Page Text
________________
ઝાડાવવું
૯૪૮
કર્મણિ, જિ. ઝાકેહાવવું પ્રે, સ.કિ.
એક ઝાટકવાનું પ્રત્યેક આવર્તન. (૨) ઝાટકતાં વધેલો ઝાકઢાવવું, ઝાકેહવું જ “ઝાડવું'માં.
કચર, ઝાટકણ
ઝાડ, પપ , પિ ઝઘલિયા પું. ડાકલું વગાડનાર આદમી, ડાકલિયે
ઝાઢ-ચીભડી સ્ત્રી, જિએ “ઝાડ' + “ચીભડી.”]લા.) પપૈયાનું ઝાઝલું વિ. [જુઓ “ઝાઝું' +ગુ. “લ” વાર્થે ત..] ઝાઝુ. ઝાઢ-ચીભડું ન. જિઓ ઝાડ' + “ચીભડું '] (લા) પપૈયું (પધમાં.)
ઝાઇ-ઝંખાર (૪૨) ન, બ.વ. [જ “ઝાડ' + “ઝાંખરું.”] ઝાઝલે પૃ. એ નામનો એક વેલ પુિષ્કળ, બહુ, ઘણું ઝાડનાં ઝાંખરાં ઝાઝું વિ. (સં. મgg->પ્રા. નકશામ-, શામ-] ઝાઠ-ઝાટક (ઝાડય-ઝાટકથ) સ્ત્રી. [જએ “ઝાડવું' + “ઝાટકઝાઝેરું વિ. [+ગુ, “એવું' તુલનાત્મક ત.ક.] ઝાઝા કરતાં વું.] ઝાડી ઝાટકી સાફ કરવાની ક્રિયા પણ ઝાઝું, વધુ ઝાઝું, ઘણું વધારે
ઝાડ-ગૂઢ (ઝાડય-ઝડ) સ્ત્રી. (જુઓ “ઝાડવું’ + ઝડવું.'] ઝાટ(-૨)કે-શૂટ()ક, ઝાટ(-૨)ક-ઝૂમક(-1) ન. જિઓ ઝાડીઝાડી, સાફ કરવાની ક્રિયા, વાળઝૂડ
ઝાટ(૩)કવું',-દ્વિભવ.] દાણાદૂ સાફ કરવાં એ ઝાડ-દાંઠિયા કું. [જએ “ઝાડ' + “દાંડિયે.'] (લા.) એ ઝટ-)કણ ન. જિઓ ઝાટ(-)કવું' + ગુ, ‘અણ' કુ.પ્ર.] નામની એક રમત [પટ્ટી જેવું કરી નાખવાની ક્રિયા ઝટકતાં વધેલો કચરોતરાં વગેરે કસ્તર
ઝટ-પટી,દી સ્ત્રી, જિઓ “ઝાડ' + “પટી,ી.'] (લા.) મારીને ઝાટ-૨)કણી સ્ત્રી. [જ એ “ઝાટ(ડ)કવું' + ગુ. “અણી' કુ.પ્ર.] ઝાડ-પહાર (-પાડે)ન, જિઓ ‘ઝાડ' + “પહાડ,'](લા.) એક ઝાટકવું એ. (૨) ઝાટકવાનું મહેનતાણું. (૩) (લા.) સખત વિષય છેડી બીજા વિષયમાં ચાકયું જવું એ, વિષયાંતર ઠપકો આપ એ. [૦ કાઢવી (ઉ.પ્ર.) સખત ઠપકે આપ] ઝાડ-પંચાણું (-૫-ગ્રાળું) વિ. [જ એ “ઝાડ' + પંચ” + ગુ. ઝટ-)કશું ન. જિઓ ‘ઝાટ(૩)કનું' + ગુ. ‘અણુ’ . આછું' ત. પ્ર.] (લા.) એક સ્થળે ન બેસતાં અનેક પ્ર.] ઝાટકવાનું સાધન–સૂપડું વગેરે
સ્થળે કૂદાકૂદ કરનારું, તોફાની (વાંદરા જેવું) ઝા(૨)કવું સક્રિ. [રવા. સૂપડા વતી દાણે સાફ કરવા. ઝાડ-પાન ન., બ.વ. [જ “ઝાડ’ ‘પાન.'], ઝાડ-પાલ (૨) (લા.) બ ઠપકે આપ. ઝટ-૨)કાવું કમૅણિ, ૫. જિઓ ‘ઝાડ' + ‘પાલે.”] નાનાં મોટાં બધા જ ક્રિ. ઝા(-૨)કાવવું છે., સ.કિ.
પ્રકારનાં ઝાડ
[‘આંબલી-પીપળી' (રમત). ઝાટ(-૨)કાવવું, ઝાટ(-૨)કાવું જુઓ “ઝાટકવું”માં.
