Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 92

અદા-મંદી
૪૭
અહ-મંદી (-બન્દી) સ્ત્રી. [જુએ અદા' + ફા.] કરાર કે દેવું પૂરાં કરવાના મુકરર કરેલી મુદ્દત અનુદૃાય વિ. [સં.] વારસા વગરનું અદૃાયગી સ્ત્રી. [જુએ અદાÖ' + ફા. પ્રત્યય] અદા કરવાની ક્રિયા, ફરજ બજાવવી એ [હક વિનાનું -દાયાદ વિ- [સં.] વારસ વિનાનું, નિર્વંશ. (૨) વારસ થવાના અદાયિક વિ. [સ.] જેના ઉપર વારસાહન ધરાવાય તેવું. (ર) વારસા સાથે સંબંધ વિનાનું
અમદાર વિ., પું. [સં.] પત્ની વિનાનેા, વિધુર. (૨) કુંવારા, વાંઢા અદાલત સ્ત્રી, [અર.] ઇન્સાફ આપવાની કચેરી, ન્યાયાલય,
ન્યાસભા, ન્યાયમંદિર
અદાલતી વિ. [+ગુ. ‘ઈ’ત. પ્ર.] અદાલતને લગતું અદાલત સ્ત્રી. [અર. ‘અદા' દોડવું, દોડીને હુમલા કરવા) દુશ્મનાવટ, વેર, (૨) ઈર્ષ્યા, દ્વેષ, ખાર અદાવત-ખેર વિ. [+ ફા. પ્રત્યય] દુશ્મનાવટ રાખનારું, કિન્નાખેાર. (૨) ઈર્ષાળું, દ્વેષીલું અદાવતિય(—યે)ણ (થ) વિ., . [જુએ ‘અદાવતી' + ગુ, ‘(એ)ણ’ત.પ્ર.] અદાવત રાખનારી સ્ત્રી. (૨) ઈર્ષાળુ સ્ત્રી અદાવતિયું, [ + ગુ. છઠ્ઠું' ત.પ્ર.] અદાવત રાખનારું. (૨) ઈર્ષાળું, ઢીલું
અદાવતિયેણ (ણ્ય) જુએ ‘અદાવતિયણ’. અદાવતી વિ. [ + ગુ. ‘’ ત. પ્ર.] જુએ ‘અદાવતિયું અાહ્ય વિ. [સં.] ખળી ન શકેખાળી ન શકાય તેવું. (૨) શાસ્ત્રીય વિધિ પ્રમાણે અગ્નિસંસ્કાર ન થઈ શકે તેવું -દાંત (–દાન્ત) વિ. [સં.] ઇંદ્રિયાનું દમન ન કરનાર, અનિગ્રહી, અસંયમી
અ.દાંભિક (-દામ્બિક) વિ. [સં.] દંભ વિનાનું, નિલ અદિતિ સ્ત્રી. [સ.] દેવાની માતા, કશ્યપ ઋષિની પત્ની (જેમાંથી દેવા અને સૂર્યની ઉત્પાત્ત થઈ મનાય છે). (૨) અંતરિક્ષ, આકાશ અ-દિત્સા સ્રી. [સં.] ન આપવાની દાનત, દેવાની અનિચ્છા અદિયા (દૈયા) પું. [અર. દીયહ્] ઇનામ, બક્ષિસ, ભેટ અનન્ય વિ. [સં.] દિવ્ય નહિ તેવું, લૌકિક. (૨) સામાન્ય, સાધારણ. (ર) સ્થૂલ, ઇંદ્રિયગોચર અદિષ્ય-તા સ્ત્રી, [સં.] લૌકિકતા અદિશિક ન. સાધુને દેવા માટે કપી રાખેલેા આહાર. (જેન.) (૨) આહારના એ નામના એકદેશ. (જૈન.) અદ્રિષ્ટ વિ. [સં.] નહિ દેખાડેલું, નહિ બતાવેલું. (૨) નહિં ચીંધેલું [દીક્ષા વિનાનું મ-દીક્ષિત વિ. [સં.] જેને દીક્ષા મળી-આપી નથી તેવું, દીઠ વિ. [સં. અ-ટુદ ૮ પ્રા, મğિ] ન જોયેલું. (૨) છૂપું, છાનું, ગુપ્ત. (૩) (લા.) અસીઁ. (૪) વાંસામાં કે શરીરના જોઈ ન શકાય તેવા ભાગમાં થયેલું (ગૂમડું, ‘કૅન્સર’ વગેરે) દીઠું વિ. [ +જુએ દીઠું.’] ન જોયેલું-ન જાણેલું દીન વિ. [સં.] દીન-રાંકડું નહિ તેવું, (ર) તવંગર, પૈસાદાર. (૩) તેજસ્વી, ઠસ્સાદાર
મદીન-તા સ્ત્રી. [સં.] દીનપણાને અભાવ
મ-દીપ વિ. [સં.] દીપ્ત કરાયું નથી તેવું, અપ્રકાશિત, દીવા વિનાનું, (૨) (લા.) અજ્ઞાની
Jain Education International_2010_04
અચ-બીજ
