Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 951

જાત અનુભવ
એ. શ્રમ લેવે. ॰ છુપાવવી (રૂ.પ્ર.) પાતા વિશે ઓળખ ન થવા દેવી. ૦ તાઢવી (રૂ.પ્ર.) બહુ ખંતથી કરવું. • મેળવી (-ખોળવી) (રૂ.પ્ર.) કુળને કલંક લાગે તેવું કરવું. ૦માં લેવાયું (રૂ.પ્ર.) પ્રતિષ્ઠા ખાતર નુકસાન વેઠવું] [અંગત અનુભવ જાત-અનુભવ (નત્ય-) પું. [જએ ‘જાત?' + સં.] પેાતાના જાત-આવડત (જાત્ય-આવડત્ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘નત' + ‘આવડત.’] પેાતાની મેળે ઊભી થયેલી કાર્યશક્તિ, હૈયા
૯૦૨
ઉકલત
જાત-ઈનામી (જાત્ય-) વિ. [જુએ ‘«તરૈ' +‘ઈનામી.’]
વંશપરપરાને બદલે પેાતાના જીવનકાળમાં જ ઈનામ તરીકે મળેલું
જાતક વિ., ન. [સં.] જન્મેલું, જ્યાતિષના વિષય બનેલું (માનવી). (ર) (ન.) જયોતિષ શાસ્ત્રની એક શાખા (ફલાદેશ આપનારી), કુલ-યાલિષ્ઠ. (૩) બૌદ્ધ ધર્મનું બુદ્ધના પૂર્વજન્મનું કથા-વસ્તુ. (સંજ્ઞા.)
(ર) જાતક-કથા
જાતક-કથા સ્ત્રી. [સં] જુએ ‘ાતક(૩).’ જાતક-ગ્રંથ (ગ્રન્થ) પું. [સ.] ફુલ-જયેતિષના તે તે ગ્રંથ. [આના સમ જાતક-ચક્ર ન. [સં.] જન્મેલાનું શુભાશુભ સૂચવનારી કુંડળીજાત-કમાઈ (જાત્ય-) સ્રી. [જુએ ‘જાતૐ' +‘કમાઈ.’] પેતે પંડે વ્યવસાય વગેરેથી કરેલી કમાણી, જાત-મહેનતની કમાઈ જાત-કર્મ ન, [સં.] પુત્રના જન્મ થતાં કરવામાં આવતા હિંદુઓના એક સંસ્કાર
જાત-કાર પું. [અનુ.] ઝાતકાર, ઝગમગાટ, પ્રકાશનેા ઝગારા જાત-છેતરામણ (જાત્ય) ન., (જાત્ય-છેતરામણ્ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘જાત ’+ ‘છેતરામણ,’] પેાતાની જાતને છેતરવાપણું, જાણીબૂઝીને અનિષ્ટ કરવાપણું, આત્મ-વંચના જાત-જમાત (જાત્ય-) શ્રી. [જુએ ‘નતૐ' + ‘જમાત.'] જન્નતને સમહ, જાતભાઈ આના મેળાવ જાતડી શ્રી. [જુએ ‘નૃત'+ગુ. ‘ડી' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (તિરસ્કારમાં) નાત. (ર) પંડ જાત-ટેકણી સ્ત્રી., -હું 2. [જુએ ‘જાત ’+ ‘ટાકણી’‘ટેકણું,] ચિત્તને સાવધાન રાખવાની ચીવટ જાત-પગાર (જન્નત્ય-) પું. [જુએ ‘નતર' + ‘પગાર,’] અંગત કારણે અપાતે વિશેષ ‘પગાર,' ‘પર્સનલ-પે’ જાત-પરખ (જાત્ય-) સ્ત્રી. [જુએ ‘ાતર' + ‘પરખ.’] પેતે પેાતાની જાતને એળખવી એ, આત્મ-પરીક્ષા જાત-પરાક્રમ (જાત્ય-) ન. [જુ ‘ત’+ સં., પું.] પેાતાની બહાદુરી, આત્મ-વિક્રમ
જાત-પાંત (જાત્ય-પાંચ) સ્રી. [જુએ ‘ન્નત' + ‘પાંત' (સં. પîિd)] કઈ નાતનું અને કયા દરજજાનું હોવું એ જાત-ફેર (જાત્ય-) પું, [જુએ ‘ાત' + કેર.’]
જાતિની સંકરતા
વર્ણની [આત્મ-શક્તિ જાત-ખળ (જાત્ય-) ન. [જુએ જાતૐ'+સં.] પેાતાનું બળ, જાત-બુદ્ધિ (જાત્ય-) શ્રી. [જએ જાત' + સં.] પાતાની [બંધુ, નાતીલા
બુદ્ધિ, આત્મ-બુદ્ધિ
જન્નત-ભાઈ (જાત્ય-) પું. [જ જાત-ભાત (જાત્ય-) ન. [જુએ ‘જાત
Jain Education International_2010_04
જાત-સાક્ષી
ખ્યાલ, આત્મભાન
જાત-મહેનત (જાત્ય-મેં નત) સ્ત્રી. [જુઆ‘ાત' + મહેનત.'] પોતાથી થતા પ્રયત્ન કે શ્રમ, સ્વાશ્રય, શરીર-શ્રમ, બ્રેડ-લેખર’ (મેા. ક.) [જાત-મહેનત કરનારું જાત-મહેનતુ (નૃત્ય-મૅનતુ) વિ. [ + જ‘મહેનતુ.'] જાત-માત્ર વિ. [સં.] તાજું જન્મેલું, તરતનું જન્મેલું જાત-માહિતી (નૃત્ય-) શ્રી. [જુએ ‘નતર' + માહિતી.’]
