Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 967

જીવન-પશ
૯૨૨
જીવ-વિધા
જીવન-સ્પશી વિ[સે, મું. જીવનને લગતું, જીવનના વિષયનું, જીવન-વિષયક જીવન-મૃતિ સ્ત્રી. [સં.] જિંદગી દરમ્યાનની યાદગાર બાબતેનું સ્મરણ, “રેમિનિસન્સ' જીવન-અષ્ટા . સં.જીવનને સરજનાર તત્ત્વ, પરમાત્મા જીવનસ્ત્રોત મું. સિં. શ્રોત– ન.] એ “જીવન-પ્રવાહ.” જીવન-સ્વપ્ન ન. [.. પું.] જીવનરૂપી સ્વપ્ન (ઝડપથી
જીવન પસાર થઈ જતું હોવાથી) જીવન-સ્વામી ! સિં] પતિ, ધણી જીવન-હેતુ પું. [સં.] જ જીવન-કયેય.” જીવનાચાર છું. ર્સિ, નીવન + મા-વારી જીવન જીવવાની નિયમબદ્ધ પદ્ધતિ, શિસ્ત, “ડિસિલિન' (બ.ક.ઠા.) જીવનદર્શ પું. [સ, બીનન + માઢ] એ “જીવન-ધ્યેય.' જીવનારંભ (૨ભ) મું. [. Gીવન + મા-૪] જીવનની
શરૂઆત જીવનારંભિક (-નાભિક) વિ. [+ સં. સામ] જીવનનો
આરંભ કરાવનારું, “પ્રોટેરોઝોઈક” (વિ. ક.). જીવનાવધિ !.. સ્ત્રી. [સં. નીવન + અવષિ પં.] જીવનની છેલી મર્યાદા. (૨) ક્રિ. વિ. જીવનના છેલ્લા શ્વાસ સુધી જીવનાવશ્યક વિ. [સં. ૧ીવન + આવરૂ] જીવન-જરૂરિયાત જીવનશા સ્ત્રી. [સ. લીવન + મારા] જીવવાની આકાંક્ષા કે
ધારણા જીવનાસક્ત વિ. [સં. નવિન + મા-સ] જાઓ “જીવન-પ્રિય.' જીવનાસક્તિ સ્ત્રી. [સં. નીવન + મા-વિત ] જીવન જીવવાની લગની જીવનાંતર (જીવનાન્તર) ન. [૪. લીવંત + ચત્તર] આ જીવનની પહેલાંનું કે પછીનું કોઈ અન્ય જીવન, જન્માંતર છ-જિ)વનિયું ન. [સં. fીવન + ગુ. “ઇયું' ત. પ્ર.] જીવન, જિંદગી. (૨) આજીવિકા, રોજી જીવનનિર્વાહક વિ. [૪] છત ટકાવી રાખનાર, “વાઈટલ (મ. ન.)
[‘જીવન-કથા.' જીવની સ્ત્રી. [, જીવન + ગુ. “ઈ' વાર્થે ત. પ્ર.] જએ જીવનીય વિ. [] જીવવા જેવું, જીવવા પાત્ર જીવનેચ્છા સ્ત્રી [સં. નીવર + ] જીવવાની ઇચ્છા જીવનેશ્વરી શ્રી. [સં. નીવન + ઢી] જીવનની અધિષ્ઠાતા દેવી,-પાની જીવનેન્સવ . [સ. નીવન + ઉત્સવ) જીવન જીવવાને ઉમંગ જીવશ છું. [સ બીવન + ૩૪] જુઓ “જીવન ધ્યેય.” જીવનોપયોગી છે. (સં. નયન + ૩૫વોની, મું.] જીવનમાં કામ લાગે તેવું
વિત્તિ, ધંધે, જી છવપાય ! [સં. નવિન + ૩૫] જીવવાનું સાધન કે પ્રવૃત્તિ, જીવલલાસ છું. [સં. નીવન + કટ્ટાણ] જાઓ “જીવનેત્સાહ.' જીવનકલાસી વિ. [સં., ) જીવનને ઉત્સાહ-ઉમંગ-
આનંદ ધરાવતું [જીવન જીવી શકાય તે ઉપાય જીવનષધ ન. [સં. નીરને + ષa] (લા.) ઉરચ પ્રકારનું જીવમુક્ત વિ. સં. વત્ + કુવા, સંધિથી] જીવનના ત્રણ પ્રકારના તાપને વટાવી બ્રહ્માનંદને અનુભવ કરનાર (જીવ), પરમહંસ, જીવદશામાં પણ દુન્યવી આસક્તિથી મુક્ત, બ્રહ્મનિષ
