું.] શૂન્ય હૃદયનું, (રૂ.પ્ર.) સમય (નકામ) વિતાવો. ૦ ગણવા(રૂ. પ્ર.) મેત દિલ-સફાઈ સ્ત્રી. [+ જુએ “સફાઈ.'] હૃદયની સ્વચ્છતા, નજીક હોવું ઘર ન હે (-ધંરય-) (રૂ.પ્ર.) ભાગ્ય પ્રતિકૂળ નિખાલસપણું, દિલની ચિખાઈ
હેવું. ૦ ચઠ(૮)વા (રૂ.પ્ર.) ગર્ભ રહ્યા પછી ગર્ભની વૃદ્ધિ દિલ સેજ વિ. કિ.] સામાના મનની પીડાની કદર કરનાર, થયા કરવી. ૦ચહ(૮) (રૂ. પ્ર.) સુર્યોદયથી લઈ સમય મિત્ર હૃદયનું, સહૃદય
વધતો રહે. ૦ ૮ળ (રૂ. પ્ર.) મધ્યાહન પછી સંખ્યા દિલસોજી જી. ફિ.] સામાના મનની પીડાની કદર કર- તરફ સમય વધવો. ૦ ફર (રૂ. પ્ર.) કમનસીબી શરૂ
વાપણું, સહાનુભૂતિની લાગણી, સમવેદના બતાવવી એ થવી. ભરવા (રૂ. પ્ર.) હાજરી પૂરવી. ૦ ભરાઈ જવા, દિલારામ ધું. [+ જ “આરામ.] દિલને આશાયેશ, ૦ ભરાઈ ચૂકવા (રૂ. પ્ર.) મત નજીક આવવું. ૦ ભરી સુખચેન. (૨) વિ દિલને સુખચેન આપનારું
આપવા (રૂ. પ્ર.) ગેરહાજર હોવા છતાં વેતનને માટે દિલાવર વિ. [ક] મોટા મનનું, ઉદાર. (૨) ઉમદા કે દિવસની હાજરી પૂરવી. ૦ ૨હેવા (વા) (રૂ. પ્ર.) ગર્ભ ખાનદાન દિલનું
રહે. ૦ લેવા (રૂ. પ્ર.) દિવસ કામ વિના વિતાવવા. દિલાવરી સ્ત્રી, ફિ.] ઉદારતા. (૨) ખાનદાની
૦ વળ (રૂ. પ્ર.) ભાગ્યોદય થવો. ૦ હેવા (રૂ. પ્ર) દિલાસા-પત્ર પું. [જ “દિલાસો' + સં., ન. દિલસેજ ચડતીનો સમય . ચહ(૮) તે દિવસ રૂ. પ્ર.) બતાવનારે કાગળ, ખરખરાને કાગળ
ઉન્નતિ, ચડતી. દેહલો દિવસ (રૂ. પ્ર.) કટકીને કે દિલાસે પુ. [ફા. દિલાશઆશ્વાસન, સહાનુભૂતિનું કથન, આપત્તિ સમય, ધોળે દિવસે (રૂ. પ્ર.) બધા જએ | દિલસે છે. [૦આપ (રૂ.પ્ર.) સહાનુભૂતિનાં વચન કહેવાં]. એમ, ખુલ્લંખુલ્લા]. દિલીપ કું. [૩] ઇક્વાકુ વંશને એક પ્રાચીન રાજવી દિવસ-કઢી સ્ત્રી. [+ જુઓ “કાઢવું' + ગુ. અણી” કૃમ.] (રાજા રઘુને પિતા). (સંજ્ઞા.)
દિવસ પસાર કરવા કરાતા ઉદ્યોગ કે કામ-ધંધે દિલે-દિલેર ન. [.] બહાદુર હૈયું
દિવસ-ગુજારે છું. [+ જુઓ “ગુજારે.] જેમ તેમ કરી દિલેર વિ. [ફા.) બહાદુર, શુરવીર. (૨) ઉદાર
સમય પસાર કરે એ દિલેરી સી. કા 1 બહાદરી, શરવીરતા. (૨) ઉદારતા દિવસ-પાણી ન., બ.વ. [+જ એ “પાણી.'] મરનારની દિલોજાન વિ. ફિ.] પ્રાણ-પ્યારું, અત્યંત વહાલું
પાછળ શ્રાદ્ધ-ક્રિયા કરવી અને જલાંજલિ આપવી એ દિલજાની સ્ત્રી, ફિા પ્રાણપ્રિયતા, અત્યંત વહાલ, ગાઢ દિવસ-પાણુ ન. સિં] સુર્યોદયથી સૂર્યાસ્ત વચ્ચે કરવામાં પ્રેમ, જીવ-જાનપણું
આવતું ભજન દિલોર ન. એ નામનું લાંબી ડેકવાળું એક પક્ષી દિવસોદિવસ ક્રિ. વિ. સં. વિવસ + મન-વનમ ] દિલોરી સ્ત્રી, એ નામનો એક વેલો
દિવસે દિવસે, જેમ દિવસ પસાર થતા જાય છે દિલaગી સ્ત્રી. [હિં.] દિલની લાગણી, પ્રેમ. (૨) મિત્રા- તેમ તેમ ચારી, દસ્તી. (૩) વિનોદ, મજાક, મશ્કરી (ન.મા., રામુ દિવંગત ( દિવસ ) વિ. [ સં. ] સ્વર્ગવાસી થયેલું, પરમાનંદ ઠક્કર)
મરણ પામેલું
[અંધાપાવાળું દિલી-હી સ્ત્રી, ન. પ્રાચીન ઈદ્રપ્રસ્થ નજીક યમુનાના કાંઠે દિવા-અંધ (-અધ) વિ. [સ, સંધિ વિના] દિવાંધ, દિવસે