Page Text
________________
૫૪
અધિ-કરણિક
અધિકૅત્તર લીધે પિતાની સાથે બીજા સિદ્ધાંત છે અને સાબિત કરનાર અધિકાર-સંવિભાગ (-સંવિભાગ) પું. [સં] અધિકાર કે સિદ્ધાંત. (તર્ક)
સત્તાનું વિકેંદ્રીકરણ, “ડિ-સેન્ટ્રલિઝેશન” (ઉ. કે.) અધિકરણિક સં.] અધિકાર ધરાવતું.(૨)પું. ન્યાયાધીશ, અધિકાર-સીમાં સ્ત્રી. [સ.] અધિકાર-ક્ષેત્ર, હકૂમત ન્યાયાધિકારી
[માંડી અધિકાર-સૂત્ર ન. [સં.] સત્તા-સંચાલન, (૨) વિષયને આરંભ અધિ-મિક વિ. પુ. [સં] જકાત લેનાર અધિકારી, નાકાદાર, કરી આપતે મુખ્ય નિયમ. (વ્યા.) અધિકાઈ સી. [સં. પ્રષિા + ગુ. “આઈ ' ત, પ્ર.] અધિકતા અધિકાર-સ્વાતંત્ર્ય (-ત) ન. [સં] સત્તા પ્રમાણે કામ અધિકાકાંક્ષા (-કાકક્ષાશ્રી. (સં. મ%િ + મા-ા૨ક્ષા વધુ કરવાની સ્વાધીનતા પડતી ઇચ્છા, વધુ પડતો લાભ. (૨) તાણીતી-મારી મચડીને અધિકાર-હીનતા સ્ત્રી, [સં.] અધિકારને અભાવ, ડિસેબિબેસાડેલો અર્થ. (એ વાણીનો દેષ છે.) (કાવ્ય.)
અધિકારાનુસાર ક્રિ. વિ. સિં, અધિકાર + અનુસાર] અધિકાર અધિકાધિક વિ. [સં. પ્રષિત + અધિ8] ઘણું
પ્રમાણે, સત્તાને અનુસરી અધિકાદ વિ. [સં. મયિક + અમે] રૂપક અલંકારના એક અધિકારિણી વિ., સ્ત્રી. [સં.] અધિકાર ભોગવનારી સી. (૨) પ્રકાર, (કાવ્ય.)
પાત્રતા કે લાયકાત ધરાવનારી સ્ત્રી અધિ-કામ પું. [સં.] કામના-ઈચ્છાનો અતિરેક, ખૂબ કામના અધિકારિતા સ્ત્રી,, -ન્ય ન. [સં.] અધિકારીપણું. (૨) સત્તા, અધિકાર છું. [૪] સત્તા, હકમત, યુરિડિકશન.” (૨) હકૂમત, અખત્યાર . (૩)
હકમત, અખત્યાર (
ગ્યતા, લાયકાત પદવી. (૩) પાત્રતા, લાયકાત. (૪) હ. (૫) પ્રકરણ પરિચ્છેદ. અધિકારી વિ. [સં૫.] અધિકાર ધરાવનાર. (૨) મુખ્ય વહીવટ(૧) મુખ્ય વિષય. (વ્યા.)
દાર. (૩) લાયકાત ધરાવનારું. (૪) સર્વસામાન્ય અમલદાર અધિકાર-કમ મું. સિં] લાયકાત પ્રમાણેની આનુપૂર્વી
અધિકારી-તંત્ર (-તત્ર) ન. [સ, સમાસ ગુજરાતી] રાજ્યના અધિકાર ક્ષતિ સ્ત્રી. [સં.1 હોદ્દાની રૂએ કરવામાં આવેલી ભૂલ
અમલદારેનું માળખું, “બ્યુરોક્રસી” આધિકારક્ષેત્ર ન. સિં.] સત્તાની કામગીરીમાં સમાતો પ્રદેશ, આધિારી-મંડલ(-) (-ભડલ, –ળ) [સં., સમાસ ગુજરાતી] “યુરિચ્છિકીન'
અધિકારી તંત્ર, ‘બ્યુરોક્રસી' (ચં. ન.) [‘સિવિલ લિસ્ટ” અધિકાર-ટ્યુતિ સ્ત્રી. સિં.] સત્તાસ્થાન ઉપરથી પડતીની દશા.
