Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 91

અદક-લાંપડું
અદાપવું અદક-લાંપડું વિ. [+ જુઓ “લપડું.”]લા) ઘાલમેલ કરનારું. અદર્શનીય વિ. [સં] જોવા લાયક નહિ તેવું. (૨) (લા) (૨) ચાડિયું અદકું વિ. [ + ગુ. ‘ઉ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] અધિક, વધારાનું અદલ–ળ), વિ. [સં.] દલ-પાંદડી વિનાનું. (૨) દાળ અદકેરડું, અદકેર વિ. [ + ગુ. એરું' તુ...] વધુ
(કણનાં બે ફાડચાં) ન પડે તેવું (ધાન્ય) અદક-ભાગી વિ. [+ સં., પૃ.] અધિક ભાગ્યવાળું, બડભાગી અદલ? વિ. [અર. અલ] બરાબર, ખરું, યથાર્થ. (૨) અ-દક્ષ વિ. સં.] અકુશળ, અચતુર. (૨) પ્રમાદી, ગાફેલ, નેકીવાળું, પ્રામાણિક [કાંટે (૩. પ્ર.) શુદ્ધ ઇન્સાફ, ને અસાવધ (૩) મૂર્ખ, બેવકૂફ
ઘંટ (-ધટ) (રૂ. પ્ર.) શુદ્ધ ઈ-સાફ માટે નિમંત્રણ]. અદક્ષતા સ્ત્રી. [સં] દક્ષતાને અભાવ. (૨) બાધાઈ અદલતા સ્ત્રી. [+ . ત..] નેકી, પ્રામાણિકતા અ-દક્ષિણ વિ. સં.] જ “અદક્ષ'.
અદલ-ફદલ વિ. [રવા.] શરીરે ગેળ-મટેળ અને જાડું અદગર મું. કર, વેરો
અદલા-બદલ વિ. [ઓ “બદલો',દ્વિર્ભાવ.] એકબીજાને એકઅદશ્ય વિ. [સં.] નહિ બળેલું, નહિ દાઝેલું
બીજામાં ફેરવેલું. (૨) (અદ–બદલ્ય) સ્ત્રી. અદલાબદલી, અદશ્ય-શીલ વિ. [૪] સળગી ન ઊઠે તેવું
ફેરબદલે અદ-ઘટતું વિ. [“અ” + પ્રક્ષિપ્ત ' + “પટવું' + ગુ. “તું” ૧.] અદલા-બદલી સ્ત્રી, અદલ(-)-બદલે પૃ. [જ અણઘટતું, ગેરવાજબી
[ઘડીએ, હમણાં જ ‘અદલ-અદલ’ + બેઉને “એ” + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] ફેરઅદ-ઘડી ક્રિવિ. [સ. મા > પ્રા. બદ્ + જુએ “ઘડી.'] આ બદલે, સાટાપાટા, વિનિમય અ-દર વિ. [સં] નાહે આપેલું, આપ્યા વિનાનું, (ર) રાખી અદ-વારકું વિ. [૪. મા (આજ) + 4 + ગુ. કું' ત.ક.]
મુકેલું, “રિઝર્લ્ડ’ (ચં. ન.) (૩) ન. શાસ્ત્ર વિરુદ્ધ આપેલું અદત્તા સ્ત્રી. સં.] અવિવાહિતા સ્ત્રી [ચારી, અપહરણ અ-દહન ન. [સં] દહનક્રિયાને અભાવ અદત્તાદાન ન. સિં. મત + મા-વાન ન દીધેલાને સ્વીકાર, અદહન-૨ીલ વિ. [સં.] બળી ન શકે તેવું અદના, વિ. [અર. “દની' નું શ્રેષ્ઠતાવાચક રૂપ અદના”+ગુ. અ-દળ જુઓ “અદલ.૧
[ઉધરાવવા-પણું G' સ્વાર્થે ત...] સૌથી હલકા દરજજાનું, તુચ્છ, મામૂલી. અદળા શ્રી. [જ દળવું.'] અનાજ ન દળવું એ, ધંટી ન (૨) દીન, રંક, ગરીબ
અ-દવું વિ. [+ “દળવું” ગુ. “હું” ભૂ.ક.] ન દળેલું. (૨) અદ-પઢિયાળું જ “અધ-પડિયાળું.”