ઝાટ-પીપળી સ્ત્રી, જિઓ “ઝાડ' + “પીપળી.] જ ઝાટકે પું. “ઝાટકવું” + ગુ. “એ” કુ.પ્ર.] ઝાટકવું ઝાડ-પાંછ (ઝાડ-
પેય) સ્ત્રી. [જ “ઝાડવું'+ “પિછવું.'] એ, અનાજ ઉછાળી સાફ કરવાની પ્રત્યેક ક્રિયા. (૨) (લા.) ઝાડી ઝાપટી સાફ કરવાની ક્રિયા પ્રબળ ઠપકે. (૩) ધારદાર હાથેયારથી ભેટે કાપે પડે ઝાટફાટણિયું વુિં. જિઓ “ઝાડ' + “ફાટવું' + ગુ. અણ એવા માર. [૦ચ-૮) (રૂ.પ્ર.) રીસે ભરાવું. ૦ માર ક. પ્ર. + “છ” ત. પ્ર] ઝાડ પણ ફાટી જાય એવી (રૂ.પ્ર.) હથિયારને જખમ કરે. (૨) સખત મહેણું તને લગતું
મારવું. ૩ લાગ, ૦ વાગ (૩.પ્ર.) લાગણી દુભાવી] ઝાડ-ફટણી સ્ત્રી, જિએ ઝાડ’ + કુટવું' + ગુ. ‘અણી’ . ઝાડવું સ. ક્રિ. [૨વા.] ખુબ ખાવું. (૨) ઘા માર. (૩) પ્ર.]“ઝાડમાં કાર આવવાની ઋતુ, વસંતઋતુ (લા.) છેતરી હલકે માલ આપો. (૪) સખ્તાઈથી મેઢામે ઝાહ-બીઢ ન. જિઓ “ઝાડ' “બીડ.'].ઝાડવાં અને પુષ્કળ કહી સંભળાવવું. ઝાટઢવું કર્મણિ, ફિઝિટેઢાવવું પ્રેસ.ફ્રિ. ઘાસવાળે ભૂભાગ
[નાનું ઝાડ ઝાટકાવવું, ઝાટેઢાવું જુઓ ‘ઝાડવું'માં,
ઝવું ન. [જ “ઝાડ’ + ગુ. “વું સાથે ત. પ્ર.] ઝાડ પં. [સં. શાટ>પ્રા. ફાઢ ઝાડી, લતામંડપ, પ્રા. તત્સમ] ઝવું સ. ક્રિ. [રવા.] કપડા વગેરેથી ઝાપટી સાફ કરવું. (લા.) વૃક્ષ, તરુ. (૨) દારૂખાનાને એક પ્રકાર (દિવાળીના
(૨) ઝાડુથી વાળવું, સાવરણી ફેરવવી. (૩) (લા.) ધમતહેવારમાં મોટે ભાગે). [૦ ઉગાડવાં (રૂ. પ્ર.) બહુ કનડગત કાવવું. ઊધડું લેવું. (કર્મણિ. અને પ્રે. જાણીતાં નથી.) કરવી ૦ ઉપર ચડ(-)વું તે-ઉપરય-), ૦ ઉપર ચડી (તી) ઝાપોવાળ છે. [જ એ “ઝાડ' + “શેવાળ.'] નદી વહેળા બેસવું (-ઉપરથ,-બેસવું) (રૂ.પ્ર.) કુલાઈ જવું. ૦ ઊગવાં, વગેરેમાં ઉગતે એક બારમાસી છોડ ૦ થવું (ઉ.પ્ર.) ભારે દુઃખ આવી પડવું. ૦ કરવું (૨. પ્ર.) ઝાડ-સાંકળ સ્ત્રી. વિલના પ્રકારને એક છોડ વાતને વધારી મૂકવી. ૦ થવું (રૂ.પ્ર.) (વાડાનું) પાછલા બે ઝાસી સ્ત્રી, કુલની કળી પગ ઉપર ઉભા થવું. (૨) સ્તબ્ધ થઈ જવું. ૦ રેહવું ઝાડા-વાટ સી. જિઓ “ઝાડો' + “વાટ' (-માર્ગ)] (ગુદામાં(રૂ. પ્ર.) કાઠી સળગાવી દારૂખાનાનું નાનું ઝાડ સરજવું] થી) ઝાડ નીકળવાનો માર્ગે, ગુદા, મળદ્વાર ઝાટક-છૂટ(-)ક, ઝાટક-ઝૂમક(-) જુઓ “ઝાટક-બૂટક”માં. ઝાટિયું ન. (જુઓ “ઝાડ' + ગુ. ઈયું” ત. પ્ર.] ઝાડની ભાતઝડકણ જુઓ “ઝાટકણ.”
વાળું એક કાપડ (સાડી માટેનું) ઝાટકણી જુઓ ‘ઝાટકણું.”
ઝાડી ઝી, સિં. જ્ઞાટિKI (સંસ્કૃતીકરણ) પ્રા. શામિ ઝાટકણું જુઓ 'ઝાટકણું.”
અનેક પ્રકારની વનસ્પતિ એકબીછમાં ગુંચવાઈ ગઈ હોય ઝાટકવું, ઝાડવું, ઝાહકાવવું જ એ 'ઝાટકવુંમો. (આ એ વન-પ્રદેશ, ગીચ જંગલ જોડણીવાળાં રૂપ વ્યાપક નથી.)
ઝાડુ ન. જિઓ “ઝાડવું'+ ગુ. “ઉ” ક. પ્ર.] જમીન ઝાડવા ઝાકિ . જિએ “ઝાડકવું' + ગુ. “એ” . પ્ર.] ઝાટકવું -સાફ કરવાવાળવાનું સાધન, સાવરણી. [૦ કાઢવું (રૂ.પ્ર.)
For Private & Personal Use Only
Jain Education International 2010_04
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |