Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 926

જડ-એ-સ(-સુ)લાક
(રૂ. પ્ર.) બેાલતાં રોકી દેવું. (ર) માર મારવેશ. ૦ ફાટવું (રૂ.પ્ર) બેાલવાની હિંમત કરવી, ॰ મેસવું (-બૅસવું) (રૂ. પ્ર.) દાંતાનું કૃત્રિમ ચાકડું ખરેખર લાગુ થઈ રહેવું. • મેસાઢવું (-બેસાડવું) (રૂ. પ્ર.) દાંતાનું કૃત્રિમ ચેકહું એસતું કરવું. ॰ વધવું (રૂ. પ્ર.) જેતતેમ ખેલ બેલ કર્યાં કરવું, હદ ઉપરાંત ખેલવાની છૂટ લેવી] જઢ-ખે-સ(-સુ)લાક(-ખ) ક્રિ. વિ. [અર. – વિ. [ + જુએ ‘સલાડ.' બરાબર
ચીપકાઈ જાય એમ, સજ્જડ જોયું ન. બેલાચાલી. (ર) માથાકૂટ જડભરત,-થ પું. [સં. નક-મરત] પૌરાણિક સમયના એક બાળ-યોગી. (સંજ્ઞા.) (ર) (લા.) વિ. જડ પ્રકૃતિનું. (૩) જડબુદ્ધિનું. વિચાર્યા વિના મુશ્કેલીવાળું ભારે કામ કરી નાખવાની શક્તિવાળું, રાક્ષસી શક્તિવાળું જઃ-મતિ વિ. [સ.] જુએ ‘જડધી’- ‘જડ-બુદ્ધિ’ જમૂળ ન. [જુએ ‘જડર' + સં, મૂ] મુખ્ય મૂળિયું, [॰થી (રૂ. પ્ર.) તદ્દન પાચામાંથી, સમળતું] જયાંત્રિક-વાદ (-ચાન્ત્રિક) પું. [સં.] માત્ર યંત્રાધીનતા, ‘મિકેનિઝમ' (હી, ત્ર.)
જર્યું-શલાક ] બંધબેસતી રીતે
જરૂપ વિ. [ર્સ,] તદ્દન જડ
જડ-વજ ન. સવાર-સાંઝનું ઝાંખું અસ્પષ્ટ અજવાળું જડ-વત્ ક્રિ. વિ. [સં.] જડની જેમ, તદ્ન નિશ્ચેષ્ટ જવાઈ સ્ક્રી. [જુએ ‘જડવું' + ગુ, આઈ ' દાગીનામાં હીરા વગેરે જડવાનું મહેનતાણું જઢ-વાદ પું. [સં.] સૃષ્ટિનું મૂળ કારણ જડ પ્રકૃતિ જ છે એવા પ્રકારના મત-સિદ્ધાંત, અનામવાદ, પ્રકૃતિકારણવાદ,
ફૅ..]
મૅટરિયાલિઝમ'
જવાદિતા શ્રી., -ત્ર ન. [સં.] જડવાદી હૈાવાપણું જવાદી વિ. [સં., પું.] જડવાદમાં માનનારું, ‘મેટરિયાલિસ્ટ,’ (ર) (લા.) પેાતાનું જ ડાક ટીક કરનારું જ-વાસણું
..
[જુએ ‘જડ વાસવી’ + ગુ. ‘અણું' રૃ. પ્ર.] જનેઈ કે લગ્ન પ્રસંગે કેાઈ તરફથી અદ્ભુક કે વર-કન્યાના વાળમાં વીંટી બાંધવાની ક્રિયા
જડવું॰ સ. ક્રિ. (ખીલી કે એવા કાઈ પદાર્થથી) સજ્જડ કરવું, ચપેચપ બેસાડવું. જાવું કર્મણિ., ક્રિ. જડાવવું પ્રે., સ. ક્રિ
જવુંરે અ. ક્રિ. (ગુમ થઈ ગયેલું ચા કાઈનું પડી ગયેલું કે નજર બહાર રહી ગયેલું) હાથ લાગવું, પ્રાપ્ત થયું, મળી આવવું, લાખવું
જસલું ન. વાદળિયું વાતાવરણ. (ર) ટાઢાડું જયસાઈ શ્રી. [જુએ ‘જડસું' + ગુ. ‘આઈ ' ત, પ્ર.] જડસાપણું, જડતા જડસુ(-સું) વિ. જડ બુદ્ધિનું
જડસુ(-સું⟩-મેથડ વિ. [ + જએ બેથડ.'] તદ્ન મૂર્ખ, જડાઈ શ્રી. [જુએ ‘જડવું’ '+ગુ. ‘આઈ' રૃ. પ્ર.] જડવા
-ચિપકાવવાની ક્રિયા, (૨) જડવા-ચિપકાવવાની રીત. (૩) જડવા-ચિપકાવવાનું મહેનતાણું
ભ. કા.-૫૬
Jain Education International_2010_04
[સં. ન દ્વારા] જડ પ્રકૃતિનું. (૨) બુિડથલ, ભેટ
૮૮૧
માનિ ઝમ.’
જણ(-ણા)વવું જઢાઉ(-) વિ. [જુએ જડવું '+ગુ. આઉ’-આવ' કૃ. પ્ર.] જેના ઉપર જડાવ-કામ કર્યું હોય તેવું, જડતરવાળું જડાદ્વૈત ન. [સં. S + મઢે ક્ષ] જડ જગતની એકરૂપતા, [જડામળ, નખેાદ, સંપૂર્ણ વિનાશ જયાબીટ(4) ન. [જએ ‘ડર' દ્વારા.] (લા.) સત્યાનાશ, જડામણુ ન., ઋણી સ્ત્રી. [જુએ ‘જડવું' + ગુ. આમણ,ણી' રૃ. પ્ર.] જુએ ‘ડાઈ,’ જામૂળ ન. [જુએ ‘ડર' + ‘મૂળ’-આ’નું વચ્ચે ઉમેરણ.] જએ ‘જડ-મૂળ’-‘જાબીટ.' જાલ વિ. જુએ જ ડાઉ,’ [જડવાની ક્રિયા જાવટ (-ટય) સ્ત્રી. [જુએ ‘જડવું ’+ ગુ, ‘આવટ’કૃ.પ્ર,] જડાવવું, જડાવું જુએ ‘જડવું૧માં, જહિત વિ. [જએ જડવું'૧+ સંđટ્ટ, પ્ર.], -ત્ર વિ. [જુએ ‘જડિત’ના સસ્કૃતાભાસી વિકાસ.] જડેલું, ચિપકાવેલું, મઢેલું, જટિત, ‘ફિક્સ્ડ’ [૦ સામગ્રી ‘ફિચર્સ.] જહિમા . [સં., પું.] જડતા, જડત્વ, જડપણું જડિયું ન. [જુએ ‘જૐ' + ગુ, યું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જડ, મળ, મૂળિયું. [-યાં પડવા (રૂ.પ્ર.) વેચાવા માટે મૂકેલા માલ તરત ખપી જવે]
જડિયા વિ., પું. [જ ‘જડવું' + ગુ. ‘ઇયું' રૃ. પ્ર.] સેના વગેરેના દાગીનામાં દ્વારા મેાતી જઢવા-ચિપકાવવાનું કામ કરનાર કારીગર, પચ્ચીગર
જડી સ્ત્રી, [જુએ ‘જડૐ' + ગુ. ઈ * સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નાનું મળ, મૂળિયું (ખાસ કરી ઔષધના કામનું) જડી-કરણ ન. [સં.] જડ ન હાય તેને જડ કરવાની ક્રિયા જડી-કૃત વિ. [સં.] જડ ન હેાય તેવાને જડ કરવામાં આવેલું, હાલે ચાલે નહિ તેવું કરી નાખેલું જડી-બુટ્ટી સ્રી. [જુએ ‘જડી’ + ‘બુટ્ટી,’] ચમત્કારિક ગુણવાળું મળિયું, રામખાણ ઔષધ. [॰ સૂંઘાઢવી (રૂ.પ્ર.) અસરકારક ઔષધને પ્રયાગ કરવે]
જડી-ભૂત વિ. [સં.] જડ ન હેાય તેવું જડ થઈ ચૂકેલું, હાલે ચાલે નહિ તેવું થઈ ગયેલું
જજડ ક્રિ. વિ. [જુએ ‘જડવું,’-ઢિાવ.] તદ્ન સજ્જડ હાય એમ, ઠાંસી ઠાંસીને જડવું હોય એમ જાણું ન. [જુએ ‘જડવું’ દ્વારા.] એ પાટિયાંના સાંધા ઉપર જડાતું નાનું સીધું પાટિયું કે પતરું, ચિપેટિયું. (૨) સ્લેઇટ વગેરેનું લાકડાનું ચાકઠું, ‘ક્રેઇમ' જણ॰ છું., ન. [ાં. નન> પ્રા. લળ પું.] માણસ, વ્યક્તિ જણ પું., ખ. ૧. રૂ પીંજતાં એમાંથી ઊડતા ખરીક રસા જણક (ક) સ્ત્રી, દખલગીરી
જણતર
ન. [જ‘જણવું’+ ગુ. ‘તર' રૃ. પ્ર.] જણવું એ, પ્રસવ. (ર) ખાળક, બચ્ચું, પ્રસૂતિ જણતર (૨૫) સ્ત્રી. [જુએ ‘જણવું' + ગુ. ‘તર' રૃ. પ્ર.] જણવું એ, પ્રસવ
જણુ-દીઠ ક્રિ. વિ. [જુએ જણ’+ 'ઢીઠું,'], જશુ.પટ ક્રિ. વિ. [જુએ ‘જણ' દ્વારા.] અકેક જણને ઉદ્દેશી, માણસદીઠ જણ(-ણા)વવું॰ જુએ ‘જણવું’માં.