Page Text
________________
દિય-એ, Dર
૧૧૪૮
દિલ-દાર
દિયા-કે,-ચો) ૫. સિં. રેવર પ્રા. ટેમર, fa] પતિને આનંદ-પ્રમોદ કરાવો. ૦ બેસી જવું ( એસી-) (ઉ. પ્ર) ના ભાઈ, દેર (સગપણ)
નિરાશા અનુભવવો. ૦ ભટકવું (રૂ.પ્ર.) મનની અસ્થિરતા દિય-ચે,ચોર-વટ ન. [ . વર્ત->પ્રા. વટ્ટ-] દિયર થવી. • ભરાઈ આવવું (રૂ.પ્ર.) લાગણી થતાં ગળગળા થઈ સાથે કરેલું કે થયેલું ભાભીનું પુનર્લગન, દેરવટું
જવું. ૦ ભારે થવું (રૂ.B.) ગળગળા થવું. (૨) સામા તરફ દિય-૨, યમરા !. [+ ગુ. “ધયું' સ્વાર્થે ત...] જુઓ અસંતોષની લાગણી થવી. માં ઘર કરવું (રૂ.પ્ર.) સામાનું
દિયર' (વહાલમાં). (૨) (લા.) સાળે (ઉત્તર ગુજરાતમાં હૃદય જીતી લેવું. ૦માં દાઝવું (.પ્ર.) સામા માટે દિલમાં ગાળમાં)
લાગણી થવી. ૦માં રાખવું (રૂ. પ્ર.) વાતની ગુપ્તતા દિયારા સ્ત્રી. કાંપથી બનેલી જમીન
જાળવવી. ૦ મેલું થવું (રૂ.પ્ર) કામવાસના તરફ દિલ જવું. દિય-યા)ર જાઓ ‘દિયર.”
રાખવું (રૂ. પ્ર.) સામાના માન ખાતર સ્વકારવું. ૦ દિય(-)ર-વટું જુઓ “દિયર-વઢ.”
લગાડવું (રૂ. પ્ર.) ધ્યાનપૂર્વક જેવું, વિચારવું. ૦ લાગવું દિય(-)રિયે જુઓ “દિયરિયો.”
(રૂ.પ્ર.) પ્રેમ કે આસક્તિ થવાં. ૦ સંભાળવું (-સમ્ભાળવું) દિંડી સ્ત્રી. રાજયાભિષેક વખતે પહેરાતે એક પ્રકારને ઝબ્બે (૨. પ્ર.) હિમત રાખવી. ૦ હઠી જવું (૨. પ્ર.) કંટાળો દિયા દિયા કે.પ્ર. સિી., જઓ “દેવું”નું આજ્ઞા., બી. ૫, આવો . ૦ હારી જવું (રૂ. પ્ર.) હિમત ખાઈ બેસવો, બ.વ. વૈકપિક “ઘો,’ -ભિવ.) કારા-પડકારાને ઉદગાર એક-દિલ (રૂ.પ્ર.) સંપીને]
[મનપસંદ દિયર ઓ “દિયર.'
દિલકશ(૪) વિ. [ફા. દિકરી ] દિલને આકર્ષણ કરનારું, દિયર-વટે જ “દિયર-વતું.”
દિલગાર વિ. [ફ.] સ્નેહી, પ્રેમી દિરિયે જુઓ “દિયરિયે.’
દિલ-ગારી સ્ત્રી. [+ગુ. ‘ઈ’ ત.ક.] સ્નેહ, પ્રેમ, હેત, પ્રીત દિરસ છું. [અર.] ઈજિપ્ત દેશને ચાંદીને એક સિક્કો. દિલગીર વિ. [ફા.1 નાખુશ, અપ્રસન્ન. (૨) શાકાતુર | (૨ઈરાનને પણ એ નામના ચાંદીના એક સિક્કો દિલગીરી સી. ફિ] નાખુશી, અપ્રસન-તા. (૨) શાકાતુર-તા દિલ ન, ફિ. ચિત્ત, મન, અંતઃકરણ, હદય, કાળજ. દિલગીરી-ભરેલું વિ. [+ જ ‘ભરવું' + . ‘એલ બી. [ ૦ આપવું (રૂ. પ્ર.) મનની વાત જણાવવી. (૨) પ્રેમ ભ. ક] મનમાં દિલગીરીવાળું
[ખુશ કરનારું કરે. (૩) મિત્રતા કરવી. ૦ ઉતારી ના-નાંખવું (ઉ.મ.) દિલચમન ન, મું. [૩] દિલની ખુશી. (૨) વિ. દિલને પ્રેમસંબંધ ખેંચી લેવા. ૦ ઊઠી જવું. ઊતરવું (૨-પ્ર.) દિલ-૨૫ વિ. [ક] મનને સારું લાગે કે ખુશ કરે તેવું પ્રેમ કે આસન ખતમ થવાં. . ઊંચાં થવાં (રૂ. પ્ર.) દિલચસ્પી સી. કિ.] લગની, લાગણી, પ્રેમાકણ બેદિલી પેદા થવી, પરસ્પર વિરોધી લાગણી થવી. • કવું દિલ-ચાર છું. [+ સં.] દિલનું આકણ કરનાર માણસ કે કરવું (રૂ.