Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 895

છડ૬
૮૫૦
છણછણાટ
છ૮૬ ન. ફડદુ, ફાડિયું
કે રસાલા વિના રાજા વગેરેનું વચ્ચે મુકામ કર્યા વિના છાપા-દંટ (-) પું. છટકા-દંડથી થોડા ફેરફારવાળો દંડને સીધાં નીકળી પડવું એ એક પ્રકાર. (વ્યાયામ)
[મિજાજી છ ડું, છવાયું વિ., એકલું, પંડેપંડ. (૨) જેને હૈયાં છઠ-વીંગલ વિ. કારણ વિના ઝઘડો કરનારું. (૨) તોરી, છોકરાં ન હોય તેવું. (૩) કુંવારું, વગર પરણેલું છવું સ. દિ. [ર્સ શટ->પ્રા. . “છટું પાડવું' દ્વારા છ ડૂકિયા પુ. છોકરાંને રમવાનો ચિચેડે કે નાના ચકડોળ
અનાજના દાણાનાં છોતરાં જુદાં પાડવાં. (૨) (લા.) માર છડે ચોક (-ચૌક) ક્રિ. વિ. જિઓ “છ-ચેક] ચાકમાં મારવો. (૩) બળજબરીથી કઢાવી લેવું. કઢાવું કર્મણિ, એકલું ઊભું હોય તે રીતે, છાક, જાહેર રીતે ક્રિ. છઠાવવું પ્રે., સ. કિ.
છડે છટાંક કિં. વિ. એકલું અટુલું, પંડે પંડ છા પું, બ. ૧. માંગલિક પ્રસંગે દેવામાં આવતા કંકુના છડેલ છે. [ઇએ “કડવું' + ગુ. ‘એલું' .િ ભૂ, 5](લા.) થાપા
[સાંકળા તોરી સ્વભાવનું છા૨ ૫, બ. વ. [જ “છડે.”] સ્ત્રીઓના પગનાં છડે' પૃ. [સં. છ>પ્રા. છr ,, પરંપરા] (લા.) છ હા-ગોટો પું. એક જાતને અમદાવાદી કિનખાબ
એકમેકમાં કડીઓ જોડાયેલી હોય છે તેવી સાંકળી (કંઠનું છડાછ ક્રિ. વિ. રિવા.] “છડે છડ' અવાજ સાથે તમારો ઘરેણું), અછોડો, “ચેઈન.” (૨) ખીસાની ઘડિયાળની મારતા હોય એમ, તડાતડ
સાંકળી. (૩) પગનું સાંકળું છાણુ ન. [૪ “છડાવું' + ગુ. “અણુ” ક. પ્ર.] દાણું છ* છું. હળને ઉપરને જયાં હાથ રાખવામાં આવે છે છડતાં નીકળેલું કસ્તર ફેરી વગેરે, કુરાકી
તે છેડે. (૨) હથિયારના હાથાઓની ઉપર બેસાડેલી છામણ ન. [જુએ “કડવું' + ગુ. “આમણું' કુ. પ્ર.) કુંડલી. (૩) સિંહ વગેરે પ્રાણીઓને પજે છડાવવું એ. (૨) છડતાં નીકળેલ કે વગેરે. (૩) છડાવ- છણક (ક) સી. જિઓ “છણકવું.] એ “છણકે.' વાનું મહેનતાણું
છણક-(-ભ)ણક ક્રિ. વિ. [જ એ “છણકવું,'દ્વિર્ભાવ.] છામણ સ્ત્રી. [જઓ “કડવું' + ગુ. આમણી” ક. પ્ર.] છણકા કરતું હોય એમ જુઓ છડામણ(૧)(૩).
છણક-છાયું ન. [જ છણક' દ્વાર.] જુઓ “છણકો.” છાવવું, છાવું એ “છડવું'માં.