અ-દીયમાન વિ. [સં.] આપવામાં નથી આવતું તેવું, ન અપાતું અ-દીર્ઘ વિ. [સં.] લાંબું નહિ તેવું, ટૂંકું, લંબાણ વિનાનું અ-દીર્ઘદર્શક વિ. [સં.], અ-દીર્ઘદર્શી વિ. [સં., પું.] ટૂંકી દૃષ્ટિ-નજરવાળું, (૨) (લા.) લાંબા વિચાર ન કરનારું અ-દીર્ધદષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] ટૂંકી નજર. (૨) એછી સમઝ (૩) વિ. ટૂંકી દૃષ્ટિ-નજરવાળું (૪) લાંબા વિચાર ન કરનારું અ-નીંટ વિ. [+ જુએ દીટ.] દીટિયા વિનાનું અદુધાડું વિ. [‘અદ' (સં. અર્ધ-) + જુઓ ‘ઉધાડું.'] અડધું ઉઘાડું, અટ-પઢિયાળું અ-દુર્ગ,ગૅમ વિ. [સં.] જ્યાં જવામાં મુશ્કેલી નથી તેવું, સુગમ અ-દુષ્ટ વિ. [સં.] દુષ્ટ નથી તેવું, નિદુષ્ટ, નિર્દોષ, (૨) સુસઁગત, ‘વૅલિડ.’ (મ.ન.) (૩) (લા.) ભલું, સાલસ [બલાઈ અદુઃ-તા શ્રી. [સં.] નિદુષ્ટતા, દોષરહિતપણું. (૨) (લા.) અ-દુઃખ ન. [સં.] દુઃખને અભાવ, સુખ-શાંતિ અદુઃખનવમી સ્રી. [સં.] ભાદરવા સુદે નામ (હિંદુ સ્ત્રીએના એ એક તહેવાર)
અદ્ભૂ-‰ )ક (ખ,-1)ડું વિ. [અદ (સં. મયૈ-> પ્રા. ) + ઊકડું (સં. રટર્ન-> પ્રા. વńsઞ, અર્ધ ઉકટ-આતુર] ઊભું અને બેઠુંચે નિહ તેવું, બે પગ ટેકવીને અધ્ધર બેઠું હોય તેલું. [અદુકડું (કે અનૂકડે) રહેવું(–રેઃવું) (રૂ.પ્ર.) નિરાંત ન રહેવી. (૨) ગુનામાં આવવાથી નરમાશ પકડવી. (૩) વાંકા રહેવું. રાખવું (૩.પ્ર.) ગુનામાં આવવાથી નરમ કરવું. (ર) જંપવા ન દેવું] અદૃકદડુકિયું વિ. [રવા.] અહીં-તહીં દોડનારું. (૨) અસ્થિર. (૩) અડૂક-દડૂકેલું, બેઉ બાજુ આંટાફેરા કરતું. (૪) (લા.) આઘાપાછી કરનારું. [કિયું. (૨) ફાલતુ, માલી અદુક-કૃકિયું વિ. [રવા.] રમતમાં બંને પક્ષે રહેનારું, અડૂકઅદૃ(-ધૂ .)ખ(ગ)હું જ અકહું.' અકૂડા-મદૂડા પું. [રવા.] પાણીમાં રમવાની છેકરાઓની એક રમત, અèા-ઢબૂલે અધૂ' વિ. [+ જુએ ‘દૂધ' + ગુ. આઉમાં દૂધ નથી તેવું (ઢાર) અ-દૂર વિ. [સં.] ક્રૂર-છેટ નાંહે તેવું, અદૂરદર્શિ-તા સ્ત્રી. [સં.] ટૂંકી દ્રષ્ટિ, સંકુચિત વિચારસરણી વિચાર ન કરનારું અનૂરદર્શી વિ. [સં., પું.] ટૂંકી દૃષ્ટિવાળું, (ર) લાંબા અદુર-ષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] ટૂંકી નજર, સંકુચિત દૃષ્ટિ. (૨) (લા.) ટકા વિચાર હોવાપણું. (૩) (લા.) વિ. ટૂંકી નજરવાળું, (૪) ટૂંકા વિચારવાળું
‘ઉ’ ત.પ્ર.] જેના કુિં, સંકુચિત નજીકનું. (ર) (લા.) સંકુચિત દૃષ્ટિ. (૨)
અ-દૂષિત વિ. [સં.] નહિ બગડેલું. શુદ્ધ. (૨) સ્વચ્છ, ચેાખું અ-શ્ય વિ. [સં.] જોઈ ન શકાય તેવું, ગુપ્ત, છાનું. (૨) અલેપ, અગેાચર કિરવું એ અશ્ય-કરણ ન. [સં.] દેખાતી વસ્તુ દેખાય નહિ એમ અશ્ય-કિરણ [×.] જોઈ ન શકાય તેવું કિરણ, ‘ક્ષ’ કિરણ, ‘એક્સ-રે’
અશ્ય-કાઢિ સ્ત્રી. [સં.] જોઈ ન શકાય તેવા પ્રકારની કક્ષા અદ્દશ્ય-તા શ્રી. [સં.] નજરે ન આવવાપણું, અલક્ષ્યતા અશ્ય-બીજ ન. [સં.] અંડાશયમાં પુરાયેલું-રહેલું બી