Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 97

અધરબિંબ
પ૨
અધ-વારવું
અધર-બબ બબ) ન. ] લાલ પાકેલા ગિલાડા-ધોલા અધર્મ-હત્યા સ્ત્રી, (સં.] ધર્મનીતિએ નિર્ણત કરેલા પ્રકારથી જે નીચલો હોઠ
[કાર્ય, પાપકાર્ય જુદી રીતે કરવામાં આવેલી હત્યા [અનીતિમય જીવન અ-ધરમ છું. (સં. મધર્મ, અર્વા તભ4] અધર્મ, (૨) અનિષ્ટ અ-ધર્માચરણ ન. [ + સં. ધર્મ + માન[] ધર્મવેરુદ્ધ વર્તન, અધર-મધુ ન. [સં.] (લા.) નીચલા હોઠના ચુંબનની મીઠાશ અધર્માચરણ . [સં., મું.] ધર્મ વિરુદ્ધ વર્તનારું, પાપાચારી અધમી વિ. સં. મધH, ., અ.નદભવ] અધમ, અ-ધર્માચાર છું. [+ સં, ધર્મ + ભાવાર] અધર્માચરણ, દુરાચાર પાપી. (૨) અનાચારી
અધર્માચારી વિ. [સે, મું.] જુઓ “અધર્માચરણ.' અધર-રસ પું. [સં] નીચલા હોઠના ચુબનને આસ્વાદ અધર્માત્મા છું. [ + સં. ધર્મ + મામા, .અધર્મિક આત્મા. અધર-વટ કિ. વિ. [ઓ “અધર' + “વાનું સમાસમાં.] (૨) વિ. જેને આત્મા અધર્માચરણમાં ર પ રહે છે
આધાર ન હોય એમ. (૨) બારેબાર. (૩) અંતરિયાળ તેવું. (૩) દુષ્ટ, નીચ અધર-સુધી સ્ત્રી, [] જુઓ “અધર-પીવ.'
અધર્માસ્તિકાય છું. [+ સં. ધર્મ + અંતઝા] જીવ અને પુદ્રઅધર-સ્પદ (-સ્પન્દ) કું. [સં] નીચલા હોઠનું ફરકવું એ ગળની ગતિ અટકાવવામાં મદદ કરતું દ્રવ્ય (
દ્રના ભેદમાંનું અધરંગ (-૨3) ન. ઋતુ ઋતુએ જગ્યા બદલતું એક પક્ષી એ એક દ્રવ્ય છે), ગતિને નિરોધ કરનારી શક્તિ. ન.) અધરક્ષ . [સ, મધર + અક્ષિ ન., બ.વી.માં “અક્ષ'] ડાળ અ-ધર્મિણ વિ. સં.] અત્યંત અધમ
અને આઢિ મુળ વચ્ચેનું અંકુરને આંખ જેવો ભાગ, “હાઈ. અધર્મ વિ. [સં., .] અધર્માચરણી, દુરાચારી, પાપી પિકેટલ.' (વ. વિ.)
અ-ધર્મે વિ. [] ધર્મ વિરુદ્ધનું, નિષિદ્ધ. (૨) નિયમ વિરુદ્ધનું, અધ-રાત (ય) . [સ, અર્ધ-માત્ર ન. છે, પણ સ, અર્ધ-રાત્રિ (૩) દુષ્ટ, કુસિત
[લાગણ માની પ્રા. શ્રદ્ધ-ત્તિ દ્વારા) મધ્યરાત્રિનો સમય
અ-ધર્વ પં. [જુઓ “પ્રવ'–“ધરવ'.] (લા.) અસંતોષ–અતૃપ્તિની અધરાત-મધરાત (અધરાત્ય–મધરાત્ય) ક્રિ.વિ. [+ જુઓ અધર્ષણ વિ. [સં., પૃ.] હરાવી ન શકાય તેવું. (૨) (લા.) મધરાત'.] (લા,) ગમે તેવા સમયે
પ્રચંડ, પ્રબળ અધરામૃત ન. [સં. અધર + અમૃત] જુઓ “અધર-અમી.” અધવું વિ. [જુએ “અધ' + ગુ. “હું” સ્વાર્થે ત...] અડધું અ-ધરાયું છે. [+ ધરાવું' + ગુ. “યું' ભૂ.કૃ] ન ધરાયેલું, અધ-૧ખું વિ. [જ “અધ’ + ‘ખું.] અડધું પડેલુંઅતૃપ્ત. (૨) લા.) ખાઉધર, અકરાંતિયું
અડધું કરું , અધરાસવ છું. (સં. મધર + માસવ] નીચલા હોઠમાંથી ઝરતો અધવચ કિ. વિ. [જ અધ’ + દે.પ્રા. વિન્ચી નહિ આદિમાં પ્રેમરૂપી માદક પદાર્થ, અધરમપુ
