Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 894

છે. વા
(૩) આછકલું
છછે-છે. પું. [વા,] ટાપટીપ, વરણાગિયાપણું છળ હું. છ' વર્ણ કે અક્ષર, ઇ-કાર છાટી શ્રી, [સં. છાચત્ત-ટ્ટિવા > પ્રા. ઇનમ-ટ્ટિમા] છજા ઉપરનું વાટિયું. (ર) છજો કે ઝરૂખાના કઠેડા છનવવું, છજાવું જુએ ‘છાજવું’માં. છજ ન. [સં. છાયા-> પ્રા. ઇનમ-] છાપરાની અહાર નીકળતી બાજુ. (ર) નાનેા ઝરૂખેા, ‘ગૅલેરી’
છ, “ટે કે, પ્ર. [રવા.] ધૂત્કાર બતાવનારા ઉદ્ગાર છટક-કળ સ્રી, જિએ ‘છટકવું' + ‘કળ,’] છટકી શકે તેવી કળની ચાજતા, ‘ટ્રિપિંગ ડિવાઇસ’ છટ-છિનાળ વિ., સ્રી. [જુએ ‘છટકવું' + ‘છિનાળ.’]
સ્વદે વ્યભિચાર કરનારી
છટકણું વિ. [જુએ છટકવું' + ગુ. અણું' į. પ્ર.] છટકી જાય તેવું
છઢક-બારી સ્ત્રી. જિઆ ‘ટકનું’ + ‘ખારી.’] નાસૌ છૂટવાનું નાનું મારણું. (૨) (લા.) ગૂંચમાંથી ઉકેલ કાઢવાનેા ઉપાય છટકવું .ક્રિ. [વા.] કાઈ પણ પ્રકારની પકડમાંથી ઝડપથી સરકી જવું-ખૂટી જવું, વછૂટવું. (૩) નિશાન ચૂકવું. (૪) (લા.) બહેકી જવું. (૫) નાસી જવું, સટકવું, છટકાવું ભાવે, ક્રિ. છટકાવવું પ્રે., સ. ફ્રિ
છટક»Ä (-દણ્ડ) પું. [જએ છટકું' + સં.] કસરતના આઠ કુંડામાંના એક દંડ, છડકા--દંડ. (ન્યાયામ.) છટા-બેઠક સ્ત્રી, [જ‘છટકું'‘+ બેઠક.'] કસરતની છ એડકામાંની એક બેઠક. (ન્યાયામ.) [ત્કારનું છંટકારવું સ. ક્રિ. [જુએ ‘છટ,-ટ’ દ્વારા.] ‘છ' એમ કહી છંટકાવવું, છટકાણું જુએ છટકવું’માં. છટક્રિયું ન. [જુએ છટકવું’ + ગુ. ‘થયું' રૃ, પ્ર,] પેચ, ફ્રાંસેા,
દાવ, ઝપટ. (૨) ઇસ્ટાપડી પાડી દેવાથી ખારી-બારણાં બંધ થઈ જાય એવી કરામત. (૩) ઉંદર વગેરે પકડવાનું પાંજરું. (૪) (લા.) પ્રપંચ, કાવતરું, છટકું છટકું ન. [જુએ છટકવું' + ગુ. ‘*' કૃ. પ્ર.] છટકવાનું કાર્ય. (૨) (લા.) લાલચ, ફૅસામણી. (૩) પ્રપંચ, કાવતરું. [છું, ગેડવવું, ॰ માંડવું, ॰ ચેાજવું (૩.પ્ર.) પકડવા માટે યુક્તિ કરવી]
છંટકેલ વિ. [જએ છટકવું' + ગુ. ‘એલ.' દ્વિ. ભ. ż.] (લા.) વંઠી ગયેલું, વ્યભિચારી
છૂટકો પું. [જુએ ‘છટકું.'] (લા.) ફ્રાંસલા, જાળ, દાવપેચ છટપટાવવું જુએ ‘છટપટાવું,’
છટપટાવું અ. ક્રિ બંધન કે પીડાને લીધે હાથપગ પછાડવા, તરફડવું. છટપટાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
છટપટમ્પ્સ પું. [જુએ છટપટાવું’ ગુ. ‘આટ’ રૃ. પ્ર.], છટપટી સ્ત્રી. [+ ગુ. ‘ઈ' ફ઼. પ્ર.] છટપટાવું એ છટણી સ્ત્રી. [જુએ ‘છાંટવું' + ગુ, અણી' રૃ. પ્ર. ‘છાંટી'ને વિકાસ.] (લા.) નાકરાને ઓછા કરવાની ક્રિયા, કાપક્ષ, રિટ્રેચમેન્ટ'. (૨) અિલમાંથી રકમની કપાત છટા સ્ક્રી. [સં.] પ્રભાવશાળી મખ્ખ, ખૂબીદાર મરોડ. (૨( (લા.) અસર કરે તેવી ખેલવાની ચાતુરી, વાકચાતુરી
કા. ૫૪ Jain Education International_2010_04
exe
ડેડાટ
(૩) શેાભા, સૌ ંદર્ય, કાંતિ, તેજ
ટાકા પું. [રવા.] (લા.) ટાપરાનું ખમણ નાખી બનાવવામાં આવતું તમતમતું રાયતું
ટાટ ક્રિ. વિ. [રવા.] ‘છટ છટ’ એવેા અવાજ થાય એમ છટા-દાર વિ. [સં. છૂટા + ફા. પ્રત્યય.] છંટાવાળું છટારું વિ. ગંદું, મેલું, ગંધાતું છૂટારા પું. એ નામને એક છેડ
છ-ટાંક છું. [જુએ છP' + સં-. ] છંટકાના માપનું વજ નિયું, કાચા જૂના શેરના સેાળમા ભાગનું તેલું. (ર) વિ. એટલા વજનનું
ટિયું ન. ઝરડું, જાળું. (ર) ખજૂરીનું પાન ટીણિયું વિ. [રવા.] ગપાટા મારનારું છટેલ જુએ ‘છંટકલ,’
છૂટેલાઈ શ્રી. [+]. ‘આઈ ’ ત. પ્ર.] છટેલપણું છટા પું. કડછે. (વહાણ.)