જીવભુતાવસ્થા સી. [ + સં. અવસ્થા], જીવન્મુક્તિ સ્ત્રી. સિ.] જીવમુક્તની અવસ્થા, પરમહંસપણું, બ્રહાનિછતા જીવસૃત વિ. [સંનીયર્ + કૃત, સંધિથી જીવતે મૂઉં, જિંદગી ભગવ્યા છતાં જેણે કશું સાર્થક કર્યું નથી તેવું જીવ-પદાર્થ છું. [સં] છાવરૂપી દ્રવ્ય, જીવ-તત્વ [સ્વાથ જીવ.પ્રિય વિ. [સં.] જેને જીવ વહાલો છે તેવું. (૨) (લા) જીવ-બલ(ળ) ન. [સ.) જીવવાની શક્તિ જીવ-બ્રહૅથ ન. સિં. નવ-ગ્રહ + ] જીવ અને બ્રહ્મની
એકતા, જીવાત્મા અને પરમાત્માની એકતા, પરમમુક્તિ જીવભાવ ૫. સિં.] ઉપાધિ કે અજ્ઞાનને કારણે તે પરમાત્મતત્ત્વ હોવા છતાં જીવ છે એવો ખ્યાલ, જીવપણું.(દાંત.) જીવ-ભૂળ સ્ત્રી. [મ્સ. મોહ, મું.] છાના વિકાસને લગતી પુથ્વી ઉપરની માહિતીનું શાસ્ત્ર, “બાય-ગ્રાફ જીવ-ભૂત લિ. સં.છત્ર નહિ છતાં જીવરૂપે થયેલું, જીવન રૂપમાં સરજાયેલું. જીવ-ભ્રમ છું. [સં] જુઓ “જીવ-ભાવ.' [જ “જીવ-ભાવ.” જીવ-મતિ શ્રી. [સં] માણસની બુદ્ધિ, માણસની સમઝ. (૨) જીવ-મય વિ. [સં.] પ્રાણમય. (દાંતા) (૨) જીવજંતુથી ભરેલું, જંતુમય
[પરિસ્થિતિ જીવ-નિ સી. સિં] સજીવ સૃષ્ટિ, જીવ થઈને જમવાની જીવ-રખું ન. [સં. + “રાખવું' + ગુ. “ઉ' કુ. પ્ર.] જીવને કઈ ન થાય એ રીતે બચાવીને કામ કરનારું [મ શા.) જીવ-રસ છું. [સં] જાઓ “જીવન-રસ', “પ્રોટોફૈઝમ' (ન. જીવ-૨સાયણ ન. (સ. + જુઓ “રસાયણ.'] શરીરનાં તત્તને લગતી પ્રક્રિયા, “બાયો-કેમિકલ’–પ્રક્રિયા જીવરસાયણશાસ્ત્ર . [સં. + જુએ “રસાયણ' + સં. શારીર વિજ્ઞાનમાંના જીવતવને લગતું-વેને લગતું-જીવનવિકાસને લગતું શાસ્ત્ર, “બાય-કેમિસ્ટ્રી' જીવરસાયણશાસ્ત્રી વિ. [+સ., પૃ.] જીવરસાયણ શાસ્ત્રનું જ્ઞાન ધરાવનાર, “બાય-કેમિસ્ટ” જીવરામભાઈ સી. (કવિ દલપતરામના ‘મિથ્યાભિમાન' નાટકનું એક દંભી પાત્ર જીવરામ ભટ્ટ' +ગુ. “આઈ' ત. પ્ર.] (લા.) ડેળ, દંભ જીવ-રાશિ . સિં] જેને સહ વરું વિ. [સ, નીવ દ્વારા] કામ કરવામાં જીવવાળું, તરવરિયું, ઉધોગી, તિવાળું છવ-લગ વિ. [સં. નીવરન> પ્રા. સ્ત્ર] જીવને જિંદગી સુધી લાગુ પડેલું
[જીવાત્મા. (પદ્યમાં) ૧લ . [એ “જીવડો'+ગુ. “લ” મધ્યગ.] જીવ, જીવલેણ વિ. સં. + લેવું” + ગુ. “અણું કર્તવાચક ક. પ્ર.]
છત હરી લે તેવું, કાતિલ, પ્રાણહારક જીવલે પૃ. [સ, + ગુ. લો” વાથે તપ્ર.] (તુરછકારમાં)
જીવ. (૨) જીવનદાસ જીવરાજ વગેરે નામનું લધુરપ (તા. કારમાં કે બચપણ બતાવવા). (સંજ્ઞા.) [વસી રહ્યાં છે.) જીવ-લોક પું. [] પૃથ્વી (કે જેના ઉપર જીવવાળાં પ્રાણીઓ છવ-વાદ પુંસિં.] “આત્મ-વાદ,’ ‘એનિમિઝમ” (વિ.કે) જીવનવિદ્યા સહી. [સં] પ્રાણીઓના ગુણધર્મને વિચાર કરનારું શાસ્ત્ર, બાલેજ (પ, ગે,)