પેાતે જાતે મેળવેલી વાકેફગીરી
જાત-મુચરકા (જાત્ય-) પું. [જુએ ‘જાત’+ ખુચરકા,’] જાતે જ પેાતાને માટે આપેલી જામીનગીરી, પર્સનલ કોગ્નિશન’
જાત-મુલાકાત (જાત્ય-) સ્ત્રી. [જુએ ‘ાતૐ' + ‘મુલાકાત.'] પેાતે જાતે લીધેલી મુલાકાત, પર્સનલ વિઝિટ' જાત-મૃત વિ. [સં.] જન્મ પામતાં જ મરણ પામેલું જાતર સ્ત્રી. [સં, પાત્રા, અર્યાં. તદ્ ભવ](લા.) ઊતરતા વર્ણોમાં બકરાં પાડા કુકડાં વગેરેના વધ કરી માતાને ધરવાનેા ઉત્સવ જાત-રખું (જાત્ય-) વિ.ત્રિએ ‘નત' + રાખવું' + ગુ. ‘ઉં” કૃ. પ્ર.] પેાતાની જાતને સાચવીને કામ કરનારું. (ર) (લા.) સ્વાથી [પ્રવાસ, જાત્રા જાતરા સ્રી. [જુએ ‘ાતર.’] તીર્થ સ્થાનેાના ધાર્મિક ઉદ્દેશે જાતરા-વેરા પું. [જ એ ‘જાતરા’ + ‘વેરા.’] યાત્રાનાં સ્થાનામાં
લેવાતા કર
જાત-રૂપ ન. [સં.] સેનું
[જનારું જાતલ વિ. [જુએ ‘જવું’–‘જાવું’ દ્વારા.] જનારું. (૨) યાત્રાએ જાત-લક્ષણ (નૃત્ય-) ન. [જએ ‘જાત' + સં.] પેાતાના પેાતીકા ધર્મ કે ગુણ [કરી આપેલું લખાણ જાત-લખાણુ (જાત્ય-) ન. [જુએ ‘ાત’ + ‘લખાણ,’] પાતે નતલડી (જાતયડી) સ્ત્રી. [જુ આ ‘ન્નત ' + ગુ. ‘ડી’ સ્વાથૅ ત, પ્ર. + વચ્ચે ‘લ’ મધ્યગ.] જાત, પંડ. (પદ્મમાં.) નત-વજન (નત્ય-) ન. [જુએ ‘નર’ + વજન.'] ખાસ પ્રકારનું વજન, પેસિફિક ગ્રેવિટી’
જાતુ-વળત ન. [એ ‘નવું’ + વળવું’-ના. વર્તે.કૃ. ‘જાતું’ + ‘વળતું'તું લાઘવ.] જવું અને આવવું એ, ‘રિટન.' (૨) ક્રિ. વિ. જતાં આવતાં
જાત-વંત (જાલ્ય-વ-ત), વ્રત-વાન (ન્નત્ય-) વિ. [જુઆ ‘જાતર’+ સં, વત્≥ વાન્ પું, > પ્રા. öz] ઊંચી જાતનું. (૨) ખાનદાન. (૩) ઊંચા ગુણ ધરાવતું જાત-વાર (જાત્ય-) ક્રિ. વિ. [જએ ‘જાત' + ‘વાર’] જાતિવાર, નાત-વાર, ફિરકા-વાર. (૨) પ્રકાર પ્રમાણે નતવારી . [+ ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર.] જાતવાર હેાવાપણું જાત-વીતક (ન્નત્ય.) ન. [જુએ ‘ાતર' + વીતક.’] પેતે
અનુભવેલી તે તે આપત્તિ
જાતવેદ(-દા) પું. [સં. નાતવેરા પું.] અગ્નિ નત-વેચ (ત્ય) વિ. [જુએ ‘જાતનૈ' +વેચવું' + ગુ. ‘' કું. પ્ર.] પેાતાની જાતને વેચનારું (ગુલામી કે વેશ્યાગીરી કરવા). (૨) (લા.) પાટલી-બદલુ
‘ાતર' + ‘ભાઈ.”] જ્ઞાતિ-નૃત-સાક્ષી (નૃત્ય) વિ. [+ જુએ, સાક્ષી, '] નજરે જોયું '+ સં.] પેાતા વિશેના હાય તેવા સાહેદી, નજર-સાક્ષી, આઇ-વિટનેસ’