છણક-પાટુ સ્ત્રી. જિઓ “છણક’ + “પાટુ.'] છણકો કરી છઠ્ઠા-હાર ૬. જિઓ “ઇડે' + સં.] ડાના પ્રકારની કંઠમાં લાત મારવી એ. (૨) (લા.) આનાકાની, જિ પહેરવાની માળા
[છડે છડું છણક-ભણક જુઓ છણક-છણક.” છરિયાત વિ. જિએ છ' દ્વાર.] છોકરાં યાં વિનાનું, છણકવું અ. જિ. રવા.] ગુસ્સામાં અવાજ સાથે તરછોડવું, છડિયાલ છું. એક જાતનો ભાલો કે બર છી
(૨) કોઈ પણ પ્રકારની અરુચિ કે આશંકાને લીધે અવાજ છડિયાળ વિક, શ્રી. [જ એ “કડવું'-ભું કે, સ્ત્રી. ‘છડી' સાથે ભટકવું, (૩) (અનાજ વગેરે) ઝાટકવું. છણકાનું (છડેલી) + દાળનું લઘુરૂપ.] કઠોળની તિરાં વિનાની દાળ ભાવે., ક્રિ. છેણુકાવવું છે., સ. કિ. છડિયું વિ. [જ “છડું' + ગુ. “ઈયું છે. પ્ર.] અકલ- છણકા-ખેર વિ. [જ “છણકો' + ફા. પ્રત્યય.] છણકા લકડિયું, એકલું. (૨) બેલગાડી વહાણ વગેરેમાં મુસાફર, કરવાની ટેવવાળું. (૨) (લા) મિજાજ ચડિયું, ઉતારુ
છણકારી સ્ત્રી. [+ફા] છણકા કરવાની ટેવ. (૨) (લા.) છડિયા કું. જિએ “છડી' + ગુ. “યું” ત. પ્ર.] છડીદાર, મિજાજ ગુમાવવાપણું
[‘છણકો.” ચિબદાર. (૨) દ૨વાન
છણકાટ . જિઓ “છણકવું' + ગુ. “આટ” ક. પ્ર.] જુએ છડી સ્ત્રી, ઝાડને ખૂબ પાતળો કરે છે, કાંબ. (૨) ખેભરા- છણકારવું અ. જિ.[જ છણકાર', ના.ધા.] જાઓ છણકવું.' વાળી રાજશાહી લાકડી, રાજદંડ. (૩) કુલ બાંધેલી છણકારી છું. જિએ છણકવું' + ગુ. “આરે” ક. પ્ર.] દાંડી, પુષ્પગુચછો. (૪) અંગઠે અને ટચલી આંગળીની જ છણકે.” મદદથી કરવામાં આવેલી દોરાની આટલી
છણુકાવવું, છણુકાવું જ એ “છણકવું'માં. છડીદાર વિ, પૃ. [+ફા. પ્રચય.], છડી-ધર વિ., . છણકે . જિઓ “છણકવું' + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] ગુસ્સામાં સિં] છડી ધારણ કરનાર રાજદંડ ધારણ કરનાર (સેવક) અવાજ સાથેના તરછોડાટ. (૨) કોઈ પણ પ્રકારની અરચિ છડી દળ સ્ત્રી. જિઓ છડું + દાળ.”] જુઓ “છડિયાળ.' કે આશંકાને લીધે અવાજ સાથે ભડકાટ. (૩) (લા.) છડી-બૂટી સ્ત્રી, [+ જુએ “બટી.”] છડી અને બૂટીનું ભરત મિજાજ
[પ્રબળ તરછોડાટ કરેલું ભરતકામ
છણકે-છાકોટો . [+ ૨૧.] છણકે કરી કરવામાં આવતા છડી-માર . દક્ષિણ ગુજરાતને શ્રાવણ વદિ નેમને છણ છણ ક્રિ. વિ. રિવા.] છણ છણ' એવા અવાજથી પીરને એક ઉરસ
જિદ્દી છણછણવું અ. ક્રિ. [રવા.] છણ છણ” એ અવાજ છીલું વિ. [જ છડ' + ગુ. ઈલું ત, પ્ર.] છેડે ભરાયેલું, કરે. (૨) છણકો કરવો. (૩) (લા.) ગુસ્સે થવું, મિજાજ છડીલે પૃ. શેવાળની એક જાત, લીલ છિડી-દાર.” કરે. છણછણાવું ભાવે., ક્રિ. છણુછણાવવું પ્રે., સ. કિ. છડીવાન વિ., પૃ. જિઓ “છડી' + સં. વાન] જુઓ છણછણુટ કું. જિઓ “કણઝણવું' + ગુ. “આટ' ક. પ્ર.] છડી-સવારી સ્ત્રી. [જુએ “છડું' (એકલું) + “સવારી.'] સાથે કણકણવું એ
જે કોઈ પણ પ્રકારની અર
કે આશંકા છે