જેને કચડી નાખવામાં આવ્યું નથી તેવું સૈન્ય વગેરે) અદબ સ્ત્રી. [અર.] માનમર્યાદા, મલાજો, (૨) બંને હાથ અ-દંડ (૬૩) કું. [સં.] સજાને અભાવ કણી સુધી વાળી હથેળીઓ પડખામાં દબાય એવી મર્યાદા- અ-દંડનીય, અ-ઇંચ (-દડનીય, દડ%) વિ. [સં.] જેને દંડ કે વાળી સ્થિતિ [૦કરવી, ૦૫ળવી, ૦રાખવી (૨. પ્ર.) સજા ન થઈ શકે તેવું, શિક્ષા-સજાથી મુક્ત ગુરુજન સમક્ષ વિવેકપુરઃસર વણબેક્યા રહેવું] [ક્રિયા અદંડક (અદડક) મું. ઘળે એરંડ અદબ-તર (-૨) સ્ત્રી. [+જુઓ ‘તરવું.'] અદબ વાળીને તરવાની અ-દંભ (-
દભુ) . [સ.] દંભ-ડોળને અભાવ અદબદ વિ. [સં. અમુત] અદભુત, આશ્ચર્યજનક. (૨) અદંભિ-ત્વ(-દષ્મિતત્વ) ન. [સં.] દંભને અભાવ, સરળ સ્વભાવ (લા.) અનિશ્ચિત, અસ્પષ્ટ. (૩) અચોક્કસ, સંશયગ્રસ્ત અદંભી (૬ભી) છે. [સ, ૫.] ડેળ વિનાનું, નિદંભ અદબદા ક્રિકવિ. [જુઓ “અદબદ.] અદભુત રીતે
અદાજિ .પિ. [અર. અદા અ] ભરપાઈ, ચૂકતે. [૦ કરવી-(વું) અદબ-પૂર્વક ક્રિ.વિ. [જુએ “અદબ' + સં.], અદબ-સર (રૂ. પ્ર.) ફરજ બજાવવી, ફરજ તરીકે કાંઈ કરવું]. કિ.વિ. જિઓ ‘અદબ' + ગુ. ‘સર’ અનુગ] અદબથી, અદાર સ્ત્રી, [અર. “અદાવત’નું સંક્ષિપ્ત રૂ૫] દુશમનાવટ, વેરઝેર, મર્યાદાપુરઃસર
[(૨) નિરંકુશ (૨) પ. (૩) ઈર્ષ્યા, અદેખાઈ. (૪) (લા.) છટા, હાવભાવ, અ-દમનીય, અદમ્ય વિ. [સં.] દબાવી કચડી ન શકાય તેવું. ચોક્કસ પ્રકારની અંગચેષ્ટા [કૃદંત શબ્દ] અભિનેતા, નટ અદમનીયતા, અદમ્યતા સ્ત્રી. [૪] દબાવી કચડી ન શકાય અદ-કાર વિ. જિઓ ‘અદા૨+ સં. સમાસમાં માત્ર પ્રયોજાતો તેવી પરિસ્થિતિ. (૨) નિરં કુશતા
અદાકારી [+ ગુ. ‘ઈ' ત...] અભિનયની આવડત અદય વિ. [સં] દયાહીન, નિર્દય
[ફરતા અદા-ખેર વિ. [જુઓ “અદાર'+ ફા. પ્રત્યય] કિન્નાખોર, અદયતા સ્ત્રી. [સં] દયાહીનપણું, નિર્દયતા. (૨) કઠેરપણું, વેરી. (૨) ઈર્ષાળુ, ખારીલું [નિર્દોષ, પવિત્ર, શુદ્ધ અદરક જુઓ “અદ્રક.”
[થવા), આખરવું અગ વિ. [સં. માઘ] નિર્મળ, સ્વચ્છ (૨) (લા.) નિષ્કલંક, અદ(-ધીરકવું સ. ક્રિ. (દુધમાં) મેળવણ નાખવું (દહીં અદ...ચિઠી(–ઠ્ઠી) સ્ત્રી. [જુઓ “અદા' + ટ ઠી(-).] અદરસ ન, [, માકૅ દ્વારા] આદુને રસ, અદ્રક-રસ દેવું પતાવ્યાની પાવતી [આપનારું. (૨) કંસ, કુપણ અદરાવવું જુઓ આદરવું” માં. (૨) (લા.) વિશવાળ કરાવવું. અદિતિ વિ. [સ. અ-વાતા], -ના વિ. [સે, મું.] દાન નહિ (પારસી.)
થવું (પારસી.) અનુદાન ન. [૪] દાન ન કરવાપણું અદરાવું જુએ “આદરમાં.(૨) પરણવાને બંધાવું, સગપણ અદાની વિ. [સે, મું.] અદાતા અરે પં. rગ્રા.1 કારીગરોને છીના દિવસ, અણે, અકતે અદા૫ ન., S., - ૫. સિં, માતાT] ઉત્તાપ, ઘણી, પીડા. અ-દર્શન ન. [સં.] ન દેખાવું એ, તિભાવ. (૨) લેપ. (૨) મેટી આફત
[સંતાપવું, રિબાવવું (૩) મરણ ,
અદા૫૬ સ. ક્રિ. [જુઓ ‘અદાપ,'-ના. ઘા.) બહુ દુઃખ આપવું,