કે નહિ અંતમાં એમ, વચ્ચે, વચગાળે. (૨) (લા.) અંતરિયાળ અધરાંશ (-રાશ) . [સ. અથર + વંશ) નીચેનો ભાગ અધવચ વિ. [જુએ “અધ-વચ” દ્વારા.] અધવચ આવી અધરિયું જુઓ “અદ્ધરિવું.” [કાવવું ., સ. ક્રિ. રહેલું, વચમાંનું.(૨)(લા.) નક્કી સ્થાન વગરનું, ચોક્કસ ઠેકાણા અધરેક જુઓ ‘અધરકવું.” અરેકાવું કમૅણિ, ક્રિ. અરે- વિનાનું. (૩) થોડું ઘણું બગડેલું
[વચમાંનું અરેકાવવું, અરેકાવું જુઓ “અધર(–)કવું'માં. અધવચલું વિ. જિઓ “અધ + “વચલું.'] વચ્ચે આવેલું, અધારી સ્ત્રી, ચણતરમાંની વધારે ઊંચી અને સાંકડી કમાન અધવચાળ,-બે કિ. વિ. [ઓ ‘અધ” + “વચ” + ગુ. “આળ” અધરે-ર૪ . [સં. ૨૬+ ] નીચે હોઠ ત... + ગુ. “એ” સા.વિ., પ્ર.] વચોવચ, વચમાં. (૨) અ-ધર્મ છું. [] ધર્મને અભાવ, દુરાચાર, અનીતિ. (૨) (લા) અંતરેયાળ
[અડધે રસ્તે, અધવચાળે કર્તવ્ય કર્મને અભાવ, (૩) અન્યાય. (૪) તે તે ધર્મ- અધ-વટ ક્રિાવે. [ઓ “અધ' + ‘વાટ' નું સમાસમાં.] સંપ્રદાયની પ્રણાલીથી વિરુદ્ધ જાતનું વર્તન
અધ-વધ વિ. [જુઓ “અધ' + ‘વધવું (વૃદ્ધિ થવી) દ્વાર.] અધર્મ-કર્મ ન. [સં.] અનીતેિનું કામ, પાપાચરણ
અડધે આવી ખીલતું–વધતું અટકી પડેલું, અર્ધવિકસિત. અધર્મ-ચારી છે. [સ, j] ધર્મ-વિરુદ્ધ કાર્ય કરનારું, દુરાચારી (૨) (લા.) ઓછી સમઝવાળું, કમ-અકલ અધમે-જીવી વિ. [સ, ] અધર્મ-અનીતિ–પાપાચરણથી અધ-વસેપું. [+જુઓ અધ'+ “વસો.] વઘાને ચાળીસજીવન-નિર્વાહ કરનારું
[સજા-શિક્ષા મે ભાગ, અડધો વસે. (૨) (લા.) નવી કિંમત અધર્મ-દંડન(-દહન) ન. [૪] અન્યાયથી કરવામાં આવેલી અધવસે પું. [સં.] અર્થવૈાથ] પ્રયત્ન, કેશિશ અધર્મ-યુક્ત વિ. [સં] ગેરવાજબી, અન્યાયી
અધવાયું છે. [સ. અશ્વ-વાāિ] ભાડે ગાડાં ફેરવનારું. (૨) અધર્મ-યુદ્ધ ન. [સં.] અનીતિવાળી લડાઈ
ન. ગાડાં ભાડે ફેરવવાને ધંધે . અધર્મ-વિધ્વંસક(વેસક) છે. [સં.] અધર્મનો નાશ કરનારું અધ(-)વાય ૫. [જ “અધવાયું'.] ભાડે ગાડાં કેરવઅધર્મવૃત્તિ સ્ત્રી, (સં.) અધર્મવાળું વલણ, પાપમય દાનત. નારે. (૨) રને વેપાર કરનાર વેપારી (૨) વિ. પાપી દાનતવાળું
અધવાર પું. [જુઓ અધ' + “વાર' (એક માપ).] અડધો અધર્મ-શાખા સ્ત્રી, (સં.] વિધર્મ પરધર્મ ધર્માભાસ ઉપધર્મ અને વાર, દોઢ ફૂટનું માપ
એકઠો કરેલો જ છલ એ રીતની અધર્મની તે તે શાખા (જઓ કોશમાં તે તે અધવાર૬૬. [જુઓ અધ” + “વારવું.'] અડધો વારી લીધેલ
અધ-વારવું સ. ક્રિ. [જુઓ “અધ' + ‘વારવું.'] બે સરખા અધર્મસંતતિ (-સન્મતિ) સી. [સં.] ધર્માચરણથી વિરુદ્ધ રીતે ભાગ કરવા, અડધું ઓછું કરવું. (૨) અ.ક્ર. અડધા ઉપર ઉત્પન્ન કરેલું સંતાન, વ્યભિચારથી ઉત્પન્ન થયેલું સંતાન વીતી જવું, અરધો સમય વીતી જ, અધુસારવું