છટ્ઠી-ઠ્ઠી) સ્ત્રી, સં. જિના> મા. છટ્ઠમા] બાળકના જન્મ પછીના છઠ્ઠો દિવસ, (૨) એ દિવસની ધાર્મિક ક્રિયા, [ના લેખ (રૂ. (રૂ. પ્ર.) પ્રારબ્ધ-યાગ, છનું ઊખડેલ (૩.પ્ર.) નાનપણથી તેાાની, નું ધાવણ આકાવવું (કે કાઢી ના(-નાં)ખવું) (રૂ. પ્ર.) સખત માર મારવા. ૰ માંડવી (રૂ. પ્ર.) છઠ્ઠીના દિવસે પાટલેા માંડી એના ઉપર કલમ કાગળ શાહી વગેરે મૂકીને એ ધાર્મિ ક ક્રિયા કરવી]
છ(-*) વિ. [સં. પgh-> પ્રા. Đzf-] છની સંખ્યાએ પહેાંચેલું. [૨ઠા(-ઠ્ઠો) ખૂÌા (રૂ. પ્ર.) ઘણું જ દૂરની જગ્યા, -ટ્નો(-ઠ્ઠો) હાથ (રૂ. પ્ર.) કસરતમાં નિમના છ માંહેના એક પ્રકાર]
છઠ (થ) શ્રી. [સં. છી≥પ્રા. છટ્ઠી] હિંદુ મહિનાના પખવાડિયાની છઠ્ઠી તિથિ. (૨) એફ-સાથે છ ટંક ખાવાનું વ્રત. (જૈન.)
છઠિયાત પું. [જએ ‘છ' દ્વારા.] છઠનું વ્રત કરનારા માણસ, (જેન.) (૨) છઠના વ્રતને અંતે અપાતું ભેજન. (જૈન.) છડિયાતી સ્ત્રી. [+ ગુ. ‘ઈ ’ સ્ક્રીપ્રત્યય.] છઠના વ્રતવાળી સ્ત્રી યુિં ન. [જુએ ‘છડ’ +ગુ. ‘છ્યું’ ત. પ્ર.] જન્મ પછી છઠ્ઠીના દિવસ, (૨) ખાળક જન્મ્યા પછી હિંદુએમાં છઠ્ઠી કરવાની ક્રિયા. (૩) છઠ્ઠđને દિવસે બાળકને એઢાડવામાં આવતું લગડું
છઠ્ઠી જુએ ‘છઠ્ઠી’ છઠ્ઠું જ ‘છટરું.'
છૉ પું. ખરુના બ્રેડ. (ર) વાંસ. (૩) જટામાંસૌ. (o) ભાલાના હાથા (ગુ. માં ‘લાંબું ડ’ એવે એક પ્રયોગ જાણીતા છે: ખૂબ લાંબું, ]
છર (-ડય) સ્ત્રી. [જુએ ‘છડવું,'] ખંડવાની ક્રિયા, છડવું એ છટ (-ડેય) સ્ક્રી. જિ૬, હઠ, જક
છકલું સ. ક્રિ. [હિં. છડકના] છાંટવું, છંટકારવું. છંટકાવું કર્મણિ, કિં. છઢકારવું પ્રે., સ. ક્રિ છકા-દંત (-દૃણ્ડ) જુએ ‘છંટકાવંડ,’
છઢુછડાટ પું. [રવા. ‘છડે છડ’+ ગુ. ‘આર્ટ' ત. પ્ર.] ડ છડ' એવા અવાજ