પ્ર) ખમી લેવું. ૦ કરવું (રૂ.પ્ર.) ઈઓ કરવી, વ્યક્તિ. (૨) કામને ચોર, દિલ-દિગડાઈ કરનાર વ્યક્તિ મન પર લેલું. ૦ ખર્ટ થવું (રૂ.પ્ર.) અરુચિ થવી. (૨) દિલ-ચારી સી. [૩] સામાને હૃદયને હરી લેવું એ. (૨) (૨) વેર થવું. ૦ ખીલવું (રૂ.પ્ર.) ચિત્ત પ્રસન્ન થયું. ૦ કામ કરવામાં દિલદગડાઈ ખૂલવું (રૂ.પ્ર.) મુક્તતાથી વાત કરવી. ખેલીને (રૂ.પ્ર.) દિલજીત વિ. [+ જુઓ જીતવું.'] મનહર, ચિત્તાકર્ષક મનમાં સંકોચ રાખ્યા વિના. ૯ ઘાલવું (રૂ. પ્ર.) ચિત્ત દિલડું ન. [+ ગુ. ‘હું વાથે ત...] દિલ, મન. (પદ્યમાં પરવવું, મન ચિટાડવું. ૦ ચલાવવું (રૂ.પ્ર.) હિમત કરવી. કે વહાલમાં.) • ચાલવું (ઉ.પ્ર.) હિંમત થવી. ૦ ચોર (ઉ.પ્ર.) પિતે મન દિલq૮ વિ. જિઓ “તૂટવું + ગુ. “ઉ” કુ.પ્ર.] ભાંગી દઈને વાત ન કરવી. (૨) સામાના મનને પોતાનું કરી પડેલા મનવાળું, નિરાશ, આશા-ભંગ, નાસીપાસ, નાહિંમત લેવું૦ચોંટવું (ચોંટવું), ૦ લાગવું (રૂ. પ્ર.) કેાઈમાં કે દિલ-દિગઢ વિ. [+ ૨૧.] જ “દિલ-ચાર(૨).” કોઈ વિષયમાં મન સ્થિર થવું. ૦ જામવું (રૂ. પ્ર.) કઈ દિલદગ-ગેહાઈ સ્ત્રી. [+જુઓ “દગડાઈ.'] જુએ “દિલકામમાં કે વિષયમાં દિલને સ્થિરતા મળવી. ૦ ઠર (ઉ.પ્ર.) ચોરી(૨).' મનને સંતોષ કે પ્રસન્નતા થવાં. ઠેકાણે લેવું (રૂ. પ્ર.) દિલદગડું વિ. [+ જુઓ “દગડું.”] જએ “દિલદગડ.' મનની સ્થિરતા હોવ. ૦ ડેકવું (રૂ. પ્ર.) ખાતરી થવી, દિલ-દોકાઈ જુઓ “દિલ-દિગડાઈ’–‘દિલ-ચેરી.” ૦ તેવું (રૂ. પ્ર.) સામાને નાસીપાસ કરવું. (૨) પૂરા દિલ-દબું વિ. [+ જુએ “દાબવું' + ગુ. ‘ઉ' કુ.પ્ર.) દિલને દિલથી કામ કરવું. ૦ થવું (રૂ.પ્ર.) ઇચછા થવી. • દાઝવું દબાવી રાખનારું. શરમાળ (ર.અ.) લાગણી થવી. ૦ દેખવું (રૂ. પ્ર.) સામામાં પિતા દિલ-દરિયાવ વિ. [ + જુએ દરિયાવ.'] દરિયા જેવા તરફ આદર અનુભવ, ૦ દેવું (રૂ.પ્ર.) ધ્યાનપૂર્વક જેવું-વિ. વિશાળ મનનું, ખૂબ ઉદાર
હૃિદયની વેદના ચારવું (૨) પ્રેમમાં પડવું. દોરાવવું (રૂ.પ્ર.) ચિતવવું, વિચારવું. દિલ-દર્દ ન. [+જુઓ ‘દર્દ.'] દિલની પીઠા, મનનું દુઃખ, ૦ ધડકવું (રૂ. પ્ર.) ડર લાગવો. ૦ને દરવાજો ખૂલવે દિલ-૮૫ણ ન. [+ સે, મું. દિલ-રૂપી અરીસે (ઉ.પ્ર.) મનની વાત ખુલી થવી. અને દરવાજો બાલ દિલ-દાઝ (-ઝથ) , [+ જ એ “દાઝ '] (લા.) મનની (રૂ.પ્ર.) ખુલ્લા દિલથી વાત કરવી. પર લાગવું (રૂ.પ્ર.) પીડા, દિલ-દર્દ. (૨) મનની લાગણી અસર થવી, હૈયે વાત બેસવો. ૦ ૫ર લાવવું (રૂ. પ્ર.). દિલદાર વિ. [ફા.જીવ સમાન વહાલું. પ્રાણ-પ્રિય. (૨) વેચારમાં લેવ. ૦ બહેલાવવું (લાવવું) (રૂ. પ્ર.) દિલને ૫. આશક, યાર. (૩) સ્ત્રી, માશુક, પ્રિયા
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |