Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 867

ચીપાસેાનું
(લા.) ચાંપલાપણું. (૨) કંજૂસાઈ ચીપા-સાનું ન. જિઓ ‘ચીપવું’ + ‘સેાનું.’] કસેલું ચેખ્ખું સેનું, કુંદન, કંચન
ચપિયા-પટ્ટી સ્ત્રી. [જ એ‘ચીપિયા' + ‘પટ્ટી,’] દીવાલ ચણતાં ચણતાં કરાયે જતા એક પ્રકારના વાટા ચીપિયું ન. [જુએ ચીપ' + ગુ. ‘ઇયું' ત, પ્ર.] ચીપ જડી હોય તેવું સ્ત્રીનું હાથે પહેરવાનું એક જાતનું બલેયું ચીપિયા હું. [જુએ ચીપિયું.’] બે પાનાંવાળું નાનું મોટું પકડવાનું સાધન, નાના મેાટા ચીમટા, (૨) ચીપિયા-પટ્ટી. (૩) વાછડાને ખસી કરવાનું એક સાધન, (૪) વાળંદનું વાળ ગ્રૂપવાનું નાનું સાધન. (૫) સ્રીએના અંબાડા વગેરે
માં ભરાવવાની ચીપિયા-ઘાટની સળી
ચીપી` વિ. [જુએ ‘ચીપવું' + ગુ. ઈ ' રૃ. પ્ર.] લૂગડાં કે
૮રર
કાપડ ઉપર છાપ દબાવી છાપનાર કારીગર ચીપી3 શ્રી. માખી ઉડાડવા માટેની ચમરી
ચીપેા` પું. [જુએ ચીપવું' + ગુ. આ’કૃ. પ્ર.] દખાઈને ચપટ થઈ ગયેલા પદાર્થ
ચીપાડૈ છું. કાપણી થયા પછી ખેતરમાં રહેલા જુવાર બાજરા વગેરેના સાંઠાને મળિયાંને ભાગ, ખીપેા ચીકુ વિ. [અં.] મુખ્ય, વરિષ્ઠ
ચીફ-ચીફ ન. [રવા.] એ નામનું વિદેશનું એક પક્ષી (ગળામાંથી હલકવાળા અવાજ કરનારું) ચીકુની સ્રી., ન. માથામાં પહેરવાનું સ્ત્રીએ એક ઘરેણું ચીબ (-ય) સ્રી. અડધા ધૂંઘટમાં મેરૂં ડુંક ઢાંકવાની ક્રિયા કે સ્થિતિ
ચીભડી(રી) શ્રી. [૨વા.] ઘુવડની જાતનું નાનું એક પક્ષી, ભૈરવ. (ર) (લા.) બહુ બાલ બેલ કરનારી સ્ત્રી ચીખડુ(હું) વિ. ચિવટTM > પ્રા. વિવિક્ષ્મ-] દબાયેલા ચપટા નાકવાળું, ચીજું ચીખરી જએ ચીબડી.'
ચીખરું વિ. [જુએ ‘ચીખડું;' ઉચ્ચારણ-ભેદ] જએ ‘ચૌબહું.' ચૌલું વિ. સં. ચિત્ર-> પ્રા, ત્રિવિજ્ઞ, ‘ડ'ના લેપ]જુએ ‘ચીભડું.' (ર) (લા.) ચબાવલું ચીભડ-ચંપા (-ચમ્પા) પું. [જુએ ચીભડું' + ‘ચંપા.'] ચીભડા જેવી વાસવાળાં ફૂલના એક વેલે ચીભઢા-ચાર પું. [જ઼ ચીભડું' + સં. ] ચૌભડાં જેવી હલકી વસ્તુઓની ચેરી કરનાર માણસ [નાવેલા ચીભડી સ્ત્રી. [સ. ત્રિમંટિયા – પ્રા. ચિમટિમા-] ચીભડાંચીભડું ન. [સં. ચિર્મેટલ- > પ્રા. ચિમટગ-] ચીભડીનું ફળ. (ર) (લા.) (તિરસ્કારમાં) ઉપરી અધિકારી. [- જેવું (૩. પ્ર.) ઘાટટ વગરનું. વાત ચીભડાં ખાય (કે ગળે) (૩. પ્ર.) અશકય વાત. (ર) રક્ષક થઈ વિનાશ કરવા] ચીપકી` શ્રી. [વા. ] સૂચક ચેતવણી. [ ॰ આપવી (૨. પ્ર.) ] [ચાખાની એક જાતની પૂરી ચીમકી સ્ત્રી. કમળપત્રમાં વાળીને બનાવેલી શિંગ અને ચીમટ પું. કપાળમાં બે ભમરીવાળા વાડા (અપશુકનિયા) ચીમઢવું અ. ક્રિ. ચેટવું. ચીમટાવું ભાવે, ક્રિ. ચિમટાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
Jain Education International_2010_04
ચીર-ફાડ
ચીમટી સ્રી. [જુએ ચીમટા' + ગુ. ઈ ' સ્રીપ્રત્યય.] ચીપટી. (૨) ચૂંટિયા, ચૌટલેા. (૩) નાના ચીમટે।. (૪) (લા.) ચીમકી
ચીમઢું ન., ટે પું. [જુએ ‘ચીમટવું’ + ગુ. ‘'' ૐ પ્ર.] નાતેા ચીપિયા, (૩) હાથીના પગમાં ભરાવવાના કાંટાવાળા ચીપિયે. (૩) ચીટલા, ચાયા [થતા અવાજ, ચપટી ચીમઠી શ્રી. [રવા.] અંગૂઠે અને ત્રીજી આંગળીના મેળથી ચીમ (ડય) જુએ ‘ચમેડ,’ ચીમનું સ. ક્રિ. વળ દેવે, મરડવું. ક્રિ. ચિમઢાવવું પ્રે,, સ. ફ્રિ.
ચીમઢાવું કર્મણિ,
ચીમડી સી., “હું” ન. કાપણી થઈ ગયા પછી ખેતરમાં જુવાર બાજરાના રહી ગયેલે કાચા અને કર્ણેા તે તે છેડ ચીમરી સ્ત્રી. બહુ નાનાં કણસલાંવાળા જુવાર બાજરીના છેડ, (૨) શેરડીનાં પડછાં
ચીમળવું સ. ક્રિ. વળ દેવે, આમળવું. ચીમળાવું કર્મણિ, ક્રિ. ચિમળાવવું છે., સ. ક્રિ.
ચીમળાયુંÖ અ. ક્રિ. (ફૂલ રોપાં વગેરેનું) કરમાઈ જવું, (૨) (લા.) મનમાં મળ્યા કરવું [ચબાવલું તેવુ. (૨)
ચીમળું વિ. [ રવા, ] જેનું બાલ્યું ન ગમે ચીયા પું. કાળી નતના એક મજબૂત પથ્થર, પથ્થર, ચીચા
કાળમી ઢ
ચીયાર હું એક પ્રકારનું ઘાસ
ચીર॰ ન. [સ.] ઝાડની છાલનું વસ્ર. (૬) રેશમી વસ્ર ચીરર (-રય) સ્ત્રી. [જ ચીરવું.'] ફાડ, ફાડિયું ચાર-કનિયું ન. [સં. ચીર દ્વારા.] એ નામનું એક લગડું ચીરખ ન, મંગળ કાર્યમાં વપરાતું ગાડું કે ગાદલું ચીરખી સ્ત્રી. ઘઉંની એક સ્વાદિષ્ટ વાની (મીઠું અને ઘેાડા તેજાના તેમજ મસાલેા નાખીને કરેલી) ચાર-ચપેટા શ્રી. એ નામની એક રમત ચીર-ચૂંદડી સ્ત્રી. [સં. + ‘ચૂંદડી.'] (લા.) કૂવાની નજીક દારવામાં આવતું ચિત્ર [એક ઘરણું ચાર-ચૂડી સ્ત્રી. [સ. + ‘ચૂડી,'] (લા.) સ્ત્રીને હાથે પહેરવાનું ચીરઢાવું અ. ક્રિ. [રવા] ગુસ્સે થવું, રોષે ભરાયું. ચિરઢાવવું છે., સ, .
ચીરડી` શ્રી. [સં. વીર્ + ગુ, ડી' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નાની "મરની સ્ત્રીએનું ઓઢવાનું એક મલ્યવાન રેશમી વસ્ત્ર ચીરડીને સ્રી. જુએ ‘ચીરડું' + ગુ. ‘ઈ’ સ્રીપ્રચય.] છેકરીઓને ઓઢવાના એઢણાના નાના ચીરા ચીરહું. ન. [જુએ ચાર’ + ગુ. ‘હું' સ્વાર્થ ત.પ્ર.] ઈનામ
આપવામાં આવેલા ખેતી લાયક જમીનના નાના નાના તે તે ટુકડા. (ર) ઇજારદાર કે ખેડૂતનું ખેતર વધારે માગણીથી વેચવામાં આવે ત્યારે ઇન્તરદાર કે ખેડૂતને આપવામાં
આવતા અમુક ટકા
ચારણ (-ણ્ય) શ્રી. [જુએ
ફાટ, તડ
ચીર-પટેળું ન. [સં. + જુએ ચીર-ફાઢ (ચૌરવ ફાડા) સ્રી. ચીરવું અને ફાડવું એ
‘ચીરવું' + ગુ. ‘અણ', પ્ર.] [સીએનું કપડું (મશ્કરીમાં) ‘પટોળું,'] (લા.) રૅાટલું તૂટવું [જ ચારનું' + ફાડવું.']