Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 90

અત્રેગુર્ય
અદક-લાવડું
અ-વૈરાગ્ય ન. [સં] સત્વ રજસ તમસ એ ત્રણ ગુણોથી પર અથર્વવેદી વિ. [સે, મું.] જેને વેદ અથર્વ છે તેવું (બ્રાહ્મણ). ત્રિગુણાતીત સ્થિતિ [એવા માત્ર પ્રયોગમાં) (૨) અથર્વવેદને લગતું
[(બ.ક.ઠા.) અથ ઉભ. [સં.] હવે, અહીંથી,(૨) (લા.) આરંભ (અથથી” અથલેખ . [સં] પ્રાસ્તાવિક લખાણ, પ્રસ્તાવના, પ્રલોગ’ અથ-ઇતિ ક્રિ. વિ. [સં. સંધિ વિનાનું બાકી મ]િ આરંભથી અથવા ઉભ. [સં.] કિવા, વા, કે, ચા, ચા તે, અગર લઈને અંત સુધી
અથવા તે ઉભ. [+ જુઓ તો.] અથવા અ-થક વિ. [ + જુઓ “થાકવું.] થાકયા વિના કામ કર્યું જનારું અથવાર (અથ-) વિ. જુઓ “હથવાર'. અથર્ક-કિમ), કિમ કેમ. (સં.) હવે શું ? (૨) (લા.) હા, અથવાળું પ્રે. કર્મણિ, સ. ક્રિ. [જુઓ આથવું’–‘અથાવવું] - એમજ, બરાબર
આથો આવ્યો હોય એવું થવું, ખમીર ચડવું. (૨) મીઠું અ-થક ક્રિ. વિ. [દે. પ્રા. અથવ7] થાકયા વિના, અથક ચડવું, મસાલો ચડવા અથ-ચ ઉભ. [સં.] વળી, અને વળી, તેમજ [પથર અથ-શ્રી સી. [સં] પ્રારંભ, શરૂઆત અથ૦-૫થડ ક્રિ. વિ. [રવા.] ગમે તેમ, આડું અવળું, અથર- અ-થાક-ગ) વિ. [દે. પ્રા. આવશ્વ મળે છે, સં.માં અથવું અ. ક્રિ. [જુએ અથડવું.] અથડાવું, અથડાઈ પડવું, કસ્તા() છે.] ખૂબ ઊંડું, અતાગ, અગાધ, અપાર ભટકવું, અફળાવું. (૨) (લા.) તકરાર કરવી. (૩) ફાંફાં અ-થાક વિ. [+ જુઓ થાકવું.'] થાકયા વગરનું, અવિશ્રાંત મારવાં, ભટકવું
અથાગ જુઓ “અથાક.૧૪ અથડા-અથડી સ્ત્રી. [જઓ અથડાવું-દ્વિર્ભાવ + ગુ. “ઈ' અથાણ વિપું. [જએ અથાણું + ઇયું ત.ક.] માત્ર કુ.પ્ર.] સામસામાં અથડાઈ પડવું એ, અફળા-અફળી. (૨) અથાણું જ થાય તેવી કરીને એક જાતનો આ (લા) રખડપાટ, (૩) તકરાર, લડાઈ
રિઝળું અથાણું ન. [જુએ “આથવું' દ્વારા ] મીઠું અને રાઈ-મેથીઅથડાઉ વિ. [જ “અથડાવું’.+ગુ. આઉ' કુ.પ્ર.] રખડુ, મરચાંને ભૂકે તેલમાં ભેળવી લાંબા સમય સુધી ન બગડે અથડટ કું. [જઓ અથડાવું' + ગુ. અટ’ કુ.પ્ર.] અફળા
તેવી જાતનાં ફળ-કંદ વગેરે, આથણું, સંધાણું, અચાર, [૦કરવું મણ, અથડામણ
(રૂ.પ્ર.) નકામું ઘાલી મૂકવું, રાખી મૂકવું. નન્નાખવું અથડાતું-કુટાતું વિ. [જુઓ અથડાવું + કુટાવું +બંનેને ગુ. “તું” (રૂ.પ્ર.) અથાણું કરી બરણી વગેરેમાં ભરી રાખવાનું કરવું] વર્ત.કૃ] ધક્કા ખાતું, ટિચાતું ટિચાતું
અથામણ ન. [જુઓ “આથવું” ગુ. આમણ” કુ.પ્ર.] અથાણાં અથડામણ (-(ણ્ય)સ્ત્રી. [જુએ અથડાવું' +ગુ. આમણું” કુપ્ર.] કરી આપવાનું મહેનતાણું
અકળામણ, ટિચામણ. (૨) હાલાકી. (૩) (લા.) કડાકૂટ, અથાવવું, અથાણું જુએ “આથવું'માં. માથાકૂટ. (૪) અડચણ, હરકત. (૫) લડાઈ, ઝઘડો અથે પું. જમતાં ભાણામાં છેડેલું મિશ્રિત થઈ ગયેલું અજીઠ, અથડામણ-કુટામણ (અથડામચ-કુટામચ) સ્ત્રી. [+“કુટાવું' કેદ (જે અન્ય કેઈને ખાતાં સૂગ આવે.), ગંદી છાંડ + ગુ. આમણ કુ.પ્ર.] આમતેમ જવાની અને પાછા ફરવાની અતિ ક્રિ. વિ. [સં. મથ +] આરંભથી લઈ અંત સુધી, હેરાનગત, અકળામણ, ટિચામણ
સંપૂર્ણ, અથ-ઈતિ અથડામણ સ્ત્રી. [જુઓ “અથડાવું' + ગુ. “આમણી' કુ.પ્ર.] અથેલી સ્ત્રી, એ નામની એક વનસ્પતિ (બેશુમાર
જુએ “અથડામણ.” [કરાવવી. (૪) વાયદે ચડાવવું અ-ક–ગ) વિ. [સ, ય-તો, થોડું નહિં] થોકબંધ. અગણિત, અથડાવવું જુઓ“અથડાવું'માં. (૨) પછાડવું. (૩) (લા.) મહેનત અટ(અટી) સ્ત્રી. જુઓ હāટી.” [ઓના હાર અથવું અ. ક્રિ. [જુએ “આથડવું.”] અફળાવું, ભટકવું, અટીર સ્ત્રી. શેરડીના ઊકળતા રસમાં પાયેલો આદુના કકડાટિચાવું (બે ચીજોનું પરસ્પર સપૂર્વક ભટકાવું.) (૨) (લા.) અથડી - (અ) જુએ “હથોડી'. ગદા ખાવા, ધક્કા ખાવા. (૩) બેલાચાલી થવી, તકરાર અથે પું. આધાર, ટેકો થવી. (૪) રખડવું, ભટકવું. (૫) ફાંફાં મારવાં, અથડાવવું અથભ વિ. [+ જુએ “થોભવું.”] હદ વિનાનું, બેશુમાર પ્રે., સક્રિ.
[રાસ, ઉનાળ અદક[સ. અધિક ઉપરથી સીધું સમાસના પૂર્વે પદ તરીકે અધિક અથક સ્ત્રી. [૨વા.3 અન્નજળને શ્વાસનળીમાં પ્રવેશ, અંત- અદક-જીભે વિ. [ + ‘જીભ”+ ' ત... વધુ પડતું બોલ્યા અથથી ઉભ. [સં. સાથ + ગુ. થી' પા.વિ. ના અનુગ] આરંભ કરે તેવી જીભવાળું, અદકલું, વાડિયું, (૨) (લા.) માજા થી, શરૂઆતથી
મૂકીને બોલનારું, બટકબેલું અથર-૫થર વિ. [રવા.] જુઓ અથડપથડ.” (૨) જેમ તેમ અદક વિ. [+ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત...] વધુ પડતું ડાહ્યલું થઈ બેઉ લબડતાં કપડાં પહેર્યા હોય તેવું, સરપટર
બાજી ઢોલકી વગાડે-અભિપ્રાય આપે-ડખલ કરે તેવું, દોઢડાહ્યું અથરાઈ સ્ત્રી. [જએ “અથરું +ગુ. “આઈ' ત.પ્ર.] અદક-પાંસળિયું, અદક-પાંસળું વિ. [ ગુ. પાંસળી + ગુ.
અસ્થિરતા, ચંચળતા. (૨) અધીરાઈ, ઉતાવળ. (૩) (લા.) “ઈયું'- ત.ક.](લા.)ડાલું થઈ મત આપનારું કામ કરવા ગભરાટ, મંઝવણ
મંડી પડનારું. (૨) આરવીતડું, તોફાની અથર,ર્યું છે. [સ, થર->પ્રા. મ-સ્થિરમ-1 અસ્થિર, અદક-બેલું વિ. [+ “બોલવું+ગુ. “G” ક...] અદકહ્યું, ચિંચળ. (૨) અધીરું. (૩) ઉતાવળિયું. (૪) (લા.) ગભરાયેલું, પૂછળ્યા વિના પણ બોલ બેલ કરનારું મંઝાયેલું, ગાભરું
અદક-લાવડું વિ. [+ જુઓ ‘લવનું દ્વારા.] વગર બેલા અથર્વ, ૦ણ, વેદ પું. [સં.] ચાર વિદેમાને ચોથો વેદ વચમાં બોલનારું