અધિકારી-યાદી સી. [સં. + જુઓ “યાદી.] અમલદારોની યાદી, (૨) હક ઝુંટવાઈ જવાની સ્થિતિ
અધિકારી-લક્ષી વિ. [સં., સમાસ ગુ., S.] અધિકારીઓઅધિકારત્યાગ કું. [સં.] સત્તા કે હેદાને ત્યાગ
અમલદારને ધ્યાનમાં રાખી કરવામાં આવતું, “ઓફિસરઅધિકારદ (-૬૩) . [સં.] અધિકારીને મે બતાવવા
એરિયેન્ટેડ' એના હાથમાં રાખવામાં આવતે દંડ (લાકડી)
અધિકર્થ છું. [સં. પ્રષિા + મર્થ] શબ્દ થાડા છતાં વધુ અર્થ અધિકાર પત્ર પું, સિં, ન.], -ત્રિકા સ્ત્રી, સં.બીજાને
નીકળે તે પ્રસંગ. (૨) એ નામના વણીને એક અલંકાર, પિતાનાં કામ કરવાની સત્તા આપતે પત્ર, મુખત્યારનામું.
(કાવ્ય.) (૨) શાસનપત્ર, સનદ
અધિકાલંકાર (-લાર) પૃ. [સં. ધિત + અકાદ] જુઓ અધિકાર-૫દ ન. સિં.] હદો, પદવી, સત્તાસ્થાન
અધિક(૩)'. (કાવ્ય.) અધિકાર-પૃચ્છા સ્ત્રી. (સં.] શો અધિકાર છે એમ પતી અધિકાંક(-કા) પું. [સં. અગ્નિ+ ] સંખ્યાની દ્રષ્ટિએ અદાલતી તપાસ, ક્ર-વેરન્ટ'
ક્રમમાં પછીની સંખ્યા બતાવનાર અંક (એ રીતે ૨૦ અને અધિકાર-મસિ સી. [સં.] સત્તા મળવાપણું
૧૫ માં ૨૦ના) અધિકાર-બિલ્લો પં. [સં. + જ “બિલો'.] અધિકાર કે અધિકાગ(ક) : :
અધિકાંગ(ક) ન. [સં. મયિક - મ] વધારાનું અંગ. (૨) સત્તા આપતો ધાતુ-પત્ર, ‘થાઝેિશન બેજ'
બખ્તર ઉપર બાંધવાનો પટ્ટો [– ભાગ, મેટે ભાગ અધિકાર-ભેદ પું, (સં.] જુદા જુદા દરજજો વચ્ચે તફાવત
અધિકાંશ (-કાશ) પું. [સં. મધન + ] વધારે પડતે અંશ અધિકાર-બ્રશ –“શ) પું. [સં.] પદ ઉપરથી ખસી પડવું
અધિક્ વિ. [સ, અધિક + ગુ. “ઉ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] અધિક દૂર કરવું એ
મિઠું અધિકૃત વિ. [સં] જેને અધિકાર આપવામાં આવે છે અધિકાર-મુખ ન. સિં] પ્રતિમા કે મૂર્તિનું એના માપ પ્રમાણેનું તેવું, અધિકારી. (૨) અનેક પ્રમાણેથી ચકાસીને સિદ્ધ અધિકાર-વશ વિ. [સં.] સત્તાને તાબે રહેતું. (૨) કિ, કે. કરવામાં આવેલું, પ્રમાણિત, ચિકિત્સત, ‘ક્રિટિકલ'. (૩) અધિકારની રૂએ
સત્તાવાર, “ઓથોરાઈઝડ’
[રિ-ઝેશન' અધિકારવશતા સ્ત્રી, સિં] સત્તાને તાબે રહેવાપણું
અધિ-કૃતિ સ્ત્રી. [સં.] અધિકાર. (૨) મુખત્યારનામું, “ થોઅધિકાર-વિભાજન ન. [સં.] સત્તાની વહેંચણી
અધિકૃતિ-પત્ર . [, ન.] જુઓ “અધિકાર-પત્ર', “ થોઅધિકાર-વિલોપન ન. [સં] પદભ્રષ્ટતા, બરતરફી. (૨) રિ-ઝેશન લેટર' આપેલો હક્ક ઝુંટવી લે એ
અધિકેર વિ. [સં. “ત૨--> પ્રા. ૧રત્ર- દ્વારા) વધુ અધિક, અધિકાર-શાસન ન. [સં.] સત્તાને અમલ, બ્યુરોક્રસી
વિશેષ
[એંગલ' (ગ) (અ. ક.)
અધિ-કેણું . [સં] કાટખૂણા કરતાં પહોળો ખૂણે, “
એ સ . અધિકાર-શાહી જી. . + કા] અધિકારી મંડળ. (૨) અધિકત્તર વિ. [સં. અધિક + ૩૨] હદથી કે શિરસ્તાથી વધારે. અમલદારોની સત્તાથી ચાલતું રાજતંત્ર
(૨) અલૌકિક. (૩) વિલક્ષણ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |