Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 912

તિ
છીંકાવવું
છીત (ત્ય) સ્ત્રી. [૬ “છી.'] (લા) તિરસ્કાર. (૨) છીપવું અ, જિ. [સર. છુપાવું.'] છુપાવું, એથે ભરવું. અણગમે
[પટ્ટી, નવેરી છિપાવું ભાવે, ક્રિ. છિપાવવું છે, સ. ક્રિ. છીતરી શ્રી. બે મકાના વચ્ચેની જમીનની તદ્દન સાંકડી છીપાટ (ય) સ્ત્રી. વરસાદનું જોડે છેડે સમયે થોડું જીતવું અ.ક્ર. દિ. પ્રા. “fછત્ત' જેને સ્પર્શ કરવામાં આવ્યે ડું આવવું એ છે તેવું” દ્વારા.] (લા.) (છીછરા પાણીમાં વહાણનું) જમીન છીપી સ્ત્રી, માખી ઉડાડવાની ચમર. (૨) કબૂતર ઉડાડવાની સાથે ચેટી પડવું, લાધવું. છિતાનું ભાવે, ક્રિ. હિતાવવું વાવટી. (૩) રંગકામમાં વપરાતી લાકડાની પાતળી પી. D., સ. કિં.
(૪) ગાળે ઉતારવાનું સંઘાડિયાનું એક સાધન છીતે કું, જુઓ “છે.”
છીપું ન. જના મકાન વગેરેને અંધારિયા ભાગોમાં રહેતું છીદડી,-રી સ્ત્રી. ઝીણી કિનારી અને પિતમાં કોઈ પણ એક વાગેળની જાતનું નાનું ઊડી શકનારું પ્રાણી, છાપું, ચામારંગની ભાતવાળી સફેદ રંગની સાડી (સધવા વિધવા સો ચીડિયું, કાનકડિયું પહેરી શકે તે), ચીબરી, છાયેલ
છીપે પું. [૨. પ્રા. લઠ્ઠામ-] કપડાં છાપનાર કારીગર (ગુજ... છીદરું 4િ. છૂટું છવાયું. (૨) છીછરું. (૩) વિરલ, આછું રાતમાં–અમદાવાદ બાજ આ નામની અત્યારે મારવાડી છીનકી સ્ત્રી, છિનાળ સ્ત્રી
મુસિલમ જ્ઞાતિ આ કામ કરે છે). (સંજ્ઞા.) છીનકું ન. બકરું
છીબું ન. તપેલી-તપેલાં ઉપર ઢાંકવાની એક પ્રકારની તાસક છીનવવું સ. ક્રિ. [સં. ઇન દ્વાર] ઝુંટવી લેવું, ઝંટવું, છીમકું ન. વાંસને જ ભાંગેલો ટોપલે કે સંડલે ખુચવવું. છીનવાવું કર્મણિ, ફિ.
છીરકવું સ. ક્રિ. છંટકરવું, છાંટવું. છીરકાવું કર્મણિ, ક્રિ. છીનવું સ. ક્રિ. [સં. દિન દ્વારા] છેદવું, કાપવું, છીણવું. છિરકાવવું છે., સ. કે. છિનવું કર્મણિ, ક્રિ. છિનાવવું પૃ., સ. ક્રિ.
છીલકં(હું) ન, કુતરું, છોતરું, છતલું છીના-સપટી સ્ત્રી. [જ એ “છીનવવું” દ્વારા] છીનવી લેવું એ છીલર ન. દિ. પ્રા. ઇઝર], -૨ ન. [દે. પ્રા. છિન્નુર -] છીપ બ્રા. સિસાવિત> પ્રાલિgિ] કોચલાવાળાં દરિયાઈ જઓ હિલર.' પ્રાણુઓમાંની કાલુ નામની એક જાતનું અંદરની સપાટીએ છીલ-છાલ (થ) શ્રી. છેક છેકી ચંદ્ર જેવા ચળકાટવાળું કેટલું, સીપ
છલટું જ “છીલકું.” છીપ-છાંટ સ્ત્રી. જિઓ “છીપ’ + “છાંટ.] (લા.) થોડા છાંટા, છીલવું સ. ક્રિ. સિર૦ “છાલવું.'] છલાં ઉતારવાં, છેલવું. ઝરમર, ફરફર (વરસાદની)
(૨) (લા.) વારંવાર તેની તે વાત કહેવી. છિલા કર્મણિ, છાપટી જી. રિવા] જુઓ “પિટિયું.'
ક્રિ. છિલાવવું છે, સ. કિ. છીપણી સ્ત્રી. [એ “છીપણું' + ગુ. ઈ” સ્ત્રી પ્રત્યય.] પાણીને છોલી વિ. છીછરું. (૨) (લા.) હલકટ, નીચ પ્રકૃતિનું છંટકાવ. (૨) છંટકાવ કરવાનું છીછરું નાનું વાસણ. (૩) છીં કે. પ્ર. રિવા.] છીંકવાને અવાજ બ્રિોવાળા નાળચાનું કથારાઓમાં પાણી છાંટવાનું એક સાધન છીંક સ્ત્રી. [સ. fઇa] છી’ અવાજ સાથે નાકમાંથી જોરથી છીપણું ન. જિએ “છીપવું' + ગુ. “અણું' કૃ. પ્ર.] પાણીમાં વાયુ નીકળવો એ (શરદી કે એવા કેઈ કારણે). [૦ આવવી, ઊભા રહી બેથી કે વાસણથી કાંઠાનાં રોપાંને પાણું (રૂ. પ્ર.) અપશુકન થવાં. ૦ આવે તેવું (રૂ. પ્ર.) તદ્દન પાવું એ. (૨) પાણું છાંટવાનું છીછરું વાસણ
સ્વચ્છ. ૦ ખાવી (રૂ. પ્ર.) છીં એમ અવાજ કરવો. (૨) છીપની સ્ત્રી. [જઓ “છીપ” દ્વાર] નાનાં દરિયાઈ પ્રાણુઓના અપશુકન કરવાં કેટલાની પ્રત્યેક ફાડ (જે નાનાં બચ્ચાંઓને દવાને ઘસારે છીંકણિયું વિ. જિઓ “છીંકવું’ + ગુ. “અણું” . પ્ર. + પાવા વાસણ કે ચમચી તરીકે વપરાય છે.)
“ઈયું' ત. પ્ર.] વારંવાર છીંક ખાનારું છીપનું ન. [જ “છીપ' દ્વાર.] જુઓ “પિનિયું’. (૨) છીંકણિયું વિ. જિએ છીકણી+ ગુ. ઇયું ત, પ્ર.]
સેના-રૂપાના દાગીના છોલવાનું લોખંડનું એક ઓજાર છીંકણના જેવા રંગનું, બજરના રંગનું, તમાકુના રંગનું છીપ-માછીમારી સ્ત્રી. [+ જુએ “મચ્છી-મારી.'] દરિયાઈ છીંકણી સ્ત્રી. [જએ છીંકવું' + ગુ. “અણી' કુ. પ્ર.] જેનાથી
છીપ મારવાની ક્રિયા કે ધંધે [સાંકડી પાટ, છાટ છીંક આવે તેવા પદાર્થ. (૨) લા.) તમાકુનાં પાનનો બારીક છીપર (૨ય) સ્ત્રી, જિઓ “છાપરું.”] પથ્થરની ઘડેલી લાંબી કે, તપખીરસંધણી, બજર છીપરી સ્ત્રી, જિઓ “છીપરું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] નાની છીંકવું અ.જિ. [જ છીંક,'-ના. ધા.] (નાકથી) છીંક છીપર (વાટવા વગેરે કામમાં આવે તેવી)
ખાવી. (૨) નાક સાફ કરવું. (૩) (લા) (તાપ બંદ ક છીપરું ન, નાનું છીપરના ઘાટનું પાતળું બેલું (લુગડાં ધોવા ફટકિયા વગેરેનું કુટટ્યા પહેલાં આંખ આગળથી સળગી), વપરાતું)
[છીપલું ફસકી પડવું. (૪) રોષે ભરાવું, ચિડાવું. છીંકવું ભાવે, છીપલી અકી. જિઓ છીપલું' + ગુ. “ઈ ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] નાનું કિ. છીંકાવવું છે, સ. જિ. છીપલું ન. જિઓ “છીપ' + ગુ. ' સ્વાર્થે ત. પ્ર] દરિયાઈ છીંકાર એ “જિકારડું.” પ્રાણીઓનું તદન નાના ઘટનું કેટલાનું તે તે એક પડ છીંકારી જ “છિકારી.' છીપવું અ. ક્રિ, શાંત થવું (તરસનું). (૨) (લા.) નાંગરવું છીંકણે જ “છિકારું.' (વહાણન). છિપા ભા., જિ. છિપાવવું છે, સ.કિ. છીંકાવવું, છીંકાયું જ “છીંકવું'માં.